Okul Müdürlerinin Öğretimsel Liderliklerinin Farklı Değişkenler Üzerine Etkisini Araştıran 2016-2021 Yılları Arasındaki Tezlerin Doküman İncelenmesi
Author :
Abstract
Bu araştırmada, okul müdürlerinin öğretimsel liderliklerinin farklı değişkenlerle ilişkisini araştıran lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Ulusal Tez Merkezi’nde 2016-2021 yılları arasında yayınlanmış lisansüstü tezlerin öğretimsel liderlikle ilişki hangi değişkenlerle ilişkilendirdiği, bu tür ilişkinin ne düzeyde incelendiği sistematik olarak değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Yapılan tarama sonucunda “öğretimsel liderlik”, “okul müdürleri” ve “okul yöneticileri” anahtar kelimeleri kullanılarak yapılan çalışmada belirlenen tezler içinde yalnızca öğretimsel liderlik ile en az başka bir değişken ile ilişkisinin araştırıldığı toplam 18 tez belirlenmiştir. Bu tezlerin 3 tanesi doktora 15 tanesi yüksek lisans tezidir. Yıllara göre dağılıma bakıldığında genel olarak yıllara göre artış görülmekte, 2021 yılında bu alanda yapılan 5 tez ile en yüksek sayıya ulaşılmıştır. Araştırmaya alınan tezlerin 15 tanesi nicel yöntemle ve 3 tanesi hem nicel hem de nitel desenlerin kullanıldığı karma yöntemle yürütülmüştür. Nicel yöntemde 7 tarama, 8 ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Tezlerin yürütüldüğü enstitüler sosyal bilimler ile eğitim enstitülerinde eşit oranda dağılmış, şehir olarak en fazla İstanbul’daki üniversitelerde incelenmiştir. Konuyla ilgili değerlendirme yapmak için tezlerin büyük çoğunluğu öğretmen görüşlerine başvurmuştur. Tezlerdeki örneklem sayısının en yüksek 400-500 kişi aralığında olduğu belirlenmiştir. Okul müdürlerinin öğretimsel liderliği ile ilişkisi en çok araştırılan değişken örgütsel bağlılık, ardından okul etkililiği ve öğretmen motivasyonudur. Bu konuda daha fazla çalışma yapılması sağlanabilir.
Keywords
Abstract
In this research, it is aimed to examine the postgraduate theses that investigate the relationship between the instructional leadership of school principals and different variables. It is aimed to systematically evaluate the postgraduate theses published between 2016-2021 in the National Thesis Center with which variables are associated with the relationship with instructional leadership, and to what extent this type of relationship is examined. As a result of the scanning, a total of 18 theses were determined among the theses determined in the study using the keywords "instructional leadership", "school principals" and "school administrators", in which only the relationship between instructional leadership and at least one other variable was investigated. 3 of these theses are doctorate and 15 of them are master's theses. Looking at the distribution by years, there is an increase in general by years, and the highest number was reached with 5 theses in this field in 2021. Fifteen of the theses included in the study were conducted with the quantitative method and 3 of them were conducted with a mixed method in which both quantitative and qualitative designs were used. In the quantitative method, 7 scanning and 8 relational scanning models were used. The institutes in which the theses are carried out are equally distributed in social sciences and educational institutes, and they are mostly studied in universities in Istanbul as a city. In order to make an evaluation on the subject, the majority of theses have applied to the opinions of teachers. It was determined that the sample number in the theses was in the range of 400-500 people at the highest. The most researched variable in relation to the instructional leadership of school principals is organizational commitment, followed by school effectiveness and teacher motivation. More work can be done on this subject.
Keywords
- 1. Aksoy, E. ve Işık, H. (2008). "İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği rolleri". Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 235-249.
- 2. Aslan, Ş. (2009). Duygusal zekâ ve dönüşümcü, etkileşimci liderlik, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- 3. Ay, C. (2021). "Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin özerklikleri arasındaki ilişki: Siirt ili örneği", Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
- 4. Bağrıyanık, H. (2017). "Öğretmenlerin okul yöneticilerine yönelik öğretimsel liderlik algıları çerçevesinde örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm", Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
- 5. Balcı, A. (2007). Etkili okul, okul geliştirme, kuram uygulama ve araştırma. Pegem A, Ankara.
- 6. Çakır, E. (2021). "Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi", Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- 7. Çelebi, S. (2009). "Özel ve kamu ilköğretim okullarında görev yapan müdürlerin göstermiş oldukları öğretim liderliği davranışlarına ilişkin öğretmenlerin ve müdür yardımcılarının görüşleri", Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- 8. Deniz, F.N. (2021). "Okul yöneticilerinin eğitim inançları ve öğretimsel liderlik davranışlarının incelenmesi", Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
- 9. Dil, İ. (2020). "Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışlarının öğretmen motivasyonuna etkisi", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- 10. Eker, R. (2021). "Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarının okul mutluluğuna etkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- 11. Eren, A. (2020). "İlkokul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile etkili okul arasındaki ilişki", Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- 12. Eren, E. (1993). Yönetim ve Organizasyon, Beta Yayınları, İstanbul.
- 13. Ilgar, L. (2005). Eğitim yönetimi, okul yönetimi, sınıf yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
- 14. Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Dağıtım, Ankara.
- 15. Kış, A. (2013). “Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşlerine yönelik bir meta-analiz”, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
- 16. Kurt, E. (2020). "Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile sınıf rehber öğretmenlerinin rehberlik uygulamaları arasındaki ilişki", Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
- 17. Limon, İ. (2022). “Türkiye’de öğretimsel liderlik araştırmaları: Lisansüstü tezlerin incelenmesi”, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 6(2), 241-256.
- 18. Olukçu, E. (2018). "Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeylerinin ilişkisi (Çorum ili örneği)", Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
- 19. Oran, H. (2019). "İlkokul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişki", Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- 20. Özdoğru, M. (2020). "Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışları ile kurumsal itibar algısı arasındaki ilişki", Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- 21. Sarıkaya, N. (2016). "Ortaöğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki" Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- 22. Serin, K.S. ve Buluç, B. (2012). “İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18 (3), 435-459.
- 23. Sucu, A. (2016). "Öğretmenlerin motivasyonu ile okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışları arasındaki ilişkinin analizi", Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
- 24. Şahan, Z.Z. (2021). "Okul müdürlerinin çalışan boyutu ile öğretimsel liderlik uygulamalarının öğretmenlerin örgütsel adalet algısına etkisinde psikolojik güçlendirmenin aracılık rolü", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- 25. Şenay, T. (2017). "Okul öncesi öğretmenlerinin yöneticilerinde algıladıkları öğretimsel liderlik davranışı ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki", Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- 26. Şimşek, H.A. (2018). "Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile okul müdürlerine yönelik öğretimsel liderlik algıları arasındaki ilişki (Çanakkale örneği)", Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- 27. Şişman, M. (2014). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- 28. Şişman, M. (2018). Öğretim Liderliği, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- 29. Tekeli, M. (2005). "İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışlarına ilişkin yönetici ve öğretmen algılarının karşılaştırılması", Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- 30. Yıldız, S. (2017). "Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile iş tatmini özelliklerine ilişkin öğretmen görüşleri İstanbul ili Bayrampaşa ilçesi örneği", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- 31. Yılmaz, E. ve Kurşun, A.T. (2015). “Okul Müdürlerinin Öğretimsel Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Akademik İyimserlik Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 35-48.
- 32. Yorulmaz, T. (2018). "İlkokul yöneticilerinin öğretimsel liderlik algıları ile zaman kullanımları arasındaki ilişki", Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
