Author :
Abstract
Cumhuriyetin kurulması sürecinde ve ilanını izleyen dönemde Kemalist Devrim'in, ana fikri milli bir tarih yazımı olan bir çaba içine girdiği görülmektedir. Bu çabanın neticesinde 1930 yılında Türk Tarihinin Ana Hatları başlıklı bir kitap yayınlanmıştır. Kitapta temel savı, “Dünya medeniyeti Orta Asya’dan ve Türklerden diğer yerlere ve milletlere geçmiştir” olarak ifade edilebilen Türk Tarih Tezi ileri sürülmektedir. Türk Tarih Kurumu tarafından yayınlanan ve Atatürk tarafından ismi konulan Belleten Dergisi’nde, farklı zamanlarda Türk Tarih Tezi’nin konu edildiği görülmektedir. Özellikle derginin yayınlandığı 1937 yılında ve onu takip eden yılda bu makalelerin yoğunlaştığı görülmektedir. Afet İnan, İsmail Hakkı Uzunçarşılı ve Şemsettin Günaltay bu konuda Belleten Dergisi’nde makalelerini yayınlamıştır. Çalışmada, Belleten Dergisi’nde 1937 ve 1938 yıllarında söz konusu tarihçiler tarafından Türk Tarih Tezi konusunda ele alınan çalışmalar, bu teze getirilen eleştiriler kapsamında çok boyutlu bağlamda değerlendirilecektir.
Keywords
Abstract
In the period following the establishment and proclamation of the republic, it is seen that the Kemalist Revolution was engaged in an endeavour to create national historiography. As an outcome of such endeavour, a book titled Türk Tarihinin Ana Hatları (Outlines of Turkish History) was published in 1930. The main argument of this book is the Turkish History Thesis, which can be expressed with the concept "World civilization has passed from Central Asia and Turks to the other places and nations.". It is seen that the Turkish History Thesis was discussed in Belleten Journal from time to time, which was published by The History Foundation of Turkey and named by Atatürk. Such articles were intensified especially in 1937 when the journal was published, and the following year. Afet İnan, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, and Şemsettin Günaltay published articles on this subject in Belleten Journal. In this study, the studies relating to the Turkish History Thesis discussed by the subject historians in Belleten Journal in 1937 and 1938 will be evaluated in a multidimensional context within the context of the criticisms on such thesis.
Keywords
- Akurgal, E. (1956). “Tarih İlmi ve Atatürk”, Belleten, 20 (80): 571-584.
- Akurgal, E. (1956). “Tarih İlmi ve Atatürk”, Belleten, 20 (80): 571-584.
- Baar, M. (2010). Historians and Nationalism East-Central Europe in the Nineteenth Century, Oxford University Press, New York.
- Beşikçi, İ. (2016). Türk Tarih Tezi “Güneş-Dil Teorisi” ve Kürd Sorunu, İsmail Beşikci Vakfı Yayınları,Berger, S.; Donovan, M. & Passmore, K. (1999). “Apologias for the Nation-State in Western Europe since1800”. (Ed. Stefan Berger, Mark Donovan & Kevin Passmore), Writing National Histories Western Europe since 1800, ss. 3-14, Routledge Publishing, London.
- Berktay, H. (1991). “Dört Tarihçinin Sosyal Portesi”, Toplum ve Bilim, (54-55): 19-45.
- Copeaux, É. (1998). Türk Tarih Tezinden Türk-İslam Sentezine, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. Emre, A.C. (1956). Atatürk’ün İnkılâp Hedefi ve Tarih Tezi, Ekin Basımevi, İstanbul
- Ersanlı, B. (2006). İktidar ve Tarih Türkiye’de “Resmî Tarih” Tezinin Oluşumu (1929-1937), İletişimEsat Bey (2010). “Maarif Vekili Esat Beyefendinin Açma Nutku”, Birinci Türk Tarih Kongresi Konferanslar Müzakere Zabıtları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
- Eyice, S. (1968). “Atatürk’ün Büyük Bir Tarih Yazdırma Teşebbüsü: Türk Tarihinin Ana Hatları”, Belleten, 32 (128): 509-526.
- Goldschmidt, A. Jr. (2002). A Concise History of the Middle East, Westview Press, San Francisco.Göker, M. (1938). “Türk Tarih Kurumunun İlmiğ ve İdariğ Faaliyetleri”, Belleten, II (5/6): 13-17.
- Güran, K. (2016). Kemalist Eğitimin Tarih Dersleri (1931-1941), Kaynak Yayınları, İstanbul.
- Hasgüler, M. & Uludağ, B. (2000). “Türk Tarih Tezi ve Cumhurbaşkanlığı Forsu”, Tarih ve Toplum, 33 (197): 34-39.
- Heper, M. (2010). Türkiye’de Devlet Geleneği, Doğu Batı Yayınları, Ankara. https://www.turkocaklari.org.tr/. (Erişim Tarihi: 10.04.2020).
- İnan, A. (2000). Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- İnan, A. (2010). “Tarihten Evvel ve Tarih Fecrinde”, Birinci Türk Tarih Kongresi Konferanslar Müzakere Zabıtları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
- Karpat, K. (2007). Türkiye’de Siyasal Sistemin Evrimi: 1876-1980, İmge Kitabevi Yayınları, İstanbul.
- Kocatürk, U. (1987). “Atatürk’ün Tarih Tezi: Bir Uygarlık Beşiği Olarak Ortaasya”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, III (9): 503-507.
- Köprülü, M.F. (2010). “Türk Tarihi Hakkında Bazı Umumî Meseleler”, Birinci Türk Tarih Kongresi Konferanslar Müzakere Zabıtları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
- Lorenz, C. (1999). “Comparative Historiography: Problems and Perspectives”, History and Theory, 38 (1): 25-39.
- Özbek, N. (1997). “Zeki Velidi Togan ve Türk Tarih Tezi”, Toplumsal Tarih, 8 (45): 20-27.
- Saray, M. (2007). Atatürk’ün Tarih Tezi, Tarih Araştırmacılarımız ve Tarih Bilinci, Yeditepe Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Shaw, W. M. K. (2006). “Whose Hittites, and Why? Language, Archaeology and the Quest for the OriginalTurks”. (Ed. Michael L. Galaty & Charles Watkinson), Archaeology Under Dictatorship, ss. 131-153, Springer, USA.
- Sönmez, E. (2012). “Annales Okulunun Türkiye’deki Tarih Araştırmalarına Etkisi”, (Ed. Yahya Kemal Taştan), Mehmet Fuat Köprülü, ss. 253-265, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Şenoğlu, K. (2006). Mayatepek Raporları Türk Tarih Tezi ve Mu Kıtası, Kaynak Yayınları, İstanbul. Türk Tarih Kurumu (2014). Türk Tarihinin Ana Hatları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- Togan, Z.V. (1981). Umumî Türk Tarihi’ne Giriş, Enderun Kitabevi, İstanbul.
- Togan, Z.V. (2010) “Ortaasiya’da Kuraklık Meselesi”, Birinci Türk Tarih Kongresi Konferanslar MüzakereToprak, Z. (2011). “Âdem-Havva’dan Homo-Alpinus’a Eugene Pittard, Antropoloji ve Türk Tarih Tezi”, Toplumsal Tarih, 206: 16-29.
- Uzunçarşılı, İ. H. (1984). Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhal, Türk Tarih Kurumu Basımevi, İstanbul.
- Yeğen, M. (2012). “Türk Tarih Tezi, Köprülü ve Togan”, (Ed. Yahya Kemal Taştan), Mehmet Fuat Köprülü, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Zürcher, E.J. (2013). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları., İstanbul.
