Okulların etkililiği ve gelişiminde temel soru nasıl daha yüksek öğrenci performansları, ileri sosyal gelişim ve artan uygarlık düzeyi sağlayacak değişimleri elde edebileceğimizdir (Sergiovanni, 1998). Alanyazına baktığımızda ise okul etkililiğine ilişkin araştırmalar ve istenen değişimin sağlanmasında pek de umut vadetmeyen sonuçlar neticesinde öğretimsel liderlik kavramı okullardaki eğitim-öğretim sürecinin kurtarıcısı ve hedeflenen değişimin müjdeleyicisi olarak ortaya atılmıştır (MacNeill, Cavenagh ve Silcox, 2003). Öğretimsel liderlik kavramı her ne kadar “okul liderliği” için oldukça yaygın bir kullanıma sahip olsa da 21.yüzyıl okulları ve değişen ihtiyaçları karşılamada sınırlıklara sahiptir. Bu sınırlıkların başında ise öğretimsel liderliğin okul toplumunun diğer öğelerini göz ardı ederek doğrudan okul müdürü ile ilişkilendirilmesi ve öğrenci gelişiminden çok öğretmen davranışları ve gelişimine yönelik olması gelmektedir. Oysa etkili okul ortamı oluşturma didaktik bir öğretme sürecinden çok akademik, sosyal, entellektüel, ve profesyonel sermaye (Sergiovanni, 1998) oluşturmakla yakından ilişkilidir. Okul örgütünde üyelerin birbirileriyle olan ilişkilerin merkezileştirilmesi, sürece öğretmenler, öğrenciler, veliler ve toplumun da dahil edilerek öğrenen okul toplumunun inşa edilmesi salt öğrenme merkezli bir liderlik anlayışından çok daha büyük bir öneme sahiptir (Male ve Palaiologou, 2012). Bu bağlamda öğretme- öğrenme sürecini temelde öğrenci merkezli ve bütünsel olarak ele alan pedagojik liderlik tarzı “eğitim ortamlarında liderlik” konseptini daha çağdaş ve ihtiyaçlara cevap verir bir şekilde karşılamaktadır. Bu çalışmada amaç pedagojik liderliğin –sıklıkla yanlış bir şekilde eş anlamlı kullanılan- öğretimsel liderlikten farkını ortaya koymaktır. Çalışmada ulusal ve uluslararası alanyazın incelenerek pedagojik liderlik kavramsallaştırılmaya çalışılmıştır.
Abstract The essential question in the effectiveness and development of schools is how we can achieve changes in higher student performances, advanced social development and changes in the level of increasing civilization (Sergiovanni, 1998). When we look at the literature, as a result of the researches on school effectiveness and the results which do not show much hope in achieving the desired change, the concept of instructional leadership has been put forward as the savior of the education process in schools and heralding the targeted change (MacNeill, Cavenagh ve Silcox, 2003). Although the concept of instructional leadership is widely used for “school leadership” 21st century schools have limitations in meeting changing needs. Pioneer of these limitations is that instructional leadership is directly related to the school principal and it ignores the other members of the school community. Moreover, instructional leadership mainly focuses on teacher behaviors and development rather than student improvement. However, creating an effective school environment is closely related to creating academic, social, intellectual and professional capital (Sergiovanni, 1998) rather than to a didactic teaching process. Centralizing the relationships between members of each other in the school organization, building the learning school community by including teachers, students, parents and the society is much more important than a mere learning-centered leadership approach (Male ve Palaiologou, 2012). In this context, the pedagogical leadership style, which basically deals with the teaching-learning process in a student-centered and holistic way, meets the concept of “leadership in educational settings” in a more contemporary and responsive way. The aim of this study is to reveal the difference between pedagogical leadership and instructional leadership, which is often misused. In accordance to this aim, pedagogical leadership is tried to be conceptualized by analysing national and international literature.