Author :
Abstract
Su kirliliği küresel bir sorun olup, genellikle insanoğlunun faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır. Su kaynaklarının kendini yenileyebilme özellikleri olmasına rağmen, kirletme oranı yenilenebilme eşik değerlerini birçok ülke de aşmış durumdadır. Küresel olarak her türlü su kaynakları üzerindeki bu baskı ve kirlenme oranları artarak devam etmektedir. Türkiye’de belediyeler tarafından kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun oranı 2020 yılında %91’e ve atık su arıtma tesisiyle hizmet verilen nüfusun oranı ise %78’e ulaşmıştır. 1994 ile 2020 yılları arasındaki dönemde nüfus 1/3 oranında artarken, toplam deşarj edilen atık su miktarı ise 3,29 kat artmıştır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de belediyelerin son çeyrek yüzyıldaki döneminin atık su göstergelerinin genel değerlendirilmesinin yapılmasıdır. Çalışmada ikincil veriler kullanılmıştır. Bu veriler eğilim analizlerine tabi tutularak regresyon katsayıları hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; atık su arıtma tesislerinin toplam kapasitesi araştırılan dönemde 10,88 kat artarken, kapasite kullanım oranı ise 2,67 kat artarak %68,24’e yükselmiştir. En fazla atık su deşarjı yapılan yer %48,91 ile akarsular olurken, bunu sırasıyla %39,48 oranında denizler, %4,17 ile diğer ortamlar, %3,36 ile barajlar, %2,41 ile göller ve göletler ve %1,67 ile araziler izlemiştir. Yapılan atık su deşarjların %94,16’sı su kaynaklarına yapılmıştır. Araştırılan dönemde (1994-2020) yıllık ortalama deşarj edilen atık su miktarı 164,96 litre-kişi/gün olarak hesaplanmıştır. Araştırılan dönemin yıllık ortalama kişi başı günlük su tüketiminin, atık suya dönüşme ortalaması ise %71,13 olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre atık su miktarlarında artışlar devam edecektir. Buna bağlı olarak bu atık suların artırılarak yeniden kullanılmasının yaygınlaşması, su kaynakları ve çevre üzerindeki kirlilik baskısını azaltacak ve tatlı su kaynaklarındaki kullanım oranlarını azaltacaktır. Atık suların yeniden kullanımının özendirilmesi için kamusal destek, teşvik ve sübvanselerin arttırılması, ayrıca arıtılmış atık su kullanımını teşvik edecek bir su fiyatlandırması yapılması, alıcı ortamlara yapılan deşarjların kalite ve kirletici içeriği yönünden daha etkin kontrol ve denetime tabi tutulması sorunun çözümüne katkı sunabilecektir.
Keywords
Abstract
Water pollution is a global problem and is usually caused by human activities. Although water resources have the ability to renew themselves, the rate of pollution has exceeded the threshold values for regeneration in many countries. Globally, this pressure and pollution rates on all kinds of water resources continue to increase. The proportion of the population served by the municipalities with the sewerage network reached 91% and the proportion of the population served by the wastewater treatment plant reached 78% in Türkiye in 2020. While the population increased by 1/3 between 1994 and 2020, the total amount of discharged wastewater increased by 3.29 times. The aim of this study is to make a general evaluation of the wastewater indicators of the municipalities in Turkey in the last quarter century. Secondary data were used in the study. These data were subjected to trend analysis and regression coefficients were calculated. According to the results obtained, the total capacity of the wastewater treatment plants increased 10.88 times in the researched period, while the capacity utilization rate increased by 2.67 times and reached 68.24%. The place where the most wastewater is discharged was rivers with 48.91%, followed by seas with 39.48%, other environments with 4.17%, dams with 3.36%, lakes and ponds with 2.41% and lands with1.67% respectively. 94.16% of wastewater discharges were made to water resources. The annual average amount of wastewater discharged during the research period (1994-2020) was calculated as 164.96 liters-person/day. The average annual per capita daily water consumption of the researched period to the rate of conversion to waste water was calculated as 71.13%. According to the results of the research, increases in the amount of wastewater will continue. Accordingly, increasing and widespread reuse of these wastewaters will reduce the pollution pressure on water resources and the environment and decrease the usage rates in fresh water resources. Increasing public support, incentives and subsidies to encourage the reuse of wastewater, making a water pricing that will encourage the use of treated wastewater, and subjecting discharges to receiving environments more effectively in terms of quality and pollutant content may contribute to the solution of the problem.
