Author :
Abstract
Son yıllarda gıda sektöründeki büyümeye paralel olarak gıda ürünlerdeki çeşitlilik artmıştır. Bununla birlikte tüketicilerin bu konuda daha bilinçli ve duyarlı olması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Buna bağlı olarak gıda güvenliği ve güvenli gıda konuları daha önemli hale gelmiştir. Günümüzde Gıda güvenliği, uluslararası bir mesele olarak algılanmakta ve ülkeler gıda güvenliğinin sağlanması için gerekli önlemleri almak amacıyla yoğun gayret göstermektedirler. Gıda güvenliği bilincinin oluşmasında medyanın etkileri çok önemlidir. Bu çalışma Karaman ili merkezinde yaşayan tüketiciler arasında yapılmıştır. Tüketicilerin gıda ürünleri tercihlerinde, gıda güvenliği bilincinin oluşmasında medyanın etkisi değerlendirilmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini; Karaman ili merkezi içerisinde yaşayan ve Karaman il merkezi nüfusuna kayıtlı olan bireyler oluşturmaktadır. Karaman Valiliğinden alınan bilgilere göre 2018 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre, Karaman il genelinde toplam 251.913 kişi yaşamaktadır (www. karaman.gov.tr, 2019).
Çalışmaya 197 erkek, 223 kadın olmak üzere toplam 420 kişi katılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler SPSS programıyla değerlendirilmiştir. Bulgular şu şekildedir; katılımcıların (%48,8) gıda güvenliği konusunda bilgi sahibi olduğu, (%49,5) medyanın gıda güvenliği bilincinin oluşmasında etkili olduğu görüşlerini bildirmişlerdir. Tüketicilerin Gıda güvenliği konusunda bilgilenmede medyanın etkili olduğunu düşündüklerini söyleyebiliriz. Medyada yer alan gıda ile ilgili haberlere önem verdiklerini (p=0,046), medyada yer alan gıda güvenliği ile ilgili haberlerden en fazla kadın katılımcıların etkilendiğini (%59,7) söyleyebiliriz. Katılımcıların gıda ürünleri alırken dikkat ettikleri unsurlar; ürünün kullanımının/hazırlanmasının kolay olmasını etkili olduğunu (p=0,000), katkı maddelerini inceledikleri(p=0,022) ve bakanlığın medyada yayınladığı taklit ve tağşiş yapan markalarının isimlerine dikkat ettiği(p=0,006) söylenebilir. Medyada yer alan gıda güvenliği ile ilgili haberlerin halkı; kaygıya düşürdüğü ve gıda güvenliğinin önemi konusunda bilinçlendirdiği önermelerine önem atfettiğini söylemek mümkündür.
Keywords
Abstract
In recent years, the diversity in food products has increased in parallel with the growth in the food sector. However, it has emerged that consumers need to be more conscious and sensitive in this regard. Accordingly, food safety and safe food issues have become more important. Today, food safety is perceived as an international issue and countries are making great efforts to take the necessary measures to ensure food safety. The effects of the media are very important in the formation of food safety awareness. This study was conducted among consumers living in the city center of Karaman. It was conducted to evaluate the effect of the media on the food safety awareness of the consumers in their preferences for food products.
A total of 420 people, including 197 men and 223 women, participated in the study. The data obtained in the study were evaluated with the SPSS program. The findings are as follows; The participants (48.8%) stated that they had knowledge about food safety and (49.5%) the media was effective in raising awareness of food safety. We can say that consumers think that the media is effective in informing about food safety. We can say that they attach importance to the news about food in the media (p=0.046) and that female participants (59.7%) are mostly affected by the news about food safety in the media. The factors that the participants pay attention to when buying food products; It can be said that the ease of use/preparation of the product is effective (p=0.000), they examine the additives (p=0.022) and the Ministry pays attention to the names of counterfeit and adulterating brands published in the media (p=0.006). The public of the news about food safety in the media; It is possible to say that he attaches importance to the propositions that cause anxiety and raise awareness about the importance of food safety.
Keywords
- Altunışık, R., Coşkun, R., & Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS
- Altunışık, R., Coşkun, R., & Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, (4. baskı), Sakarya: Sakarya.
- Aytekin, N. D. (2015). A.B. Gıda Güvenilirliğinde Risk İletişimi, Kamuoyunun Bilgilendirilmesi ve Türkiye’nin Durumu. AB Uzmanlık Lisans Tezi, T.C. Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
- Baş, T., (2008). Anket. Araştırma Yöntemleri Dizisi: 2, Seçkin Yayıncılık, 5. Baskı, Ankara.
- Baysal, A.; Aksoy, M.; Besler HT.; Bozkurt, N.; Keçecioğlu, S.; Mercanlıgil, S. M.; Merdol, T. K.; Pekcan, G.; ve Yıldız, E. (2011). Diyet El Kitabı, 6. Baskı, Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (11. baskı), Ankara: Pegem Akademi.
- Caswell, JA.; Noelke, CM & Mojduszka, EM. (2002). Unifying Two Frameworks for Analyzing Quality andQuality Assurance for Food Products (B. Krissoff, M. Bohman ve J.A. Caswell Editör). Global Food Trade and Consumer Demand for Quality, Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York, 43-61.
- Çetin, S. A. & Şahin, B. (2017). Gıda Güvenliğinde Risk Faktörleri ve Hijyenin Önemi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 5/Special issue2.310-321.
- Dayılar, Ö.D. (2018). Gıda Güvenliği Kavramı Bilinç Düzeyinin Belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Dilber, A. & Dilber, F. (2020). Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Bireylerin Beslenme Alışkanlıkları Üzerindeki Etkisi: Karaman İli Örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8 (3), 2144-2162.
- DPT, (2003). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması. Devlet Planlama Teşkilatı. DPT 2671.
- Eken, T. K. B. (2018). Yetişkin Bireylerde Beslenme Alışkanlıkları, Fiziksel Aktivite ve Uyku KalitesininKan Lipid Profili Üzerine Etkisi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, K.K.T.C. Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
- Gözener, B.; Büyükbay, E.O.; & Sayılı, M. (2009). “Gıda Güvenliği Konusunda Öğrencilerin Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(2):45.
- Gözener, B., Sayılı, M. (2013). Tüketicilerin açık süt ve süt ürünleri tüketim tercihlerinin incelenmesi: Tokat-Turhal ilçesi örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 160-175.
- Halkman, A. K. (2015). Gıda Konusunda Yanlış Yönlendirmeler. Gazi Üniversitesi Öğretim Üyeleri Derneği, Akademik Bülten, Ss. 16-20.
- Hasipek, S. & Sürücüoğlu, M. S. (1994). Çalışan Kadınların Beslenme Alışkanlıkları Ve Beslenme BilgiDüzeyleri Üzerinde Bir Araştırma. Aile Kurultayı ‘Değişim Sürecinde Aile; Toplumsal Kalkınma VeDemokratik Değerler’ (16-18 Kasım), Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başbakanlığı:1.
- Işkın, M. & Sarıışık, M. (2017). Öğrencilerin Besin Tüketim Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi.: 1(1), 33-42.
- Kocadaş, B. (2006). Kültür ve Medya International Journal Of Human Sciences, 1(1).
- Koç, G. & Uzmay, A. (2015). Gıda Güvencesi ve Gıda Güvenliği: Kavramsal Çerçeve, Gelişmeler ve Türkiye. Tarım Ekonomisi Dergisi, 21(1 ve 2), 39-48.
- Madenci, A.B.; Türker, S.; Bayramoğlu, Z. & Eyiz, V. (2019). Tüketicilerin Gıda Güvenliğine YönelikTutum ve Algılarını Etkileyen Sosyo-Ekonomik Faktörler: Konya İli Örneği. Helal ve Etik Araşt. Derg. / J. Halal & Ethical Res. 1 (1): 48-59.
- Newkirk, R. W., Bender, J. B., & Hedberg, C. W. (2012). The Potential Capability Of Social Media As aComponent Of Food Safety and Food Terrorism Surveillance Systems, Food borne Pathogens and Disease, 9(2), Ss. 120-124.
- Onurlubaş, E. ve Gürler, A.Z.(2016).“Gıda Güvenliği Konusunda Tüketicilerin Bilinç Düzeyini Etkileyen Faktörler”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1):133.
- Özdamar, K. (1999). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
- Sağlam, K. & Gümüş, T. (2019). Yazılı, Görsel ve Sosyal Medyada Gıda İle İlgili Bilgi Kirliliğinin Halkın Gıda Tercihi Üzerine Etkileri. Gıda 44 (1): 153-162
- Sanchez M, Sanjuan AI, Akl G. (2001). The İnfluence of Experi- Ence in Consumption and Personal Attitudes on the Purchase of Lamb and Beef. 71st EAAE Seminar, Zaragoza-Spain.
- Sungur, H. (2014). Gıda Sektörünün Baş Edemediği Sorun: Bilgi Kirliliği. Ankara.
- Taşdan, K.; Albayrak, M.; Gürer, B.; Özer, O. O.; Albayrak, K., ve Güldal, H.T. (2014). GelenekselGıdalarda Tüketicilerin Gıda Güvenliği Algısı: Ankara İli Örneği. 2. Uluslararası Davraz 29-31.Mayıs 2014,Isparta.
- Tezgüler S. (2016). Sosyal Medya Nedir?Http://Sosyalmedyakulubu.Com.Tr/Sosyalmedya/Sosyal-Medya- Nedir.Html
- Toktaş, E.Ç. (2019). Bireylerde Gıda Güvenliği Algısını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
- Topuzoğlu, A.; Hıdıroğlu, S.; Ay, P.; Önsüz, F. ve İkiışık, H. (2007). Tüketicilerin Gıda Ürünleri İle İlgili Bilgi Düzeyleri Ve Sağlık Risklerine Karşı Tutumları, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(4), 253-258.
- TUBER (2015). Türkiye Beslenme Rehberi, Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı, Yayın No: 1031.
- www. karaman.gov.tr, 2019
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yücel, B. (2015). Sağlık Çalışanlarının Beslenme Alışkanlıkları Ve Beslenme Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara.
