Author :
Abstract
Parlamenter sistem, başkanlık ve yarı başkanlık sistemleri, dünya üzerinde yaygın olarak kullanılan hükümet sistemleridir. Dünya üzerinde, kimi ülkelerde başkanlık sistemi, kimi ülkelerde parlamenter sistem, kimi ülkelerde de bu iki sistemin karışımı olan yarı başkanlık sistemi uygulanmaktadır. Ülkelerin, bu hükümet sistemlerinden birini tercih etmelerinde, söz konusu ülkenin toplumsal yapısı ve coğrafi özellikleri etkili olmaktadır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemi, ülkemizde uygulanmaya başlanan yeni bir hükümet sistemidir. Her ülkede olduğu gibi, Türkiye’de de, uygulanacak hükümet sistemi, ülkenin koşullarına, yapısına, özelliklerine göre şekillenmektedir. Dolayısıyla, bu sistemlerden hangisinin ülke için faydalı olacağı uzun zamandır tartışılmaktadır. Hükümet sistemleri, uygulandığı ülkelerde farklılıklar gösterebilmektedir. Bu nedenle bir ülkenin hükümet şekli incelenirken o ülkenin tarihine, coğrafi, toplumsal ve kültürel yapılarına bakmak son derece önemlidir. Bu makalede, öncelikle kavramsal düzeyde mevcut hükümet sistemlerinin özellikleri, avantajları ve dezavantajları açıklanmakta, ardından ülkemizde ilk defa uygulanan “Cumhurbaşkanlığı” hükümet sistemi hakkında bilgiler verilmektedir. Öte yandan, söz konusu sistemlerden hangisinin Türkiye için daha yararlı olacağı değerlendirilmektedir.
Keywords
Abstract
Parliamentary system, presidency and semi-presidency systems are used as a common governance style or regime in worldwide. Mixed of these two governance system, semi-presidency system is also could implement in some countries. The social structure and geographical feature can effect the determination process of countries governance system or regime. Presidential system is one of the governance system that is considered to be implement in Turkey. As all of other countries, also in Turkey choosing governance system is according to the country’s feature, construction and conditions. Therefore, which one of these governance system is more beneficial for the country has been the subject of a lot of discussions for a long time. The governance system might show alteration according to the country which it’s appliedFor this reason, when a country’s governance system has examined, it’s history, geographical construction , social and cultural features are extremely important. In this article, firstly, present features of governance systems, advantages and disadvantages are explained and after that some informations have given about Presidency government system that’s considered to be apply. On the other hand, it’s examined that which one of these governance systems that has mentioned would be more useful for Turkey.
Keywords
- Abdulhakimoğulları, E. (2007). “Türk Anayasa Hukukunda Parlamento Kararlarının Yargısal Denetim
- Abdulhakimoğulları, E. (2007). “Türk Anayasa Hukukunda Parlamento Kararlarının Yargısal Denetim Sorunu”, Yasama Dergisi, 5, 5-26.
- Açıl, M. (2020). “Başkanlık Sisteminde Koalisyonlar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 149: 1-50.
- Avaner, T. ve Volkan, M. (2019). “Hikmet-i Hükümet ve Yeni Reform: Türk Tipi Başkanlık Sistemi ve ABD Başkanlık Sisteminin Etkisi Üzerine”, Yasama Dergisi,39,105-130.
- Bağce, E. (2016). Parlamenter Sistem mi, Başkanlık mı? Gonca Yayınları, İstanbul.
- Başkanlık Sistemi Ne Getiriyor? (2017, 16 Nisan). Erişim Adresi:https://www.evrensel.net/baskanlik- sistemi/
- Bal, B. (2001), İstikrarsız Parlamentarizme Karşı Başkanlık Sistemi, İstanbul.
- Bal, İ. (2013) “Başkanlık Sistemi Türkiye’nin Sorunlarını Çözer mi? ”, Yeni Türkiye Dergisi, 51, 130-131.Beceren, E. ve Kalağan, G. (2007). “Başkanlık Ve Yarı-Başkanlık Sistemi: Türkiye’de Uygulanabilirliği Tartışmalar”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 163-181.
- Çağlar, N. (2017). “Avantaj ve Dezavantajlarıyla Parlamenter Hükümet Sistemi”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 19(4), 111-117.
- Duverger, M. (1992). Siyasal Rejimler, (Çev.: Teoman Tunçdoğan), İletişim Yayınları İstanbul. Erdoğan, M. (2009). Anayasa Hukuk, Orion Kitabevi, Ankara.
- Eroğul, C. (2006). Çağdaş Devlet Düzenleri, Kırlangıç Yayınları, Ankara.
- Fendoğlu, H. T. (2012). “Başkanlık Sistemi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,3(1), 10-45. Gözler, K. (2010). Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Ekin Basın Yayın, Bursa.
- Gözler, K. (2017). “Cumhurbaşkanlığı Sistemi Mi, Başkanlık Sistemi Mi, Yoksa Neverland Sistemi Mi?16 Nisan’da Neyi Oylayacağız?” Erişim adresi: http://www.anayasa.gen.tr/neverland.
- İşçimen, Ö. (2012). “Parlamenter Sistemin Genel Tanımı Ve Oluşum Biçimi”, Erişim adresi: https://www.paranomist.com/parlamenter-sisteminin-genel-tanimi-ve- olusumbicimi.html.
- Kahraman, M. (2012). “Hükümet Sistemi Tartışmaları Bağlamında Başkanlık ve Yarı- BaşkanlıkSistemlerinin Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,9(18). 431-457.
- Kaya, B. (2017). “Türk Tipi Başkanlık Sistemi Önerisinden Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemine”, Yönetim Bilimleri Dergisi,15(30), 27-50.
- Keleş, R. (2009). Yerinden Yönetim ve Siyaset. İstanbul: Cem Yayınevi.Kılınç, Z. A. (2016). “Türk Tipi Başkanlık Sistemi Tartışmaları”, PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2(3) 86-94.
- Koçak, H. ve Durna, F. Z. (2017). “15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi ve Türk Toplumu”, 27 Mayıs1960'dan 15 Temmuz 2016'ya Darbeler, Geçmişten Günümüze Darbe Olgusu Ve Millet Egemenliği Kültürü Uluslararası Sempozyumu. Aydın. 463-474.
- Kuzu, B. (2017). Her Yönü İle Başkanlık Sistemi, Babıali Kültür Yayıncılığı, İstanbul.
- Lınz, J. J. (2015). Kritik Kavşak, Parlamenter Sistem - Başkanlık Sistemi, (Der.: Cem Akaş). Küy Yayıncılık, İstanbul.
- Mouffe, C. (2010). Siyasal Üzerine, (Çev.: Mehmet Ratip), İletişim Yayınları, İstanbul.
- Musil, P. A. (2013). “Hükümet Sistemleri: Başkanlık Sistemi ve Parlamenter Sistem” KarşılaştırmalıSiyaset Temel Konular ve Yaklaşımlar. Sabri Sayarı ve H. Dikici Bilgin (Der. Sabri Sayarı ve Hasret Dikici Bilgin) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları. 196-203.
- Özer, M.A. ve Özmen, B. (2017). “Parlamenter ve Başkanlık Sistemleri Arasında Konumunu Arayan Bürokrasi”, Strategic Public Management Journal. 3, 17-34.
- Özgür, N. (2014). Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler, (Der.: Ersin Kalaycıoğlu), Anadolu Üniversitesi AÖF Yayınları, Eskişehir.
- Sargın, E. (2019). “Başkanlık Sistemi ve Türkiye’deki Uygulanan Başkanlık Sistemindeki Sorunlar”, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Siaroffi, A. (2003). “Comparative Presidencies: The Inadequacy of The Presidential, Semi- Presidential and Parliamentary Distinction”, Eurepean Journal Of Political Research,42(3). 295-297.
- Teziç, E. (2012). Anayasa Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul.
- Turan, M. (2018). “Türkiye’nin Yeni Yönetim Düzeni: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Social Sciences Research Journal, 7(3), 42-91.
- Turhan, M. (1989). Hükümet Sistemleri ve 1982 Anayasası, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları. Diyarbakır.
- Weber, M. (1987). Sosyoloji Yazıları. (Çev.: Taha Parla).:.Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul. Yaşın, C. (1997). Başkanlık Sistemi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, YÖK
- Yayman, H. (2016). Türkiye’de Devlet Reformu ve Başkanlık, Doğan Kitap, İstanbul.
- Yüksel, C. (2013). “Türkiye’nin Gelecek Siyasi Sistem Tercihi RasyonelleştirilmişParlamentarizm, Yarı-Başkanlık ve Başkanlık Sistemleri”, Yasama Dergisi, (25). 38-57.
