Author :
Abstract
Mali sektörün en önemli aktörü olan bankalar ve diğer finansal kuruluşlar günümüz modern toplum yaşamında ve ekonomik hayatta çok önemli bir yere sahiptir. Son yüzyılda yaşanan değişmeler ve özellikle teknolojik gelişmeler, bankacılık sektörünün bu öneminin artmasına neden olmuştur. Bugün artık banka ile bir işi olmayan, kredi kartı veya kredi kullanmayan veya bir şekilde yolu bankaya düşmeyen herhangi bir kişi ya da şirket bulmak neredeyse imkânsız denebilir. Finansal piyasalarda faaliyet gösteren bankalar, herhangi bir işletmeden oldukça farklıdır. Bankaların faaliyetlerini yerine getirirken, kendisinin ya da herhangi bir tarafın çıkarını ön plana almadan, tamamen objektif kriterlere göre ve tarafsız bir şekilde tavır alması gerekmektedir. Aldıkları her kararda ve yaptıkları tüm işlemlerde düzenleyici kurumların ve mevzuatın gereklerini dikkate almak durumundadırlar. Sektörde son dönemlerde yaşanan gelişmelere paralel olarak ürün ve hizmet yelpazesini sürekli genişleten bankalar açısından rekabet unsuru önemli bir konudur. Sektöre yabancı girişlerinin artması ve bankaların ulus ötesinde faaliyet göstermeye başlaması da, sektörde yoğun bir rekabetin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Ancak kredi sisteminin ve bankacılık sektörünün etkin bir şekilde işleyebilmesi için piyasada sağlıklı bir rekabet ortamı oluşturulması gerekmektedir. Her ne kadar bu amaca yönelik olarak çeşitli önlemler alınmış olsa da, sektörde bir takım rekabeti bozan eylemlerin gerçekleştirildiği de görülmektedir. Günümüze yakın dönemlerde bankaların rekabeti bozucu davranışlarının en önemlisi; 12 bankanın uyumlu eylem ve/veya anlaşma içerisinde hareket ettikleri iddiası ile Rekabet Kurulu tarafından başlatılan kartel soruşturmasıdır. Türkiye’de faaliyet gösteren ve bankacılık sek¬törünün çoğunluğunu temsil eden 12 ban¬kanın mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri konusunda anlaşma ve/veya uyumlu eylem içeri¬sinde faaliyette bulunmak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediği araştırılmıştır. Rekabet Kurulu 08.03.2013 tarihli kararıyla sözkonusu bankaların, 21.08.2007-24.10.2011 tarihleri arasında Kanun’un 4. maddesini ihlal eden bir uzlaşma içe¬risinde bulunduğunu tespit etmiş ve idari para cezası uygulanmasına karar vermiştir. Bu çalışmada, rekabet kavramı ve bankacılık sektöründe yaşanan rekabeti bozucu davranışların ele alınması ve Rekabet Kurulu’nun 12 banka hakkında yürüttüğü rekabet soruşturmasının bankacılık sektörü açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Banks and other financial institutions, which are the most important actors in the financial sector, have a very important place in today's modern society and economic life. Changes in the last century and especially technological developments caused this importance of banking sector to increase. Today, it is almost impossible to find any person or company that has no business with the bank, does not use credit card or credit, or has no business with the bank. Banks operating in financial markets are quite different from any business. In carrying out their activities, banks should take an impartial attitude in accordance with objective criteria, without prioritizing the interests of any party. Banks have to take into account the requirements of regulatory authorities and legislation in every decision they make and in all transactions they take. In line with the recent developments in the sector, the element of competition is an important issue for banks that continuously expand their product and service range. The increase in foreign inflows into the sector and the fact that the banks started to operate beyond the nationality also created the ground for intense competition in the sector. However, in order for the credit system and banking sector to operate effectively, a healthy competitive environment must be established in the market. Although various measures have been taken for this purpose, it is seen that some actions that disrupt competition in the sector have been carried out. The most important of the anti-competitive behaviors of banks in recent years is the cartel investigation initiated by the Competition Board with the claim that 12 banks act in concerted actions and / or agreements. It was investigated whether 12 banks representing the majority of the banking sector violated the Law No. 4054 on the Protection of Competition by acting in agreement and / or concerted action on deposit, credit and credit card services. By its decision dated 08.03.2013, the Competition Board determined that the said banks had reached a compromise between 21.08.2007-24.10.2011 in violation of Article 4 of the Law and decided to impose an administrative fine. In this study, it is aimed to examine the concept of competition and anti-competitive behaviors in the banking sector and to evaluate the competition investigation conducted by the Competition Board on 12 banks in terms of the banking sector.
Keywords
- Ata, H.A. (2009).“Banka Yabancılaşmasının Türkiye’deki Yerli ve Yabancı Bankalar Açısından
- Ata, H.A. (2009).“Banka Yabancılaşmasının Türkiye’deki Yerli ve Yabancı Bankalar AçısındanKarşılaştırılması”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 4, s.109- 124.
- Atan, M. (2003).“Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi İle Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Cilt: 48, Sayı: 14, s.71 - 86.
- Berger, A.N. & Hannan, T.(1998). “The Efficiency Cost of Market Power in the Banking Industry:A Test of the "Quiet Life" and Related Hypotheses”, The Review of Economics and Statistics, Vol. 80, No: 3, s.454-465.
- Çelen, A. (2019). “Anticompetitive Effects of the Banking Cartel in Turkish Loan Market”, Sosyoekonomi, Vol: 27, No: 40, s.211-227.
- Duramaz, S. (2016). “Küresel Rekabet Ortamının Bankacılık Sistemine Yansıması: YabancıSermayeli Bankalar ve Türk Bankacılık Sektörü”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, s.24-46.
- Eyüboğlu, K. & Eyüboğlu, S. (2018). “Bankacılık Sektöründe Rekabet ile Mali SağlamlıkArasındaki İlişkinin Analizi: Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Panel ARDL Modeli”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 13, Sayı:3, s.219-234.
- Gök, A.C. & Özdemir, A. (2011). “Lojistik Regresyon Analizi ile Banka Sektör Paylarının Tahminlenmesi”, İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 1, s.43-51.
- Güzel, T. (2016). “Banka Karteli”, Proaktif Hukuk & Danışmanlık,(http://www.proaktifhukuk.com/Banka-Karteli-Faiz-Bankalar-Tugba-Guzel.pdf,Erişim Tarihi: 14.07.2019)
- Karakurt, A. (2009). “Kredi Kartları Pazarında Çok Markalılık ve Rekabet: Rekabet Kurulu Kararları Işığında Pazar Analizi”, Rekabet Dergisi, Cilt 10, Sayı:1, s.55-79.
- Keskin, E. ve Diğerleri (2008). 50. Yılında Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye’de Bankacılık Sistemi 1958-2007, TBB Yayınları, No:262, İstanbul.
- Khemani, S. & Wawerman, L. (1997). Strategic Alliances, Competition Policy in the Global Economy: 127-151.
- Özbuğday, F.C. (2017). “Rekabet Soruşturmasının Bankaların Piyasa Değerine Etkisi: Bir OlayÇalışması Analizinden Kanıtlar”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt: 54, Sayı:631, 75-90.
- Özcan, A. (2012). “Türkiye’de Ticari Bankacılık Sektöründe Rekabet Düzeyinin Belirlenmesi (2002-2009)”, C.Ü. İktisadi İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 13, Sayı:1, s.195-211.
- Pagano, M. (1993). “Financial Markets and Growth: An Overview”, European Economic Review, Vol. 37, s. 613-622.
- Petersen, M. & Rajan, R. (1995). “The Effect of Credit Market Competition on Lending Relationships”, The Quarterly Journal of Economics, Vol. 110, s.407-443.
- Rekabet Kurulu’nun 08.03.2013 Tarih, 2011-4-91 Dosya, 13-13/198-100 Sayılı Kararı.
- Scheld, D., Paha, J. & Fandrey, N. (2016), “Managing Antitrust Risks in the Banking Industry”, Eu- ropean Competition Journal, 12(1), s. 113-136.
- Ünsal, E. (2001). Mikro İktisat, İmaj Yayıncılık, Ankara.
- Williams, J. (2004). “Determining Management Behaviour in European Banking”, Journal of Banking and Finance, Vol. 28, s.2427-2460.
- Yağcılar, G. G. (2011). Türk Bankacılık Sektörünün Rekabet Yapısının Analizi, BDDK Kitapları No:10, Ankara.
- 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun: 13.12.1994 tarih, 22140 sayılı Resmi Gazete. www.rekabet.gov.tr
