Author :
Abstract
Ayrıcalık ve üstünlük anlamı taşıyan imtiyaz kavramı ekonomi, hukuk ve tarih alanlarında karşımıza çıkmaktadır. Özellikle Osmanlı Devleti tarihinde yabancılara birçok imtiyaz verilmiştir. Bu imtiyazlar ekonominin önemli unsurlarından biri olan yerli girişimciliği olumsuz etkilemiştir. 1838 yılında İngiltere ile imzalanan Serbest Ticaret Antlaşması yabancılara önemli imtiyazlar sunmaktaydı. Daha sonraları başka ülkelerle yapılan antlaşmalarda verilen imtiyazlarla birlikte Osmanlı ekonomisinin çöküşü hızlanmıştır. Bu çalışmada yabancılara verilen ticari imtiyazların Osmanlı Devleti ekonomisine ve girişimciliğe yapmış olduğu etki açıklanmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda imtiyaz ve girişimcilik kavramları ve yabancılara verilen imtiyazlar açıklanarak bu imtiyazların Osmanlı ekonomisine ve girişimciliğe etki değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
The concept of concession, which means privilege and superiority, appears in the fields of economics, law and history. Especially in the history of the Ottoman Empire, many concession were given to foreigners. This concession has a negative impact on the domestic entrepreneurship, which is one of the important elements of. Economy. The Free Trade Agreement signed with England in 1838 offered important concessions to foreigners. With the concessions granted in later agreements with other countries, the collapse of the Ottoman economy has accelerated. In this study, it is tried to explain the effect of commercial concessions given to foreigners on Ottoman economy and entrepreneurship. In this respect, the concept of concession and entrepreneurship and foreigner concessions are explained and the impact of these concessions on the Ottoman economy and entrepreneurship was evaluated.
Keywords
- Akkuş, Y. ve Menteş, S. A., (2018). Osmanlı İmparatorluğu'nda Girişimcilik: Klasik Dönem Üzerine Bir Çalışma, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (2), 169-186.
- Aydoğan, M., (2005). Türkiye üzerine notlar 1923-2005, Umay.
- Basan, R. G., (2009). 1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması Ve 1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Bülbül, Y., (2010). Osmanlı'dan Cumhuriyet'e özel girişimciliğe yönelik devlet politikaları, İstanbul Ticaret Odası.
- Candan, H., (2011). Osmanlı’dan Günümüze Türk Topraklarında Girişimcilik Serüvenine Dair Bir Değerlendirme, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2), 157-174.
- Damlıbağ, F., (2014). Buz Sanayii Örneğinde Osmanlı İmtiyaz Sistemi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 64 (2).
- Develioğlu, F., (2012). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitapevi Yayınları, 29, Baskı, Ankara.
- Doğan, C., (1980). Kapitülasyonların Siyasi ve İktisadi Sebepleri, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 2, 126-127.
- Erol, G., (1999). Kamu hizmetlerinin görülmesinde imtiyaz yöntemi ve Türkiye uygulaması, Devlet Planlama Teşkilatı.
- Eşiyok, B. A., (2010). Osmanlı İmparatorluğu'nun Dünya Ekonomisine Eklemlenmesinde Bir Dönüm Noktası: 1838 Serbest Ticaret Anlaşması, Mülkiye Dergisi, 34 (266), 67-108.
- Fleet, K., (2015). Geç Osmanlı Erken Türkiye Cumhuriyeti Döneminde Yabancılara Verilen Ekonomik İmtiyazlar, Kebikec: Insan Bilimleri Icin Kaynak Arastirmali Dergisi (39).
- Gasper, M. (2013). The Making of The Modern Middle East. in The Middle East, thirteenth edition, ed. ellen lust. pp. 1-72.
- Grebel, T., Pyka, A. ve Hanusch, H., (2003). An evolutionary approach to the theory of entrepreneurship, Industry and innovation, 10 (4), 493-514.
- İnalcık, H. (2003). Osmanlı’nın Avrupa ile barışıklığı: kapitülasyonlar ve ticaret Doğu Batı Dergisi, 24 , 55-81.
- Kallek, C., 2019, İmtiyazat, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi https://islamansiklopedisi.org.tr/imtiyazat#1 [10.07.2019].
- Konan, B., (2006). Osmanlı Devleti’nde Yabancıların Kapitülasyonlar Kapsamında Hukuki Durumu, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
- Kotan, A., (2014). OSMANLI SANAYİSİNİN ÇÖKÜŞÜ, Turk Dunyasi Arastirmalari (208).
- Kuzum, Y., (1968). İmtiyaz Sözleşme ve Şartlaşmalarının Danıştayca İncelenmesi, Yüzyıl Boyunca Danıştay, Ankara, 758-774.
- Malhut, M., (2010). 20. Yüzyıl Başında “İmtiyaz” Kelimesi ile “Kapitülasyon” Kelimesinin Tarihsel Açıdan Karşılaştırmalı İncelemesi”, History Studies, 401-413.
- Örsten Esirgen, S., (2010). Osmanlı Devleti’nde Yabancılara Verilen Kamu Hizmeti İmtiyazları, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Öztürk, A. İ., (2003). Osmanlı’dan Cumhuriyete İstanbul Mahalli Kamu Hizmeti İmtiyazları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Reynolds, P. D. ve White, S. B., (1997). The entrepreneurial process: Economic growth, men, women, and minorities, Praeger Pub Text.
- Seviǧ, V. R., (1971). Türkiye'nin devletler hususi hukuku düzeni ile ilgili kanun ve andlaşmalar (derleme), İstanbul Üniversitesi, Hukuk Fakültesi.
- TDK, (2019). Türk Dil Kurumu Sözlükleri.
- Türkmen, Z., (1995). Osmanlı Devletinde Kapitülasyonlarin Uygulanışına Toplu Bir Bakış, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 6 (6), 325-341.
