ÖRGÜTLERDE PROFESYONELLERİN YÖNETİMİ SORUNU VE TÜRKİYE’DE AKADEMİSYENLERE YÖNELİK NİTEL BİR ARAŞTIRMA
Author :
DOI : 10.31576/smryj.744
Year-Number: 2021-43
Language : null
Konu :
Abstract
Profesyonel, mesleğini icra etmek için yüksek eğitim gören, bu eğitimi bilgi, beceri ve yeteneğiyle uzmanlığa dönüştüren, bunu belli süre pratikte uygulayıp profesyonellik payesiyle bağımsız faaliyete hak kazanan kişidir. Ancak serbest profesyonellerin dışında ücretli profesyonel olarak adlandırılan ve mesleğini örgüt içinde icra eden maaşlı profesyoneller çeşitli sorunlarla karşılaşırlar. Üniversite gibi örgütlerde çalışan akademisyenler bu tarz sorunlarla karşılaşan profesyonellerdir. Türkiye'de üniversitelerde akademisyenlere yönelik yürütülen bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, yarı yapılandırılmış mülâkat tekniğiyle veriler oluşturulmuş, içerik analizine göre hazırlanmıştır. Kariyerinin üst noktasında hiç yöneticilik yapmayan, hâlihazırda yöneticilik yapan ve daha önce yöneticilik yapmış akademisyenlerle yürütülen bu araştırmada; kimlik, özerklik, denetim, meslekten ve kurumdan ayrılmalar, cinsiyet ayrımcılığı ve idarî sorunların olduğu belirlenmiştir. Sorunların ağırlık merkezini akademisyenlerin zihinsel daralma içinde olmaları oluşturmaktadır. Profesyonel ve entelektüel olmalarına rağmen, hem entelektüel hem de devlette maaşla çalışan statüde olmalarından dolayı sorunlar yaşamaktadırlar. Sorunların yazın alanıyla kısmen örtüştüğü, zaman ve süreç açısından farklar içerdiği görülmektedir.
Keywords
Abstract
Professional is a person who has higher education and transforms this education into a specialization powered with knowledge and ability. They apply it to a certain practice and gain an independent activity aspect, using this as professionalism. However, other than freelance professionals, there is also a high demand for professionals, who carry out their professions in an organized structure. These professionals have problems in the organizational process. Academics, who work in an organized structure in the university, are professionals confronted with such problems. In this qualitative study that carried out with the academicians, the data is prepared according to half-structured interview technique and content analysis. The study was conducted with managing and non-managing advanced career stage academics. Problems such as self-rule, control, organizational and professional leave of employment and problems with gender bias and administration were observed. The core problem is the mental contraction of academics. Although being professionals and intellectuals, they are facing problems due to being government workers. It was observed that these problems overlap with the field of literature partly, however with some differences in regards to time and process.
Keywords
- Akay, A. 2006. “Türk aydını ve tarihle barışmak”, DoğuBatı Düşünce Dergisi, 9(37): 37-63, s.58 (içinde;
- Akay, A. 2006. “Türk aydını ve tarihle barışmak”, DoğuBatı Düşünce Dergisi, 9(37): 37-63, s.58 (içinde; İlhan, A. Aydınlar Savaşı, Babakus’un Kitapları, 1991, s.17).
- Akbal, O. 1992. Zaman Sensin. 2. Baskı, İstanbul: Varlık Yayınları.
- Apaydın, YH. 1999. “İbn Hazm”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 20: 58-61.
- Alvesson, M. 2001. “Knowledge work: Ambiguity, image and identity”, Human Relations, 547: 863-869.
- Anderson, D. 2004. “The peril of deprofessionalization”, Journal of Health System Pharmacology. Special Feature, 61: 2373-2379.
- Aron, R. 2007. Sosyolojik Düşüncenin Evreleri. Çev: Korkmaz Alemdar, 7. Baskı, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
- Aruoba, O. 1981. “Üniversitenin ölümü”, Arayış Dergisi, Sayı 40, 21 Kasım, s.11. http://issuu.com/ adabeyl/docs/universiteninolumu
- Atay, O. 1987. Bir Bilim Adamının Romanı-Mustafa İnan. İstanbul: İletişim Yayınları Atay, O. 2000. Eylembilim. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Aytaç, M., Aytaç, S., Fırat, Z., Bayram, N., Keser, A. 2001. Akademisyenlerin Çalışma Yaşamları ve Kariyer Sorunları, Uludağ Üniv. Araştırma Fonu, Bursa: Proje No:99/29.
- Biaggio, M., Dufy, R., Staffelbach, D. 1998. “Obstacles to addressing professional misconduct”, Clinical Psychology Review, 18 (5): 273-285.
- Blau, G. 1985. “The measurement and prediction of carieer commitment”, Journal of Occupational Psychology, 58: 277-288
- Blau, G., Tatum, D. 2000. “Correlates of perceived gender discrimination for female versus male medical technologists”, Sex Roles A Journal of Research, 15.
- Blau, G., Tatum, D., Ward-Cook, K. 2003. “Correlates of professional versus organizational withdrawal cognitions”, Journal of Vocational Behavior, 63: 72-85.
- Broadbent, J. 1997. The End of Professions? The Restructuring of Professional Work, (ed.) M. Dietrich, J. Roberts, London: Routledge.
- Büken, N. Ö. 2006. “Türkiye örneğinde akademik dünya ve akademik etik”, Hacettepe Tıp Dergisi, 37: 164- 170.
- Camus, A. 2003. Defterler 1, Mayıs 1935-Şubat 1942. Çev: Ümit Moran Altan. İstanbul: İthaki Yayınları.
- Casey, C. 2002. New Age Religion and Identity At Work, (ed.) M.Dent, S.Whitehead, Managing Professional Identity, London: Routledge.
- Cirhinlioğlu, Z. 1997. “A critical review of the literature on the professions”, Sosyal Bilimler Dergisi. 19: 173-187.
- Cohan, S. P. 1997. Masked Men: Masculinity an the Movies in the Fifties. Bloomington: IN.
- Connell, W. R. 1987. Gender and Power: Society The Person and Sexual Politics. Cambridge: Polity. Connell, W. R. 1995. The Social Organization of Masculunity. No. 3, California.
- Çekin, M., Yazıcı, S. 2004. “Bir sözde-bilim olarak ilâç araştırmaları”, Toplum ve Hekim Dergisi, 19(2): 110-116.
- Çolaklar, H. 2004. Profesyonellik ve Kütüphanecilik Mesleği. İstanbul: Kütüphaneciler Derneği Bülteni.
- Demir, M. E. 2016. “Yorumsamacı perspektiften Türkiye’de akademisyen kimliği”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Derber, C. 1982. Professionals As Workers: Mental Labor In Advenced Capitalism. Boston: G&K Hall.
- Derber, C. 1990. Power In The Highest Degree: Professionals and The Rise of a New Mandarin Order. NewYork: Oxford Univ. Press,
- Desjeux, D. 2005. Sosyal Bilimler. Çev:Kemal İnal, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Doğramacı, İ. 2000. Günümüzde Rektör Seçimi ve Atama Krizi. Ankara: Meteksan Yayınları. Durkheim, E. 1949. Meslek Ahlâkı. Çev: Mehmet Karasan, Ankara: MEB Yayınları.
- Elsaka, N. 2004. “Beyond consensus? New Zeland journalists and the appeal of professionalism as a model for occupational reform”, Doctorate Thesis. Univ. Of Catenbury.
- Ercan, F. 1999. Neo-Liberal Eğitim Ekonomisi: Eleştirel Bir Çerçeve Denemesi. Ankara: Ütopya Yayınları.
- Erdoğmuş, N. 2003. “Bilgi toplumunda profesyonellerin kariyeri: Ampirik bir araştırma”, II. Ulusal Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi, İzmit: 433-444.
- Exupery, A. 2000. Gece Uçuşu. Çev: Ömer Turan, İstanbul: Nehir Yayınları. Foucault, M. 1975. The Birth of the Clinic. N.York: Vintage.
- Foucault, M. 1980. Power / Knowledge. Pantheon: N.York.
- Foucault, M., Sennett, R. 1982. Sexuality and Solitude. Humanities In Review 1, Cambridge.
- Foucault, M. 1984. On The Genecalogy of Ethics. The Foucault Reader,(ed.) In P. Rabinow, London: Penguin.
- Foucault, M. 1992. Hapishanenin Doğuşu. Çev: M. Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Yayınları.
- Freidson, E. 1975. Doctoring together: A study of professional social control, N.York: Elseiver.
- Freidson, E. 1983. “The changing nature of professional control”, Annual Review of Sociology, 10. Freidson, E. 1986. Professional Powers. London: The Univ.of Chicago
- Freidson, E. 1991. The Theory of Professions: Lawyers, Doctors, and Others. (ed.) R. Dingwall, London: Mac Millan. 19-37.
- Freidson, E. 1994. Professionalism Reborn: Theory, Prophecy and Policy. Cambridge: Polity.Freidson, E. 1996. Meslek Kontrolünün Değişen Doğası, Çev:Zafer Cirhinlioğlu, Meslekler ve Sosyoloji. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- Furedi, F. 2003. “Afterwood. The downsizing of intellectual authority”, Critical Review of Intellectual Social and Political Philosophy, 6 (4): 172-178.
- Gözler, K. 2019. “Akademinin değersizleştirilmesi üzerine”, http://anayasa.gen.tr
- Günçıkan, B. 2010. Cumhuriyet’in Kuruluşundan AKP İktidarına Devletin Şiddet Tarihi, 1. Baskı, İstanbul: Agora Yayınları.
- Günyol, V. 1974. Devlet İnsan mı? 1. Baskı, İstanbul: Can Yayınları.
- Güvenç, B. 1997. Kültürün abc’si. 1. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Higgs-Kleyn, N., Kapelianis, D. 1999. “The role of professional codes in regulating ethical conduct. Journal of Business Ethics, 19 (4): 363-374.
- Illich, I. 1977. Disabling Professions. London: Marion Bayars.
- Illich, I. 1996. Gender. Çev: Ahmet Fethi, Ankara: Ayraç Yayınları.
- Illich, I. 2005. Okulsuz Toplum. Çev: Mehmet Özay, İstanbul: Şule Yayınları.
- Illich, I. 2019. Sağlığın Gaspı. Çev: Süha Sertabiboğlu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Jacoby, R. 1987. Last Intellectuals: American Culture In The Age of Academia. N.York: Basic Books.
- Jary, D. 2002. Aspects of The Audit Society. (ed.) M.Dent, S.Whitehead, Managing Professional Identity.Karadağ, E. 2020. “Academic (dis)qualifications of Turkish rectors:their career paths, H-index, and the number of articles and citations”, Higher Education, May 19.
- Karasu, K. 2001. Profesyonelleşme Olgusu ve Kamu Yönetimi. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı. Karpat, K. 2010. Osmanlı'dan Günümüze Asker ve Siyaset, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Kimmel, S. M. 1994. Masculunity As Homophobia : Fear, Shame and Silence In The Construction of Gender Identıty. CA: Sage.
- Korkmaz, L.,Yurtören, D.D., Tümözen, T. 2020. “Tükendim, tükendim, tükendim artık! Üniversite öğrencilerinde tükenmişliğe neden olan faktörler”, Klinik Psikoloji Dergisi, 4(2),baskıda.
- Kristeva, J. 1984. Revalution in Poetic Language. N.York: Columbia Univ.
- Lait, J., Wallace, J. E. 2002. “A study of organizational-professional conflict and unmet expectations. Industrial Relations, 54 (3): 463-490.
- Leight, D., Levine, S. 1996. Tıp Mesleğinin Değişen Yanı: Kuramsal Bir İnceleme. Çev: Z. Cirhinlioğlu, Meslekler ve Sosyoloji. 169-196. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- MacDonald, C. 2003. Professionalism and Professional Ethics. A Distance Education Module Prepared for the College of Optemetrists of Ontarıo, October.
- Macdonald, K. 1995. The Sociology of the Professions. London: Sage.
- Marx, K., Engels, F. 1950. Menifesto of the Communist Party. In Marx and Engels Selected Works, Lawrance and Wishart, London, UK.
- Masson, J. 2003. Terapiye Hayır. Çev: Selma Koçak, Ankara: Doruk Yayınları.
- Moreau, P. 1974. Ne Olacağım? 500 Meslek. Çev: Mehmet Arseven, İstanbul: Başkan, s.3.
- Okay A., Cöcen, İ., Onur, H., Tatar, Ç., Akar, A. 2002. “Maden mühendisliği eğitiminde profesyonalizm”,.Aktif Eğitim Kurultayı II, İzmir: Dokuz Eylül Üniv.
- Okyay, E. 2007. İhsan Doğramacı ve Çağdaş Üniversite. 2. Baskı, Ankara: Sevda-Cenap And Müzik Vakfı.Öz-Alp, Ş. 1995. Türkiye’de Üniversitelerin Yönetiminde ve Organizasyonunda Karşılaşılan Sorunlar. Açıköğretim Fakültesi Dergisi.1 (2): 29-50.
- Paine, T. 2010. Akıl Çağı. Çev: Ali İhsan Dalgıç, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Parker, M. 2002. The Romance of Lonely Dissent, Intellectuals, Professionals and The McUniversity, (ed.) M.Dent, S.Whitehead, Managing Professional Identity.139-154.
- Parkinson, N. Cyril. 1957. Parkinson’s Law and Other Studies In Administration, Boston: Houghton Mifflin. Perkin, H. 2002. The Rise of Professional Society: England Since 1880. N.York: Routledge.
- Peter, L.J; Hull, R. 1984. Peter İlkesi. Çev:Melih Ölçer, 1. Baskı, Ankara: Bilgi Yayınevi. Power, M. 1994. The Audit Explosion. London: Demos.
- Power, M. 1997. The Audit Society: The Rituals of Verifications. London: Oxford Univ.
- Power, M. 2000. Exploring the Audit Society, International Journal of Auditing,Special Issue. 4 (1): 8.
- Radziwill, N. 2005. “An ethical theory for the advancement of professionalism in software engineering,general knowledge”, Conduct and Ethics, Software Quality Principles: An Editorial Symposium. 2 (1): 15.
- Rallapalli, K., Vitell, S., Barnes, J. 1998. “The influence of norms on ethical judgements and intentions: An empirical study of marketing professionals”, Journal of Business Research. 43: 157-168.
- Rosental, M. 2002. Medical professional autonomy in an era of accountability and regulation: voices ofdoctors under siege. (ed.) M. Dent ,S. Whitehead, Managing Professional Identities. London: Routledge.
- Raelin, J. 1994. “Three scales of professional deviance within organizations”, Journal of Organizational Behavior, 15 (6): 483-501.
- Raelin, J. 1999. Kültürlerin Çatışması: Yönetenler-Yönetilenler. Çev: Kamuran Tuncay, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Ringer, F. 2003. Weber’in Metodolojisi-Kültür ve Toplum Bilimlerin Birleşimi. Çev: Mehmet Küçük, Ankara: DoğuBatı Yayınları.
- Said, E. 1995. Entelektüel-Sürgün, Marjinal, Yabancı. Çev: Tuncay Birkan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Sancar, M. 1992. “İnsan hakları açısından 1982 anayasası”, Amme İdaresi Dergisi, 25(2), 3-23.
- Sartre, J. P. 2005. Bulantı. Çev:Selahattin Hilav, 3.Baskı. İstanbul: Can Yayınları.
- Sencer, M., Sencer, Y. 1978. Toplumsal Araştırmalarda Yöntembilim. Ankara: TODAİE.Shell, L. R., Dekker, M. 2003. Management of Professionals. NewYork: Place of Pub.
- Singer, P. 2018 Hayvan Özgürleşmesi. Çev: Hayrullah Doğan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Smircich, L. 1983. “Concepts of culture and organizational analysis”, Administrative Science Quarterly, 28:Soyşekerci, S. 2006. “Cinsiyet ayrımcılığı olarak üstün erillik olgusunun aile işletmelerindeki etkisi: kuramsal bir bakış”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 1-26.
- Soyşekerci, S. 2007. “Örgütlerde profesyonellerin yönetimi sorunu ve Türkiye’de akademisyenlere yönelik nitel bir araştırma”, Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Soyşekerci, S. 2008. “Sağlık profesyonellerinin değişen doğası: Türkiye’de tıp fakültelerinde antropolojik tıpenstitüsünün örgütlenmesine yönelik model önerisi”, 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi. Antalya: 792-798.
- Soyşekerci, S., Erturgut, R. 2009. “Professional backgrounds of rectors at Turkish universities: A critical evaluation”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 958-962.
- Soyşekerci, S., Erturgut, R. 2010. “Anatomy of a period: Structural transformation in the Turkish higher education system between 1981 and 2009”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 3477-3492.
- The Oxford Turkish Dictionary.1991. Fahir İz, H.C.Handy (ed.), İstanbul: İnkılap Yayınları, s.451.
- Tülübaş, T., Göktürk, Ş. 2018. “Orta kariyer evresinde bulunan akademisyenlerin akademisyenlik mesleğine yönelik görüşleri”, Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1): 35-51.
- TÜSİAD, 1994. Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim, Bilim ve Teknoloji. İstanbul: TÜSİAD Raporu.
- TÜSİAD, 1995. Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim, Bilim ve Teknoloji. İstanbul: Rapor Üzerine Görüşler.
- Wilensky, H. 1964. “The professionalization of everyone?”, American Journal of Sociology. 69.Woolf, V. 2017. Benlik Üzerine Denemeler. Çev: Esra Çakıruylası, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Yıldırım, A., Şimşek, H. 2000. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Yücel, B. Volkan. 2012. “2000’lerde erkekliğin kamera-politik inşası”, MSGSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
- https://www.memurlar.net/haber/798383/akademik-tesvik-gercek-anlamda-2019-yilindabasliyor. html, Erişim Tar. 5.1.2020.
- http://www.bomba32.com/haber/isparta/babadan-ogula-kiyak!!!/8577.html (9 Ekim 2014).
