Çocuklarda Oyunun ve Oyun Terapisinin Terapötik Kullanımı ve İyileştirici Etkileri: Kavramsal Bir Analiz
Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, çocukluk çağı döneminde oyunun ve oyun terapisinin iyileştirici yönü ve önemini, kavramlar ve alanyazın ışığında belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda yapılan araştırmaların bulguları ve kavramsal düzeyde açıklamalarından yararlanılarak bir çerçeve belirlenmiştir. Çocukların yaşamlarındaki en önemli uğraşılardan biri oyundur. Oyun isteği ve davranışı artan yaşla değişim gösterse de çocukluk çağı döneminin en önemli gelişim sürecidir. Çocukların en temel gereksinimleri arasında yer alan oyun, onların bedensel; psiko-motor, sosyal, bilişsel ve dil gelişimine katkı sağlayarak gelişimlerini bir bütün olarak destekler. Aynı zamanda oyun, çocuğun ruhsal gelişimi açısından da ehemmiyet arz eder. Bu nedenle, oyunun tedavi edici ve geliştirici olarak kullanılması, istenilen amaca ulaşılabilmesi noktasında değerli bir adımdır. Çocuklar, yaşadıkları sıkıntılara çözüm üretmede zorluk çekebilmekte, kaygılarını, korkularını, yaşadıkları zorlukları ifade etmekte güçlük yaşayabilmekte ve bunları olumsuz davranışlar olarak yansıtabilmektedirler. Bu davranışlarından kendileri de rahatsız olan çocukların en büyük çıkmazları ise bunlara nasıl çözüm üreteceklerini ve nasıl ifade edeceklerini bilememeleridir. Çocukların yaşadıkları bu sıkıntıların üstesinden gelmelerinde, olumsuz davranışlarını tecrübe edip bu davranışları söndürmelerinde, aynı zamanda duyguları dışa vurmada oyun kolaylaştırıcı ve geliştirici bir işleve sahiptir. Vaktinde çözümlenmeyen problemlerin, ilerleyen zamanlarda daha karmaşık sıkıntılar olarak bireyin karşısına çıktığı düşünüldüğünde, yaşanan zorlukların vaktinde, yani o süreçte çözüme kavuşturulmasının önemi anlaşılabilir. Çocukların yaşadıkları sorunları oyun terapisi yolu ile çözüme ulaştırabilmesi ve oyun terapisi aracılığıyla pek çok olumlu beceriyi de kazanabilmesi bu çalışmanın ne derece değerli olduğunu ortaya koymaktadır.
Keywords
Abstract
The purpose of this study is to determine the curative aspect and importance of play and play therapy in childhood, in the light of concepts and literature. A framework has been determined by making use of the findings and explanations at the conceptual level of the researches conducted for this purpose. One of the most important occupations in children's lives is the play. Although the desire and behavior of the play varies with increasing age, it is the most important development process of childhood. The play, which is among the most basic needs of children, supports their development as a whole by contributing to psycho-motor, social, cognitive and language development. Besides, the play is important for the spiritual development of the child. Therefore, using the play as a therapeutic and developer is a valuable step in achieving the desired goal. Children may have difficulties in finding solutions to their problems, they may have difficulties in expressing their anxieties, fears, difficulties and reflect them as negative behaviors. The biggest dilemmas of children who are uncomfortable with these behaviors are that they do not know how to produce solutions and express them. Play has a facilitating and developing function for children to overcome these difficulties, experience negative behaviors and extinguish these behaviors, and also, expressing emotions. Considering that the problems that cannot be solved on time will be faced by the individual as more complex problems in the future, the importance of resolving the difficulties experienced on time can be understood. The fact that children can solve their problems through play therapy and gain many positive skills through play therapy reveals how valuable this study is.
Keywords
- Abdollahian, E., Mokhber, N., Balaghi, A., & Moharrari, F. (2013). The effectiveness of cognitive-
- Abdollahian, E., Mokhber, N., Balaghi, A., & Moharrari, F. (2013). The effectiveness of cognitive-behavioural play therapy on the symptoms of attention-deficit/hyperactivity disorder in childrenaged 7–9 years. ADHD Attention Deficit and Hyperactivity Disorders, 5(1), 41-46. doi:10.1007/s12402-012-0096-0
- Ağbuğa, B. & Aslan, Ş. (2010). İlköğretim okulları için oyunlarla beden eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
- Aksoy, A. (2019). Erken Çocukluk döneminde oyun ve oyunun katkıları (A. B. Aksoy & H. D. Çiftçi) Erken çocukluk döneminde oyun içinde (2-17). Ankara: Pegem Akademi.
- Axline, V. M. (2020). Benliğini arayan çocuk. Ankara: Panama Yayıncılık.
- Bağlı, M. T. (2004). Televizyon ilintili çocuk oyunları üzerine bir araştırma. B. Onur & N. Güney (Ed.) Türkiye'de çocuk oyunları: Araştırmalar içinde (95-100). Ankara: Ankara Üniversitesi.
- Bekmezci, H. & Özkan, H. (2015). Oyun ve oyuncağın çocuk sağlığına etkisi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi, 5(2), 81-87. doi:10.5222/buchd.2015.081
- Beştaş, D. (2015). Hareketli oyun etkinliklerinin 7-8-9 yaş çocuklarının sosyal davranışları üzerine etkisinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Bodrova, E. & Leong, D. J. (2005). The importance of play: Why children need to play. Early Childhood Today, 20(1), 6-7. Retrieved from https://eric.ed.gov/?id=EJ738494
- Brandt, M. A. (2001). An investigation of the efficacy of play therapy with young children.Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences, 61(7-A), 2603. Retrieved from https://psycnet.apa.org/record/2001-95001-183
- Bratton, S. C., Ray, D. C., Edwards, N. A. & Landreth, G. (2016). Child-Centered Play Therapy(CCPT): Theory, Research, and Practice. Person-Centered and Experiential Psychotherapies, 8(4), 266-281. doi: 10.1080/14779757.2009.9688493
- Burns, G. W. (2016). Çocuklar ve gençler için 101 tedavi edici öykü. Ankara: Nobel.
- Campos, M. C., Rodrigues, K. C. S. & Pinto, M. C. M. (2010). Evaluation of the behavior of thepreschool one just admitted in the unit of pediatrics and the use of the therapeutic toy. Einstein, 8(1), 10-17. doi: 10.1590/s1679-45082010ao1462
- Candan, S. (2017). 3-10 yaş arası gelişimsel problemleri olan çocuklarda çocuk merkezli oyunterapisinin etkisinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Cattanach, A. (2003). Introduction to play therapy. Psychology Press. Brunner-Routledge: New York.
- Çalışandemir, F. (2014). Oyun ve özellikleri. H. G. Ogelman (Ed.), Yaşamın ilk yıllarında oyun: Oyuna çok yönlü bakış içinde (ss. 1-15). Ankara: Pegem Akademi.
- Çankaya, G. (2014). Çocukların oynadıkları oyunlara göre empati ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Çoban, B. & Devecioğlu, S. (2011). Beden eğitimi öğretmenleri, stajyer öğrenciler ve öğretim elemenları için top ile oynanan eğitsel oyunlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Çoban, B. & Nacar, E. (2010). Okul öncesi eğitimde eğitsel oyunlar, oyunlar-rontlar-saymacalar- şiirler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Doğanay, J. (1998). Anasınıfına devam eden çocukların ebeveynlerinin çocuk oyun ve oyuncakları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi. Ankara.
- Drewes, A. A. & Schaefer, C. E. (2010). School-based play therapy. Hoboken: John Wiley & Sons.Durualp, E. & Aral N. (2010). Altı yaşındaki çocukların sosyal becerilerine oyun temelli sosyalbeceri eğitiminin etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U.Journal of Education), 39, 160-172. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Ender_Durualp/publication/282287547
- Ginsburg, K. R. (2007). The importance of play in promoting healthy child development andmaintaining strong parent-child bonds. Pediatrics, 119(1), 182-191. doi: 10.1542/peds.2006-2697
- Göncü, A. & Vadeboncoeur, J. A. (2017). Expanding the definitional criteria for imaginative play:Contributions of sociocultural perspectives. Learning & behavior, 45(4), 422-431. doi: 10.3758/s13420-017-0292-z
- Gözalan, E. (2013). Oyun temelli dikkat eğitim programının 5-6 yaş çocuklarının dikkat ve dil becerilerine etkisinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Gray, P. (2011). The decline of play and the rise of psychopathology in children and adolescents. American Journal of Play, 3(4), 443-463. Retrieved from https://eric.ed.gov/?id=EJ985541
- Green, E. J. (2016). Çocuk ve ergenlerle Jungcu oyun terapisi el kitabı. Ankara: Nobel Yaşam. Halmatov, S. (2017). Oyun terapisinde pratik teknikler. Ankara: Pegem Akademi.
- Jones, E. M. & Landreth, G. (2002). The efficacy of intensive individual play therapy forchronically ill children. International Journal of Play Therapy, 11(1), 117–140. doi: 10.1037/h0088860
- Kargı, E. (2007). Oyun: Çocuklar için hastalıkla başetme sürecinde güçlü bir psiko-sosyal destekaracı. Toplum ve Hekim, 22(5), 364-367. Erişim adresi: http://i- rep.emu.edu.tr:8080/jspui/handle/11129/2562
- Kıldan, A. (2001). Oyunun çocukların gelişim özelliklerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Kıran, B., Çalık, C. & Esenay, F. I. (2013). Terapotik oyun: Hasta çocuk ile iletişimin anahtarı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-10. doi: 10.1501/Asbd_0000000038
- Knell, S. M. (2013). Bilişsel davranışçı oyun terapisi. C. E. Schaefer (Ed.), Oyun terapisinin temelleri (ss. 313–328). (B.T. Özkaya, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Koçkaya, S. & Siyez, D. M. (2017). Okul öncesi çocuklarının çekingenlik davranışları üzerine oyunterapisi uygulamalarının etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 9(1), 31-44. doi: 10.18863/pgy.281082
- Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N. & Kök, M. (2007). Çocuğun gelişim sürecinde eğitsel bir etkinlikolarak oyun/Play as educational activity in the child's development process. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 324-342.
- Kottman, T. (2013). Adlerian oyun terapisi. C. E. Schaefer (Ed.), Oyun terapisinin temelleri (ss. 87–104). (B.T. Özkaya, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Landreth, G. L. (2012). Play Therapy: The Art of the Relationship. New York: Routledge.
- Lawver, T. & Blankenship, K. (2008). Play therapy: A case-based example of a nondirectiveapproach. Psychiatry (Edgmont), 5(10), 24-28. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2695756/
- Lin, Y. W. & Bratton, S. C. (2015). A meta‐analytic review of child‐centered play therapyapproaches. Journal of Counseling & Development, 93(1), 45-58. doi:10.1002/j.1556- 6676.2015.00180.x.
- Locatelli, M. G. (2020). Play therapy treatment of pediatric medical trauma: A retrospective casestudy of a preschool child. International Journal of Play Therapy, 29(1), 33-42. https://doi.org/10.1037/pla0000109
- Mcmahon, L. (2005). The handbook of play therapy. New York: Routledge.
- Montemayor, L. (2014). Exploring the effectiveness of child-centered play therapy in youngchildren: A quantitative single case research design (Doctoral dissertation), Texas A&M University-Corpus Christi.
- Morin, A. (2018). Play therapy-It's more than just playing with toys. (Çevrimiçi):https://www.verywellfamily.com/what-is-play-therapy-4175560#citation-1, Erişim tarihi: 08.05.2020.
- Munns, E. (2013). Theraplay: Bağlanmayı geliştirici oyun terapisi. C. E. Schaefer (Ed.), Oyun terapisinin temelleri (ss. 275–296). (B.T. Özkaya, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Norton, C. C. & Norton B. E. (2013). Deneyimsel oyun terapisi. C. E. Schaefer (Ed.), Oyun terapisinin temelleri (ss. 187–203). (B.T. Özkaya, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Oksal A. (2004). Kusaklararası oyun: Yetiskin ve çocuk kültürü arasında bir köprü. B. Onur & N. Güney (Ed.) Türkiye'de çocuk oyunları: Araştırmalar (102-106). Ankara: Ankara Üniversitesi.
- Onay, C. (2008). Çoklu zeka kuramına göre oyunla eğitim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Öğretir, A. D. (2008). Oyun ve oyun terapisi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar EğitimFakültesi Dergisi, 22, 94-100. Erişim adresi: https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/36053831
- Özdenk, Ç. (2007). 6 Yaş grubu öğrencilerin psikomotor gelişimlerinin sağlanmasında oyunun yeri ve önemi (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
- Özer, A., Gürkan, A. C., & Ramazanoğlu, O. (2006). Oyunun çocuk gelişimi üzerine etkileri. FıratÜniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 4(3), 54-57. Erişim adresi: http://www.academia.edu/download/40813456/12
- Ray, D. C., Schottelkorb, A. & Tsai, M.-H. (2007). Play therapy with children exhibiting symptomsof attention deficit hyperactivity disorder. International Journal of Play Therapy, 16(2), 95-111. doi: 10.1037/1555-6824.16.2.95
- Ritzi, R. M., Ray, D. C. & Schumann, B. R. (2017). Intensive short-term child-centered playtherapy and externalizing behaviors in children. International Journal of Play Therapy, 26(1), 33- 46. doi:10.1037/pla0000035.
- Robinson, S. (2011). What play therapists do within the therapeutic relationship of humanistic/non-di rective play therapy. Pastoral Care in EducationAquatic Insects, 29(3), 207–220. doi: 10.1080/02643944.2011.599858
- Schaefer, C. E (2013). Oyun terapisinin temelleri (B.T. Özkaya, Çev.) Ankara: Nobel AkademikYayıncılık.Schaefer, C. E. & Drewes, A. A. (2013). Oyunun ve oyun terapisinin terapötik güçleri. C. E.Schaefer (Ed.), Oyun terapisinin temelleri (ss. 15-25). (B.T. Özkaya, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Schottelkorb, A. A., Swan K. L., Jahn, L., Haas, S. & Hacker, J. (2015). Effectiveness of PlayTherapy on Problematic Behaviors of Preschool Children With Somatization. Journal of Child and Adolescent Counseling, 1(1), 3-16. doi: 10.1080/23727810.2015.1015905
- Shen, Y. J. (2002). Short-term group play therapy with Chinese earthquake victims: Effects onanxiety, depression and adjustment. International Journal of Play Therapy, 11(1), 43-63. doi: 10.1037/h0088856
- Soltanifar, A., Jafarzadeh Fadaki, S. M., Modarres Gharavi, M. & Mokhber, N. (2012). The efficacyof developmental attachment-based play therapy on developmental trauma disorder symptoms inchildren from 3 to 9 years old. Journal of Fundamentals of Mental Health, 14(55), 8-260. Retrieved from http://eprints.mums.ac.ir/id/eprint/4483
- Teber, M. (2015). Gençlük, oyun ve oyun terapisi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 3(3), 1-22. Erişim adresi: https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/62211068
- Teke, E. & Sürücü, A. (2020). Oyun terapisiyle bütünleştirilmiş grupla psikolojik danışmanınilkokul öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 695-708. doi: 10.33206/mjss.566539
- Teke, E. (2019). Oyun terapisiyle bütünleştirilmiş grupla psikolojik danışmanın ilkokulöğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Terr, L. (2000). Sevgi ve çalışmanın ötesinde oyun yetişkinler için neden ihtiyaçtır? (M. Köseoğlu, Çev.) İstanbul: Literatür Yayınevi.
- Topuz, B. (2015). Yaratıcılık eğitimi ve kimlik oluşumunda oyuncak: Çocukta yaratıcı performans ve inşacı-eklemeci oyun yönetimi (Yüksek Lisans Tezi). On dokuz mayıs üniversitesi, Samsun.
- Turner, R. (2020). Playing through the unimaginable: Play therapy for traumatic loss. International Journal of Play Therapy, 29(2), 96-103. doi: 10.1037/pla0000116
- VanFleet, R. (2013). Filial terapi: Oyunun gücü ile aile ilişkilerini kuvvetlendirmek. C. E. Schaefer(Ed.), Oyun terapisinin temelleri (ss. 153–169). (B.T. Özkaya, Çev.) Ankara: Nobel AkademikVanFleet, R., Sywulak, A. E. & Sniscak, C. C. (2010). Child-centered play therapy. New York: Guilford Press.
- Whitebread, D. (2012). The importance of play. Brussel: Toy Industries of Europe.
- Yalom, I. D. (2014). Okul-çağı çocuklarının terapisi. (Y. Ö. Şallı, Çev.) İstanbul: Prestij Yayınları.
- Yücel, A. S. & Gündoğdu, C. (2012). İlköğretim ve ortaöğretimde geleneksel çocuk oyunları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Zorlu, A. (2016). Yönlendirici olmayan oyun terapisinin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğubelirtili çocukların duygu ve davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
