Author :
Abstract
Tükenmişlik; kişinin olumsuz yaşantıları sonucu ortaya çıkan psikolojik olarak tükenme, duyarsız davranışlarda artış, kişinin kendini başarısız hissetmesi gibi davranışlarla kendini gösteren, sıklıkla karşılaştığımız konulardan biridir. Eğitim öğretim hizmetlerinde de tükenmişlik kavramı kişisel ve örgütsel açısıyla karşımıza çıkmaktadır. Eğitim ve öğretime dahil olan kişiler üzerinde yapılan tükenmişlik araştırmaları artarak devam etmektedir.
Bu çalışmada; Türkiye’de eğitim öğretim hizmetlerinde tükenmişlik konulu doktora tezlerinin sistematik bir yaklaşım ile incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında YÖK-TEZ’de yer alan nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı doktora tezleri dahil edilmiştir. Yapılan araştırma neticesinde; 22 doktora tezinin yapıldığı, 19’unda nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı, 3’ünde ise nitel araştırma yöntemlerinin uyarlandığı görülmüştür. Bu tezlerdeki örneklemin çoğunlukla; öğretmenler, öğrenciler ve akademisyenlerin olduğu belirlenmiştir. Gelecekte eğitim öğretim hizmetlerinde tükenmişlik konulu araştırmalarda, yazılacak tezlerde örneklemin genişletilip, farklı boyutları ile ele alınması önerilmektedir.
Keywords
Abstract
Burnout; It is one of the issues we frequently encounter, which manifests itself with behaviors such as psychological exhaustion, an increase in insensitive behaviors, and feeling unsuccessful as a result of a person's negative experiences. In education and training services, the concept of burnout appears in terms of personal and organizational aspects. Burnout studies on people involved in education and training continue to increase.
In this study; It is aimed to examine doctoral theses on burnout in education and training services in Turkey with a systematic approach. Within the scope of the study, doctoral theses in which quantitative and qualitative research methods in YÖK-TEZ were used were included. As a result of the research; It was seen that 22 doctoral theses were written, 19 quantitative research methods were used, and 3 qualitative research methods were adapted. Most of the sample in these theses; teachers, students, and academics. In future studies on burnout in education and training services, it is recommended that the sample be expanded and discussed with different dimensions in the theses to be written.
Keywords
- Akdemir, B. (2017). İnsan Kaynakları Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar. İstanbul: Meta Basım Yayın.
- Akdemir, B. (2017). İnsan Kaynakları Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar. İstanbul: Meta Basım Yayın.
- Alanoğlu, M. (2019). Algılanan Okul Müdürü Yönetim Tarzları İle Öğretmenlerin Karara Katılma, ÖrgütselAdalet, İş Doyumu Ve Tükenmişlik Algıları Arasındaki İlişkinin Analizi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı.
- Babaoğlan, E. (2006). İlkögretim Okulu Yöneticilerinde Tükenmişlik (Düzce İli Örnegi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
- Balı, O. (2021). Ailelerin Akademik Desteği Ve Gerçekçi Olmayan Beklentilerinin Öğrencilerin Öz Yeterlikİnançları Ve Tükenmişlikleri İle İlişkisi. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı.
- Başkaya, Z. N. (2013). Duygusal Emeğin Akademisyenlerin İş Tatmini, İşten Ayrılma Niyeti Ve TükenmişlikÜzerine Etkisi: Özel Ve Devlet Üniversiteleri Arasında Karşılaştırmalı Bir Çalışma. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İngilizce İşletme Ana Bilim Dalı.
- Çoban, A. E. (2004). Meslekteş Dayanışma Programının Psikolojik Danışmanların Tükenmişliklerinin Farklı Boyutları Üzerine Etkisi. Ankara: ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı.
- Ekin, G. Ş. (2021). Türkiye’de İngilizce Öğretim Görevlilerinin Örgütsel Bağlılık, Tükenmişlik Ve İşTatminlerine İlişkin Bir Yapısal Eşitlik Modellemesi Araştırması. Ankara: Gazi Üniversitesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı.
- Güler, M. (2018). Grup Rehberliği Programının Engelli Çocuğa Sahip Çalışan Annelerin MeslekiTükenmişlik, İşle Bütünleşme Ve Eş Tükenmişliği Düzeyine Etkisi. Mersin: Mersin Üniversitesi EğitimGümüş, H. (2006). Farklı Mesleklerde Çalışanların İş ve Yaşam Doyumlarının Tükenmişlik DüzeyleriAçısından Karşılaştırılması. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim BilimleriGürbüz, H., & Karapınar, M. (1014). Bankacılık Sektöründe Çalıışanların Tükenmişlik Düzeylerinin Kopenhag Tükenmişlik Kriterlerine Göre Ölçülmesi. Researcher: Social Science Studies.
- H.Uzunbacak, H., & Yıldız, A. (2019). Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Muş Alpalparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 211-219.
- İlbay, A. B. (2014). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Grupla Psikolojik Danışmanın Üniversite ÖğrencilerininTükenmişlik Düzeyleri Üzerindeki Etkisi. Kocaeli: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
- Izgar, H. (2000). Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri Nedenleri ve Bazı Etken Faktörlere Göre İncelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitimbilimleri Anabilim Dalı.
- Kalafat, Ş. S. (2017). Üniversitelerdeki İngilizce Okutmanlarının Örgütsel İklim Algıları İle MeslekiTükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı.
- Khezerlou, E. (2012). İngilizce Öğretmenleri Arasındaki Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Kültürler Arası İncelenmesi: İran ve Turkiye. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Konakay, G. (2010). Duygusal Zekânın Akademisyenlerde Tükenmişlik İle İlişkisinin İncelenmesi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Maraşlı, M. (2003). Lise Öğretmenlerinin Bazı Özelliklerine ve Öğrenilmiş Güçlülük Düzeylerine Göre Tükenmişlik Düzeyleri . Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
- Maslach, C., & Leither, M. (2017). , Encyclopedia of Stress. California: Academic Press.
- Okay, A. (2018). Türkiye’deki İngilizce Öğretim Görevlilerinin Mesleki Özerkliği, Yansıtıcı Uygulamaları Ve Tükenmişlikleri Arasındaki İlişki. Ankara: Gazi Üniversitesi Yabancı Diller Anabilim Dalı Yayınları.
- Özdemir, T. (2009). İstenmeyen Öğrenci Davranışlarının Görülme Sıklığı İle Öğretmenlerin TükenmişlikDüzeyleri Arasındaki İlişki. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim BilimleriTurtulla, Ş. (2014). Kosova’da Görev Yapan Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin ÇeşitliDeğişkenler Açısından İncelenmesi: Tükenmişlik İle Baş Etme Amaçlı Öyküsel Terapi Yönelimli GruplaPsikolojik Danışma Program Önerisi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Yayınları.
- Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki Tükenmişlik Görülen Psikolojik Belirtiler ve Başa Çıkma Davranışları. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
- Yavaş, T. (2012). Ortaöğretim Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerinin Öğrenilmiş Çaresizlik, Tükenmişlik VeÖz-Yeterlik Algılarının Örgütsel Öğrenme Düzeylerine Etkileri . Elazığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Anabilim Dalı.
- Yılmaz, A. (2007). İlköğretim Müfettişlerinin Mesleki Görevlerini Yerine Getirme Durumları İle TükenmişlikYönel, A. (2021). 3- 6 Yaş Arası Çocuğa Sahip Ebeveynlerin, Öz-Yeterlikleri, Tükenmişlikleri Ve ÇocuklarıylaOlan İletişimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı.
- Yüksel, B. (2009). Özel Eğitim Ve Genel Eğitim Öğretmenlerinin Tükenmişliklerine Etki Eden Değişkenlerin İrdelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Bölümü.
