TOPLUMUN ORGAN BAĞIŞINA İLİŞKİN TUTUMU VE ORGAN BAĞIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER: ÜNİVERSİTE KAMPÜSÜ ÖRNEĞİNDE BİR ÇALIŞMA
Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (SCÜ) kampüsünde bulunan bireylerin organ bağışı hakkındaki bilgi, tutum ve düşüncelerinin çeşitli değişkenlere göre belirlenmesidir. Araştırmanın örneklemini SCÜ kampüsünde 15.04.2019-15.06.2019 tarihleri arasında bulunan 151 kadın, 133 erkek olmak üzere toplam 284 kişi (personel, öğrenci, ziyaretçi, misafir, hasta ve hasta yakınları) oluşturmuştur. Araştırmada genel tarama modeli ve kolay örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya ilişkin verilerin toplanmasında Özkan ve Yılmaz (2009) ile Özer, Sarıtaş ve Karaman Özlü (2010) tarafından hazırlanan kişisel bilgi formları birleştirilerek kullanılmıştır. Ayrıca Parisi ve Katz (1986) tarafından geliştirilen Türkçeye uyarlaması Yazıcı Sayın (2016) tarafından yapılan “Organ Bağışı Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeğin güvenirliği .88; bu çalışmada .75 olarak belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 25.0 programı ile değerlendirilmiştir. Araştırmaya ilişkin verilerin analizinde kişisel bilgi formundaki sorular için frekans ve yüzde analiz teknikleri; ölçek maddelerinin analizi için aritmetik ortalama, yüzde, normallik değerleri karşılandığı için Bağımsız Gruplar T-testi, ANOVA ve TUKEY analiz teknikleri kullanılmıştır. Katılımcıların organ bağışına yönelik tutumlarının yaş ve ekonomik durum değişkenlerine göre anlamlı farklılık p<.05 gösterdiği; diğer değişkenlere göre anlamlı farklılık p>.05 göstermediği belirlenmiştir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to determine the knowledge, attitudes and thoughts about organ donation of people in Sivas Cumhuriyet University campus according to various variables. The universe of the study consisted of 284 people (151 women and 133 men) (who they were staff, students, visitors, guests, patient and patient relatives) who were in Sivas Cumhuriyet University campus between 15.04.2019-15.06.2019. In the research, general screening model and easy sampling method were used. Personal information forms prepared by Özkan and Yılmaz (2009); Özer, Sarıtaş and Karaman Özlü (2010) were used in the gathering of the data related to the research. In addition, the “Organ Donation Attitude Scale”, which was developed by Parisi and Katz (1986) and adapted to Turkish by Yazıcı Sayın (2016), was used. The reliability of the scale was .88 and .75 in this study. The data obtained from the study were evaluated with SPSS 25.0 program. Frequency and percentage analysis techniques were used for the questions in the personal information form. As the arithmetic mean, percentage and normality values were met for the analysis of scale items, Independent Groups T-test, ANOVA and TUKEY analysis techniques were used. Participants' attitudes towards organ donation differed significantly according to age and economic variables p <.05; There was no significant difference between the other variables p> .05.
Keywords
- Balcı, E., & Şahingöz, M. (2014). Hemşirelerin organ bağışına bakışları. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 36,
- Balcı, E., & Şahingöz, M. (2014). Hemşirelerin organ bağışına bakışları. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 36, 503-511.
- Bostancıoğlu, D., Varol Saraçoğlu, G., & Öztürk, M. (2017). Yüksekokul öğrencilerinin organ bağışıkonusundaki bilgi düzeylerinin ve tutumlarının araştırılması. Genel Tıp Dergisi, 27(4), 140-151.
- Brink, J. G., & Cooper, D. K. (2005). Heart transplantation: The contributions of christiaan barnardand the university of cape town/groote schuur hospital. World Journal of Surgery, 29(8), 953-961.
- Can, F. (2017). Organ bağışında aile onayı üzerine bir gözden geçirme. Nesne-Psikoloji Dergisi, 5(9), 131-149.
- Canova D. Bona M, Ruminati R, Ermani M, Naccarato R, Burra P. (2006). Understanding of and transplantation: a survey among italian university students. Clin Transplant, 20: 307-12.
- Düzenli, Y. (2005). İslami kaynaklar açısından organ nakli. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 13, 125-Güler, S., Yava, A., Karakaş Doğan, S., & Perim Ketenciler, A. (2017). Bir üniversite öğrencilerininorgan bağışı hakkındaki bilgi ve düşünceleri. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1),Güngörmüş, Z., & Dayapoğlu, N. (2014). Organ bağışı hakkında bireylerin bilgi, tutum ve davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(2).
- Kacaroğlu Vicdan, A., Peker, S., & Üçer, B. (2011). Akşehir Sağlık Yüksekokulu öğrencilerininorgan bağışı ile ilgili tutumlarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(2), 175-180.Kaça, G., Amado, S., Kıkıcı, İ., Cilasin, S., Dağ, E., Leylek, İ., & Şahin Ö. (2009). Organ bağışınayönelik tutumların planlı davranış kuramı çerçevesinde incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(64).Koçak, A., Aktaş, E. Ö., Şenol, E., Kaya, A., & Bilgin, U. E. (2010). Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin organ nakli ve bağışı hakkındaki bilgi düzeyi. Ege Tıp Dergisi, 49(3), 153-160.
- Okka, B., & Demireli, O. (2008). Konya ilinde halkın organ bağışı konusuna bakış açılarının değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 16(3), 148-158.
- Özdağ, N. (2001). Organ nakli ve bağışına toplumun bakışı, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(2), 46-55.
- Özer, N., Sarıtaş, S., & Karaman Özlü, Z. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin organ nakli ve bağışıkonusundaki bilgi ve düşüncelerinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(2), 1-11.
- Özkan, S., & Yılmaz, E. (2009). Hasta Yakınlarının organ bağışı ile ilgili bilgi ve tutumları. Aile ve Toplum Dergisi, 5(17), 18-29.
- Parisi, N., & Katz, I. (1986). Attitudes toward posthumous organ donation and commitment to donate. Health Psychology, 5(6), 565-580.
- T.C. Diyanet, İ. (1980). 396 Sayılı Karar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu. https://kurul.diyanet.gov.tr/KurulKarar/, Erişim Tarihi: 27.09.2019
- T.C. Sağlık Bakanlığı. (2014). 6514 sayılı Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının teşkilat vegörevleri hakkında kanun hükmünde kararname ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dairkanun. 28886 Sayılı Resmi Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140118- 1.htm, Erişim Tarihi: 27.09.2019
- Tilif, S., Gürkan, A., Kaçar, S., Varılsüha, C., Karaca, C., Onursal, K., & Ölmez, M. (2006). Organ bağışına etki eden faktörler. Ulusal Cerrahi Dergisi, 22(4), 133-136.
- Yaşar, M., Oğur, R., Uçar, M., Göçgeldi, E., Yaren, H., Tekbaş, Ö., & Korkmaz, A. (2008). Bir SağlıkMeslek Yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Genel Tıp Dergisi, 18(1), 33-37.
- Yazar, M. A., & Açıkgöz, M. B. (2016). Nevşehir il merkezinde yaşayan halkın organ bağışı ve nakli konusundaki bilgi ve tutumları. Turk J Anaesthesiol Reanim, 44(5), 250-257.
- Yazıcı Sayın, Y. (2016). Turkish validity and reliability of organ donation attitude scale. Journal of Clinical Nursing, 25, 642-655.
