Author :
Abstract
İşletme yönetimleri tarafından hazırlanıp sunulan finansal tablolar, bazen yöneticilerin özel hedeflerine ulaşmak için uyguladıkları politikalar nedeniyle gerçeği yansıtamayabilir. Finansal tabloların doğru ve güvenilir olmasının önüne geçen bu uygulamalar; yaratıcı muhasebe uygulamaları veya finansal bilgi manipülasyonları olarak adlandırılabilir. Uluslararası literatürde söz konusu yaratıcı muhasebe uygulamalarının varlığının araştırılması, finansal manipülasyonların tespit edilmesi, kurumsal yönetimin etkinliğinin, denetim komitelerin etkinliğinin ve işletmelerde hile ve usulsüzlüklerin araştırılmasında kâr yönetimi önemli bir unsur olarak kabul görmektedir. 1985 yılında Healy’nin, kişisel teşvik primlerini arttırmak isteyen yöneticilerin kârı arttırıcı yönde kâr yönetimi uygulayıp uygulamadıklarını test etmek amacıyla gerçekleştirdiği çalışmada ortaya attığı ihtiyari tahakkuk modeli, aradan geçen otuz yılda birçok yazar tarafından geliştirilerek günümüze ondan fazla modelin ulaşmasına öncülük etmiştir. Söz konusu modeller, uluslararası literatürde 1985’den itibaren kar yönetiminin tespit edilmesinde bir ölçüt olarak yaygın şekilde kullanılırken, Türkiye’de gerçekleştirilen çalışmalarda, ihtiyari tahakkuk modellerinin kullanımına 2000 yıllarından itibaren rastlanmaktadır. Diğer yandan, söz konusu modellerin ihtiyari tahakkukları tahmin edebilme ve kâr yönetimini ortaya çıkarabilme yetileri ve sonuçlarının karşılaştırılabilir olup olmadığı uluslararası literatür tarafından tartışılmaya devam ederken, Türkiye örnekleminde bu modellerin kullanım oranının ortaya konması bu çalışmanın motivasyonunu oluşturmuştur. Bu kapsamda, bu çalışmanın amacı Türkiye’de gerçekleştirilmiş olan ampirik çalışmalarda ihtiyari tahakkuk modellerinin kullanımında; model tercihlerini ve kullanım sıklıklarını ortaya koymaktır. Bu kapsamda, Türkiye’de ihtiyari tahakkuk modellerini kullanarak gerçekleştirilmiş çalışmalar taranmış ve değerlendirilmek üzere 92 ampirik araştırma tespit edilmiştir. Değerlendirme sonucunda yaygın bilinen ihtiyari tahakkuk modellerinden, Modifiye Edilmiş Jones Model (1995), Beneish Model (1997) ve Kothari Model (2005)’in ulusal literatürümüzde en fazla tercih edilen modeller oldukları görülmüştür.
Keywords
Abstract
Financial statements that are prepared and presented by business management may not reflect the truth sometimes because of the policies implemented by executives to reach special purposes. These applications which obstruct being financial statements correct and reliable can be defined as financial information manipulations or creative accounting applications. Profit management is accepted as an essential factor in researching the existence of related creative accounting applications in international literature; specifying financial manipulations; also researching efficiency of corporate governance and audit committee and investigating trickery and irregularities in enterprises. The discretionary accrual model that was mooted by Healy in research performed to test whether executives who want to increase their personal bonus apply profit management toward increasing the profit. This related model that is 1985 dated has led more than 10 models to reach today by improving several authors. While related models have been used as a criterion to determine the profit management in a widespread manner since 1985, the use of discretionary accrual models in studies in Turkey can be seen as from the 2000s. On the other hand, while the international literature continues to argue whether the skills of related models to estimate the discretionary accruals and reveal the profit management and its conclusions are comparable, revealing the usage rate of these model in Turkey case is the motivation of this study. In this context, the purpose of this research was to show the model preferences and frequency of use in the use of discretionary accrual models in empirical studies in Turkey. In this direction, the studies that were performed by using discretionary accrual models were reviewed; 92 empirical studies were determined. It is seen at the end of evaluation that Modified Jones Model (1995), Beneish Model (1997) and Kothari Model (2005) that are from among the most known discretionary accrual models are the most preferred models in our literature.
Keywords
- Ağca, A. ve Önder, Ş. (2014). “toplam tahakkuk modelleri ile türkiye’de kar yönetiminin ölçülmesi:
- Ağca, A. ve Önder, Ş. (2014). “toplam tahakkuk modelleri ile türkiye’de kar yönetiminin ölçülmesi:İMKB’de yer alan işletmeler üzerine ampirik bir araştırma”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Ekonometri yöneylem araştırması ve istatistik sempozyumu özel sayısı/Ekim 2014.
- Aren, S., (2003), “Yöneticilerin kar yönetimi ile ilgili tutumları ve İMKB’de bir uygulama”, Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze
- Aslanoğlu, S., Cengiz, S., Dinç, Y. ve Dilsiz, M.Ş. (2016). “Yaratıcı muhasebe uygulamalarınınbağımsız denetim kalitesi üzerine etkisi”, The Journal of Accounting and Finance, January, 2016.
- Bartov, E., Givolyb, D. & Haync, C. (2002). “The rewards to meeting or beating earnings expectations”. Journal of Accounting and Economics 33, 173–204.
- Bayırlı, R., (2006). “Yaratıcı muhasebe, etik, firma değeri ve örnek bir uygulama, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
- Beneish, M. D. ve Vargus, M. E. (2002). “Insider trading, earnings quality, and accrual mispricing”. The Accounting Review, 77(4), 755-791.
- Bozkurt, N. (2015). “İşletmelerin kara deliği hile, çalışan hileleri”. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
- Cameran, M., Francis, J.R., Marra, A., & Pettinicchio, A. (2015). “Are there adverse consequencesof mandatory auditor rotation? Evidence from the Italian experience, auditing”. A Journal of Practice & Theory American Accounting Association Vol. 34, No. 1, 1–24, DOI: 10.2308/ajpt-50663.
- Collins, D. W. & Hribar, P. (2002). “Errors in estimating accruals: Implications for empirical Research”. Journal of Accounting Research, 40(1), 105-134.
- Carey, P & Simnett, R. (2006). “Audit partner tenure and audit quality”. The Accounting Review, 81 (3), 653-676.
- Chan, K., Chan, L. K. C., Jegadeesh, N., & Lakonishok, J. (2006). “Earnings quality and stock returns”. Journal of Business, 79 (3), 1041-1082. http://dx.doi.org/10.1086/500669.
- Chen, C., Lin, C. & Lin, Y. (2008). “Audit partner tenure, audit firm tenure, and discretionaryaccruals: Does long-term auditor tenure impair earnings quality?” Contemporary Accounting Research, 25(2), 415 – 445
- Chi, W., Huang H., Liao Y. & Xie H. (2009).”Mandatory audit partner rotation, audit quality, andmarket perception: Evidence from Taiwan”. Contemporary Accounting Research Vol. 26 No. 2 (Summer 2009), 359–91.
- Çıtak, N. (2009). “Yaratıcı muhasebe hileli finansal raporlama mıdır ?” Mali Çözüm Dergisi, Sayı, 91, 81-113.
- Dalğar, H. ve Pekin, S. (2011). “Kurumsal yönetim ile finansal tablo Manipülasyonu arasındaki ilişki:İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi’nde Yer Alan Şirketlerde Bir Araştırma”. Mali Çözüm Dergisi, Eylül-Ekim 2011, s.18-44.
- DeAngelo L. E. (1981). “Auditor size and audit quality”. Journal of Accounting and Economics 3(1), 167- 175.
- Dechow, P. M. & Dichev, I.A. (2002). “The quality of accruals and earnings: The role of accrual estimation errors”. The Accounting Review; 2002, 77.
- Dechow, P. M., Sloan, R. G., & Sweeney, A. P. (1995). “Detecting earnings management”. Accounting Review, 70 (2), 193-225.
- Doğan, E. (2009) "Finansal bilgi manipülasyonu ve finansal bilgi manipülasyonunun belirlenmesineyönelik modeller; İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda bir uygulama", Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
- Healy, P.M. and Wahlen, J.M. (1999). “A review of the earnings management literature and ıtsımplications for standard setting”. Accounting Horizons, 13, 365-383. http://dx.doi.org/10.2308/acch.1999.13.4.365.
- Jackson, A.B., Moldrich, M. & Roebuck, P. (2008). “Mandatory audit firm rotation and auditquality”. Managerial Auditing Journal, Vol. 23 Issue: 5, 420-437, https://doi.org/10.1108/02686900810875271.
- Jones, J. J. (1991). “Earnings management during ımport relief ınvestigations”. Journal of Accounting Research, 29(2), 193-228.
- Karaibrahimoğlu, Y. (2010). “The role of corporate governance on earnings management: Quarterlyevidence from Turkey”. Unpublished Doctoral Dissertation, Izmir University of Economics, Turkey.Kent, P., Routledge, J. and J., Stewart, (2010), “Innate and discretionary accruals quality and corporate governance”, Accounting and Finance, 50, 1, pp. 171–95.
- Kim, H., Lee, H. & Lee J.E. (2015). “Mandatory audit firm rotation and audit quality”. The Journal of Applied Business Research – May/June 2015 Volume 31, Number 3, 1089-2008.
- Kothari, S. P., Leone, A. J. A. & Wasley, C. E. (2005). “Performance matched discretionary accrual measures”. Journal of Accounting and Economics Vol. 39, 163–197.
- Krishnan, G.V. (2007). “Did earnings conservatism ıncrease for former Andersen clients? “Journal of Accounting, Auditing & Finance, Vol 22, Issue 2, 200, 141-163.
- Küçüksavaş, N. (2014). “Finansal muhasebe”. Kuşe: İstanbul.
- Küçükkocaoğlu, G , Küçüksözen, C . (2005). “Gerçeğe aykırı finansal tabloların ortaya çıkarılması:İMKB şirketleri üzerine amprik bir çalışma”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (28), 160-171. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/mufad/issue/35597/395359
- Küçüksözen, C., (2005), “Finansal bilgi manipülasyonu: Nedenleri, Yöntemleri, amaçları, teknikleri,sonuçları ve İMKB şirketleri üzerine ampirik bir çalışma”, SPK Yayınları, No.183, Temmuz 2005, Ankara.
- Krishnan, C. V., Parsons, L. M. (2008). “Getting to bottom line: An exploration of gender and earnings quality”, Journal of Business Ethics, Vol:78, Issue:1/2.
- Larcker, David P., Scott, A., Rıchardson, and İrem A., Tuna, (2005), “How important is corporate governance?”, SSRN.com/abstract=595821.
- Marai, A. ,Pavlović, V. (2014) “An Overview of Earnings management measurement approaches:development and evaluation” Facta Universitatis, Series: Economics and Organization Vol. 11, No 1, s. 21 – 36.
- McNıchols, Maureen, F., (2002), “The Quality of Accruals and Earnings: The Role of Accrual Estimation Errors: Discussion”, The Accounting Review, 77, pp. 61-69
- Memiş M.Ü. ve Çetenak, E.H. (2012). “Earnings management audit quality and legal enviroment:An international comparison”. International Journal of Economics and financial Issues, Vol, 2, No, 4, 2012, 460-469.
- Myers, J. N., Myers, L. A. & Omer, T. C. (2003). “Exploring the term of the auditor-client relationshipand the quality of earnings: A case for mandatory auditor Rotation”. The Accounting Review 78 (3), 779– 799
- Nagy, A. (2005). “Mandatory Audit firm turnover, financial reporting quality and client bargaining power: The case of Arthur Anderson”. Accounting Horizons 19, 51-68.
- Ocak, M. (2013). “Kurumsal yönetişim bileşenlerinin tahakkuk ve işlem esaslı kar yönetimi üzerineetkileri: bir uygulama”. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
- Önder, Ş. ve Ağca, A. (2013). “Toplam tahakkuk modelleri ile Türkiye’de kar yönetiminin ölçülmesi:İMKB’de yer alan işletmeler üzerine ampirik bir Araştırma”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Önder, Ş. (2012). “İşletmelerin kar yönetimi uygulamalarında kurumsal yönetim yapılarının etkisi:İMKB üzerine bir uygulama”. DPÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış doktora tezi. Kütahya: 2012.
- Sakin, T. (2006). “Kâr yönetimi ve Türkiye’deki kâr yönetimi çalışmalarının değerlendirilmesi, Seçmeler, İstanbulÜniversitesi, Muhasebe Enstitüsü, www.researchgate.net/publication/313728505
- Schipper, K. (1989). “Commentary on earnings management”. Accounting Horizons 3, 91-102.
- Sayın, C. ve Karacaer, S. (2014). “Değer hisse senetleri ve büyüme hisse senetlerinin tahakkukuygulamaları açısından farklılıkları”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , Cilt/Vol.: 14 - Sayı/No: 3 (39-64)
- Stolowly H. & Breaton, G. (2003). “Accountants manipulation: A literature review”. The Review of Accounting and Finance, 3, 5-66.
- Temiz, H. ve İpci, M.Ö. (2018). “Kâr yatırımları arasındaki ilişkinin incelenmesi: BIST imalatsektörü örneği”. Ege Akademik Bakış, Cilt 18 · Sayı Yönetimi ve Firma 3 · Haziran 2018, 409/ 421.Yalçın, N. (2018). “Zorunlu rotasyonun bağımsız denetim kalitesi üzerine etkisi: Literatürdeğerlendirmesi”. Artıbilim: Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, Aralık, 2018. 1-21.
- Yaşar, A. (2011). Bağımsız dış denetim kalitesinin kâr yönetimi üzerine etkisi: İMKB’de kayıtlıişletmeler üzerine bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana: 2018.
- Yaşar A. ve Yalçın N. (2018). “The effect of voluntary audit firm switch on audit quality”. Special Issue of MODAV 15. International Conference on Accounting.
- Yükseltürk, O. (2006). “İşletmelerde kârı yüksek gösterme yöntemleri ve Türkiye'de hissesenetlerinin halka arzı öncesi kârı yüksek gösterme eğilimleri”. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
