Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Alanında Üniversite Öğrencilerine Yönelik Yürütülen Deneysel Çalışmaların İncelenmesi
Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerine yönelik kariyer psikolojik danışmanlığı alanında 2003-2021 yılları arasında Türkiye’de yapılmış deneysel desendeki çalışmaların incelenmesidir. Bu çalışma özellikle Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanında yapılan deneysel çalışmaların eğilimini ve gelişimini ortaya koyması bakımından önemli görülmektedir. Çalışma kapsamında 8 doktora tezi, 2 yüksek lisans tezi ve 8 makale olmak üzere toplam 18 çalışma ele alınmıştır. Çalışmada incelenen lisansüstü tezlere ulaşmak için “Ulusal Tez Merkezi” veri tabanından; makalelere ulaşmak için ise “Google Scholar” arama motorundan faydalanılmıştır. Çalışmalar, kuramsal temeli, konu alanı/bağımlı değişkeni, yayın türü, deney grubundaki katılımcı sayısı, oturum sayısı, oturum süresi, grup türü ve yayın yılı özelliklerine göre değerlendirilmiştir. Doküman incelemesi yöntemiyle ulaşılan veriler, içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Verilere ilişkin frekans/sıklık ve yüzdelik değerlerini içeren tablolar oluşturulmuş ve bu tablolara ilişkin açıklama ve yorumlarda bulunulmuştur. Çalışmanın bulguları incelendiğinde, çalışmalarda kariyer yapılandırma kuramı ve sosyal bilişsel kariyer kuramından daha çok faydalanıldığı; en fazla kariyer uyumu bağımlı değişkeninin ele alındığı; doktora tezi ve makale türünde daha fazla çalışmanın yer aldığı; deney gruplarında çoğunlukla 16 katılımcıya yer verildiği; araştırmacıların oturum sürelerini ve sayılarını ağırlıklı olarak 8 oturum ve 90 dakika olarak planladığı; planlanan programların en fazla psikoeğitim türünde gruplardan oluştuğu ve 2020 yılında bu konuya ilişkin daha fazla çalışma yürütüldüğü sonuçlarına ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine the experimental studies executed in Turkey between 2003-2021 in the field of career psychological counseling for university students. This study is especially important in terms of revealing the disposition and development of experimental studies in the field of Psychological Counseling and Guidance. As part of the study 8 doctoral theses, 2 master theses and 8 articles were discussed. So as to reach the postgraduate theses examined in the study from the National Thesis Center database Google Scholar search engine was take advantage of reach the articles. Studies were evaluated according to their theoretical basis dependent variable type of publication number of participants in the experimental group number of sessions duration group type and publication year. Data obtained by the document analysis method were deconstructed by the content analysis method. Tables containing the frequency and percentage values of the data were created and explanations and comments were made on these tables. When the findings of the study are analysed it is seen that career structuring theory and social cognitive career theory are mostly used in studies. The most dependent variable of career adjustment was considered more studies in the type of doctorate thesis and article mostly 16 participants give place to the experimental groups the researchers scheduled the duration and number of sessions mainly as 8 sessions and 90 minutes It was concluded that the planned programs mostly come into existence psychoeducational groups and that more studies were carried out on this subject in 2020.
Keywords
- Baş, T. ve Akturan, U. (2017). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri (3. bs). Seçkin.
- Baş, T. ve Akturan, U. (2017). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri (3. bs). Seçkin.Çakır, M. A. (2004). Mesleki karar envanterinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 1-14.
- Çarkıt, E. (2019a). Kariyer psikolojik danışmanlığı ve mesleki rehberlik alanında Türkiye’de yayınlanan makalelerin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 149-158.
- Çarkıt, E. (2019b). Kariyer danışmanlığı ve mesleki rehberlik alanında Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1503-1514.
- Çivitci, A. (2018). Grup psikoeğitimi. Pegem.
- Demirtaş-Zorbaz, S., Kızıldağ, S. ve Voltan-Acar, N. (2016). Türkiye’deki üniversitelerde lisansüstü düzeyde yapılan grup çalışmalarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1765- 1784.
- Dönmezoğulları, C. (2020). Kariyer yapılandırma kuramına dayalı psikoeğitim programının üniversiteöğrencilerinin kariyer kararı ve güçlü yönler öz yeterlilik düzeylerine etkisi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
- Erdem Yılmaz, A. ve Bilge, F. (2008). Lise öğrencileri için Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 95-114.
- Işık, E. (2010). Sosyal bilişsel kariyer teorisi temelli bir grup müdahalesinin üniversite öğrencilerinin kariyerkararı yetkinlik ve mesleki sonuç beklenti düzeylerine etkisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
- Gönültaş, O. (2021). Lise öğrencilerine yönelik kariyer danışmanlığı ve mesleki rehberlik alanında yapılan deneysel çalışmaların incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 233-244.
- Güven, M. ve Aslan, A. M. (2018). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında Türkiye’deki bilimsel dergilerde yayınlanan makaleler üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 593-604.
- Güven, M., Kısaç, İ., Ercan, L. Ve Yalçın, İ. (2009). Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisindeyayınlanan makalelerin çeşitli özellikler açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 80-87.
- Kara, A. (2016). Kariyer uyumluluğu programının RPD öğrencilerinin kariyer uyumluluk düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. ESOGÜ.
- Keldal, G. ve Bilge, F. (2016). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında karma yöntemli araştırmalar: biriçerik analizi çalışması, Ö. Demirel ve S. Dinçer (Ed.), Eğitim bilimlerinde yenilikler ve nitelik arayışı içinde, (s. 643-654). Pegem.
- Kuzgun, Y. (2008). Rehberlik ve psikolojik danışma (9.bs.). Nobel. Kuzgun, Y. (2014). İlköğretimde rehberlik (7.bs). Nobel.
- Kuzgun, Y. (2017). Meslek gelişimi ve danışmanlığı (5. bs.). Nobel.
- Kuzgun, Y. (2021). Meslek seçiminde bilinmesi gerekenler. https://www.osym.gov.tr/TR,1369/meslek- seciminde-bilinmesi-gerekenler.html
- Özdemir, N. K. (2018). Kariyer yapılandırma görüşmesi: Nitel bir değerlendirme aracı ve kariyer danışma yöntemi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 1071-1081.
- Öztemel, K. (2021). Vaka örnekleriyle kariyer rehberliği ve kariyer psikolojik danışması. Pegem.Özteke-Kozan, H. İ. (2020). Okul psikolojik danışmanlığı ile ilgili yapılmış çalışmaların bibliyometrik analizi: 1980-2019. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 3(1), 1-28.
- Pascarella, E. T. ve Terenzini, P. T. (1997). Studying college students in the 21st century: Meeting new challenges. The Review of Higher Education, 21 (2), 151-165.
- Sarı, S. V. (2014). Sosyal bilişsel öğrenme teorisine dayalı grup müdahalesinin üniversite öğrencilerinin kariyer araştırma öz yeterliklerine etkisi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
- Türker, S. ve Bozkurt, E. (2022). 2019-2021 Yılları arasında okul psikolojik danışmanlığına ilişkin ülkemizdeyapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Academic Social Resources Journal, 7(35), 262-272.
- Ulaş- Kılıç, Ö. (2019). Kariyer gelişiminde yeni yaklaşımlar: Planlanmış şans kuramı ve kariyer yapılandırma kuramı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 356-385.
- Voltan Acar, N. (2020). Grupla psikolojik danışma. Nobel.
- Yerin Güneri, O. ve Çapa Aydın, Y. (2010). ODTÜ öğrencilerinin psikolojik danışma ve rehberlik ihtiyaçları analizi çalışması. V. Üniversiteler Psikolojik Danışma ve Rehberlik Sempozyumu, Mersin, Türkiye.
- Yeşilyaprak, B. (2015). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı (6. bs). Pegem.
- Yeşilyaprak, B. (2021). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı, (13. bs.). Pegem.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
