Author :
Abstract
Günümüzde zamanlarının çoğunu internet ve televizyon başında geçiren çocuklar, medya teknolojileri ile içli dışlı bir hayat yaşamaktadır. Ebeveynlerin çocuklarına yönelik sergiledikleri davranışlar, onların medya araçları ile kurdukları ilişkide belirleyici olmaktadır. İş yaşamlarına daha fazla vakit ayıran ebeveynlerin, çocuklarına ilgi göstermemeleri, onların daha uzun sürelerle televizyon karşısında vakit geçirmesine neden olmaktadır. Ev işlerini yetiştirme telaşında çocuklarını çoğunlukla ‘elektronik bakıcılara’ yani televizyona teslim etmektedir. Televizyon yayınları içinde çizgi filmler; çocukların en fazla izlediği ve etkilendiği programlar arasındadır. Çizgi filmlerde olumlu mesajlar yanında, olumsuz içeriklerle de sıklıkla karşılaşılmaktadır. Medya programlarının içeriklerinde yer alan aldatıcı mesajlar, onların zihinsel ve duygusal gelişimlerini olumsuz yönde etkilemektedir. Çocuklar çizgi filmlerin ürettiği eğlenceli, güzel, güçlü kahramanlarla kendilerini özdeşleştirerek, onları model almaktadır. Söz konusu medya içerikleri aracılığıyla tüketici yaşam tarzı, şiddet kültürü ve olumsuz davranış örnekleri küçük yaştaki çocuklara iletilmektedir. Medya karşısında savunmasız durumda kalan çocukların korunması noktasında medya okuryazarlığı önemli bir beceri olarak ön plana çıkmaktadır. Medya okuryazarlığı sayesinde çocuklar medyada gördüklerini aklın süzgecinden geçirerek eleştirel bir bakış açısı kazanmakta; mesajları çözümleme, değerlendirme ve iletme yeteneği elde etmekte, bilinçli bir medya okuryazarı olmaktadır. Söz konusu çalışma, çocukların çizgi filmler özelinde medya ile kurduğu ilişkinin etkilerini, tüketim alışkanlıkları, şiddet ve saldırganlık bağlamında değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada doküman incelemesi yönetimi kullanılarak, konuyla ile alan yazın taraması yapılmış, elde edilen veriler doğrultusunda önerilere yer verilmiştir.
Keywords
Abstract
Today, children who spend most of their time in front of the internet and television live a life in harmony with media technologies. Behaviors of parents towards their children determine their relationship with media tools. Parents, who spend more time in their business life, do not show interest in their children, causing them to spend more time in front of the television. In the rush of raising housework, she often delivers her children to 'electronic caregivers', that is, to television. Cartoons in television broadcasts; It is among the programs that children watch and affect the most. In addition to positive messages, negative content is also frequently encountered in cartoons. The deceptive messages in the contents of media programs negatively affect their mental and emotional development. Children identify themselves with the fun, beautiful and powerful heroes produced by cartoons and take them as models. Consumer lifestyle, culture of violence and examples of negative behavior are conveyed to young children through the media contents in question. Media literacy comes to the forefront as an important skill at the point of protecting children who are vulnerable to the media. Thanks to media literacy, children gain a critical perspective by filtering what they see in the media; acquires the ability to analyze, evaluate and convey messages, and becomes a conscious media literate. The aforementioned study was carried out in order to evaluate the effects of children's relationship with the media, especially in cartoons, in the context of consumption habits, violence and aggression. In the study, using the document review method, a literature review was made with the subject, and suggestions were made in line with the data obtained.
Keywords
- Ağaç, S. & Harmankaya, H.(2009). “İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin giysi tercihleri ve giysi satın
- Ağaç, S. & Harmankaya, H.(2009). “İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin giysi tercihleri ve giysi satınalma davranışlarına etki eden faktörler”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22): 1-14.Akça, F. ve Koç Çilekçiler, N. (2019). “Okul öncesi dönemdeki çocukların en çok etkilendiği çizgi filmkarakterleri ve bu karakterlerle özdeşleşmelerinin yol açabileceği dijital tehlikeler”. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, (6): 403−433. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2019.6.2.0053
- Akçalı, S. İ. (2007). Medya ve Çocuk, Ebabil Yayınları, İstanbul.
- Akdağ, Ç. T. (2017). “Tipeez.com Örneği Üzerinden Tüketim Kültürü, Toplumsal Cinsiyet ve Disneyleşme”. Medya ve Çocuk, TRT Akademi, 2(4): 524-543.
- Akyüz, E.(2013). “Çocuğun bilgi edinme ve zararlı yayınlara karşı korunma hakkı”. I.Türkiye Çocuk veMedya Kongresi Bildiriler Kitabı-1. (s.115-132), (haz. Yavuzer,H.& M.R. Şirin). Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Altaç, Ü. (1994). Türkiye’de Karikatür, Çizgi Roman ve Çizgi Film, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Aşçı, E. (2006). “Televizyondaki çizgi ve animasyon karakterlerin farklı yerleşim yerlerinde yaşayançocukların tüketici davranışlarına olan etkisinin incelenmesi” .Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi SBE, Ankara.
- Atan,U.(1995). Animasyonun Kültür Aktarımındaki Yeri,Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Avşar, Z.(2014) “Medya Okuryazarlığı”, İ&D –İletişim ve Diplomasi- Dergisi,T.C. Başbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Bonds, T. (2002). “The Effects of Violence on Mental Health”. http://www.headstartinfo.org/publications/hsbulletin73/hsb73_29 (Erişim Tarihi: 11.12.2015)
- Can, A. (1996). Çocuk ve Çizgi Film, Öz Eğitim Yayınları, Konya.
- Can, A. (1995). “Okul Öncesi Çocuklara Yönelik Televizyon Programları İçinde Çizgi Filmlerin ÇocuklarınGelişimine ve İletişimine Yönelik Etkileri”, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Centerwal, B. S. (1992). “Television and Violence-The Scale of the Problem and Where to Go From Here”, Special Communication-Jama, (267):22: 3059-3060.
- Cesur, S.& Paker, O. (2007). “Televizyon ve çocuk: Çocukların TV programlarına ilişkin tercihleri”,Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19):106-125
- Christakis, D. A. & Zimmerman, F. J. (2007). “Violent television viewing during preschool is associated with antisocial behavior during school age”. Pediatrics, 120(5): 993-999.
- Conners-Burrow N.A, Mckelvey & LM, Fussell JJ.(2011). “Social outcomes associated with media viewing habits of low-income preschool children”. Early Educ Dev. (22):2: 256–273.
- Corrigan, C. (2010). “The impact of television effect on young children. Unpublished Doctoral Thesis”. Wright İnstitute Graduate School of Psychology
- Deniz, Ü.(2017). Anne Çocuk Sağlığı ve İlk Yardım, Nobel Akademi, Ankara.
- Erdoğan, S. & Baran, G. (2008). “A study of parents regarding television watching habits of their children in the four-six age group”. The Social Sciences, 3 (3): 245-248.
- Ertürk, Y. D.(2011). “Çocukluk Çağı Gelişim Dönemlerine Göre Medya Kullanımı.” Çocuk Hakları ve Medya. Mustafa Ruhu Şirin (der.) Çocuk Vakfı, İstanbul.
- Fouts, G., Callan, M., Piasentin, K. & Lawson, A. (2006). “Demonizing in children’s television cartoons and disney animated films”. Child Psychiatry Hum Dev, (37):15-23.
- Giritli-İnceoğlu, Y.(2005). “İletişim Çalışmalarında Yeni Bir Alan: Medya Okuryazarlığı.” 1. Uluslararası Medya Okuryazarlığı Konferansı Bildiri Özetleri Kitapçığı. 23-25 Mayıs 2005. İstanbul.
- Giroux, H. A. (2007). Eleştirel pedagoji ve neoliberalizm. Kalkedon Yayınları, İstanbul.
- Görmez, E. (2018). “Medya Okuryazarlığı Dersinin Çizgi Filmlerde Yer Alan Subliminal Mesajları Çözme Becerisine Etkisi Üzerine Bir Çalışma”. International Journal of Language Academy, 6(4): 97.
- Güler, D.A. (1989). “Çocuk, Televizyon ve Çizgi Film”. A.Ö.F. İletişim Bilimleri Dergisi, sayı:2.
- Gümüş, Y. (2013). “Çocuk kültürünün parçası oyuncaklar: Çocuksu masumiyetten plastik”, . 8 Nisan 2018 tarihindehttp://www.academia.edu, ( Erişim Tarihi: 8 Nisan 2018).
- Hobbs, R.(2004). “Medya Okuryazarlığı Hareketinde Yedi Büyük Tartışma.” Melike Türkan Bağlı (çev.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 37 (1): 122-140.
- İnal, K. (2007). Çocuğun örselenen dünyası. Sobil Yayınları, Ankara.
- İnal, K. (2009). “Türkiye’de Çocukluk: Nereye!” .Çocuk ve Medya, 2.B.,(ss. 28-29).Selda İçin Akçalı (der.), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- İşıker, F. (2011). Televizyon yayınlarında şiddet, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Uzmanlık tezi, Ankara.
- İşsever,,M.S. (2008). “Çizgi Filmlerdeki Şiddetin İlkokul Öğrencileri İle İlişkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
- Karatay G, Kesgin M. T.(2006). “Çocuk, televizyon ve şiddet”, Hacettepe Üniversitesi Araştırma Görevlileri Sempozyumu Bildiri Kitabı: 129-148.
- Kaya, A. (2012). Eğitim psikolojisi (7. basım). Pegem, Ankara.Keskinkılıç, K. (2018). Eğitime Giriş, Pegem Akademi, Ankara.
- Kılcı, Ş. (2009). “Tüketim toplumunun bir formu olarak çizgi filmlerde çocukluk ve toplumsal cinsiyettemsilleri: Barbie, Bratz ve Winx Club”, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
- Kurt, A.ve Kürüm, D. (2010) “Medya Okuryazarlığı ve Eleştirel Düşünme Arasındaki İlişki: Kavramsal Bir Bakış”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,Bahar Sayısı: 20- 34.
- Ledingham, J.E., Ledingham C.A.& Richardson J.E. (1993). “The Effects of Media Violence on Children.National Clearinghouse on Family Violence. Family Violence Prevention Division”, Health and Welfare, Canada.
- Luther, C.A. & Legg, J.B. (2010). “Gender differences in depictions of social and physical aggression in children’s television cartoons in the Us”. Journal of Children and Media. 4(2);191-205.
- Mahesh C.Guru, B. P., Nabi, A. & Raslana, R. (2013). “Role of television in child development”. Mass Communication Journalism, 3(3): 153.
- Michaud, Y. (1991), Şiddet. (Çev. C, Muhtaroğlu), İletişim Yayınları, İstanbul.
- Öktem, F. (2003), Anne-babalar ve çocuklar, radyo ve televizyonlarda şiddet ve intihar haberleri,Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Yayını, Ankara.
- Önder, A. ve Dağal, B. A. (2006). “Okul Öncesi çocukların annelerinin ‘Benimle Oynar mısın? çocukprogramını kalite kriterlerine göre değerlendirmesi”, II. Uluslararası Çocuk ve İletişim Kongresi: 171- 184.
- Özdemir, O., Özdemir, P. G., Kadak, M. T. & Nasıroğlu, S. (2012). “Kişilik gelişimi”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(4): 566-589
- Özen, Ö. ve Kartelli, F. (2017). “Türkiye’de Yayın Yapan Çocuk Kanallarında Yayınlanan Çizgi Filmlerdeki Şiddet Olgusunun Analizi”. Marmara İletişim Dergisi, (27):81-93
- Özonur, Defne Ç. & Özalpman, D. (2009).“Türkiye’de Medya Okuryazarlığı Projesi Üzerine Bir Değerlendirme.” Marmara İletişim Dergisi. (15):195-212
- Özön, N.(1981). Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- RTÜK (2006).Televizyon programlarındaki şiddet içeriğinin, müstehcenliğin ve mahremiyet ihlallerinin izleyicilerin ruh sağlığı üzerindeki etkileri, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Yayını,Ankara.
- Samaniego, C. M., & Pascal, A.C. (2007). “The teaching and learning of values through television” . Review of Education, 53: 2-5.
- Schmidt, J. M. (2011). Socio-Political Themes in The Smurfs.
- Serhatlıoğlu, B. (2006). “Televizyon programlarının okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5-6 yaş grubuçocuklarının zihin ve dil gelişimini etkileme biçimlerine yönelik öğretmen ve veli görüşlerinin belirlenmesi”, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
- Soumya, A., Jeryda Gnanajane Eljo, J. O., & Anitha, R. (2014). “A study on parental perception towardschildren viewing cartoon”. International Journal of Scientific Research, 3(9): 466-467. http://dx.doi.org/10.21839/jaar.2017.v2i1.48
- Şener, T. (2007), Çocukların Kültürel Etkinlikleri, Sobil Yayınları, Ankara.
- Şentürk, M. & Turğut, M. (2011). “Televizyon programları, reklamlar ve çocuklar”. Aile ve Toplum Dergisi, (12):7: 63-88.
- Şirin, M. R. (1999). Kuşatılmış çocukluğun öyküsü, İz Yayınları: İstanbul.
- Şirin, M. R. (2011). “Çocuk Hakları ve Medya üzerine Bir Ön Bakış”, Anne-baba, Öğretmen ve Medya Çalışanları İçin El Kitabı Çocuk Hakları ve Medya (s. 11-23), Çocuk Vakfı yayınları, İstanbul.
- Torlak, Ö. (2001). Pazarlama ahlakı, Beta Yayınları, İstanbul.
- TÜİK,(2013). “06-15 Yaş Grubu Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanımı ve Medya” http://www.tuik.gov.tr adresinden alınmıştır. (Erişim Tarihi: 15 Haziran 2018)
- Türkmen, N.(2012), “Çizgi filmlerin Kültür Aktarımındaki Rolü ve Pepee”, CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, (36):140-148.
- Verlinden, M., Tiemeier, H., Hudziak, J. J., Jaddoe, V. W., Raat, H., Guxens, M.,& Jansen, P.W. (2012).“Television viewing and externalizing problems in preschool children: The generation study” . Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 166(10):919-925. Doi:10.1001/archpediatrics.2012.653
- Wilson, W. & Hunter, R. (1983). “Movie-inspired violence” . Psychological Reports, 53(2):435–441, https://doi.org/10.2466/pr0.1983.53.2.435
- Yağlı, A.(2013). “Çocuğun Eğitiminde ve Sosyal Gelişiminde Çizgi Filmlerin Rolü: Caillou ve Pepe Örneği”, Journal of Turkish Studies, 8(10):709
- Yavuzer, H. (1998). Çocuk ve suç, Remzi Kitabevi, İstanbul.
- Yıldız, C. (2016). “3-6 yaş çocuklarının tercih ettikleri çizgi filmlerdeki şiddet içeriklerinin analizi.” Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2): 698–716.
- Yousaf, Z., Shehzad, M., & Hassan, S. A. (2015). “Effects of Cartoon Network on the behavior of schoolgoing children (A Case study of gujrat city)”. International Research Journal of Interdisciplinary & Multidisciplinary Studies (IRJIMS), 1(1): 73-179.
- Zimmerman, F. J. & Christakis, D. A. (2005). “Children's television viewing and cognitive outcomes: a longitudinal analysis of national data”. Arch Pediatr Adolesc Med.159(7): 619-25.
- http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/arastirmalar/ilkogretim_cagindaki_cocuklarin_tv_aliskan liklari.pdf Erişim Tarihi: 13.11.2015
- http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/ogretmen.html. Erişim Tarihi: 28.11.2014
