ÜSTKURMACANIN ÖZ ELEŞTİREL KARAKTERİ VE ÜSTKURMACADA ÖZ ELEŞTİRİNİN İŞLEVLERİ

Author:

Year-Number: 2021-47
Yayımlanma Tarihi: null
Language : null
Konu :
Number of pages: 1621-1634
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Üstkurmacanın öz eleştirelliği, özdüşünümselliği ve özbilinçliliği ile doğrudan ilişkilidir. Bu makalede daha önce Türkiye’de herhangi bir çalışmada müstakil bir başlık dahilinde dahi ele alınmayan üstkurmacanın öz eleştirel karakterinin ortaya konulması, üstkurmacanın öz eleştirel özelliklerinin belirlenmesi ve üstkurmacada öz eleştirinin işlevlerinin genel olarak tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Makalede konuya teorik olarak yaklaşılmaktadır. Üstkurmacada öz eleştirinin içteki kurmacaya, kurmacanın geneline, kurmaca-gerçek ilişkisine, kurmacanın unsurlarına, yazara, anlatıcıya, okura, edebî eleştiriye, dış dünyaya nasıl ve ne şekilde, hangi araçlarla yöneldiği saptanmaktadır. Üstkurmacada öz eleştiri, içselleştirilmiş edebî eleştiri ve parodik eleştiri olmak üzere iki kutuplu bir iç dinamik yapıdan temellenmektedir. Üstkurmaca kendi dışındaki edebî eleştiriyi yadsıyarak kendi içinde kendi öz eleştirelliği dahilinde eleştirisini ortaya koymaktadır. Edebî eleştiri yöntem ve kuramlarından istifade ederken onları merkezsizleştirmekte, kurmacaya uyguladığı yapısöküme benzer bir yaklaşımı edebî eleştiriye de dolaylı yoldan uygulamaktadır. Bu minvalde hareket noktası ifşacı bir edimdir ve bu ifşacı edimin neticesinde beklenen parodik bir yargıdır. Öz eleştiri, öz ifşanın güvenli dairesine saklanarak edebî eleştiriyi dışta boşa düşürürken edebî eleştirinin karşısına kurmaca içinde onun hiçbir zaman kullanmadığı parodiyle çıkmakta ve edebî eleştiriyi kendi içinde istediği şekilde ehlileştirerek hem dışarıdaki eleştiriye fırsat tanımamakta hem de eleştiriyi soysuzlaştırmaktadır.

Keywords

Abstract

Self-criticism of metafiction is connected its self-reflexivity and self-conscious, directly. In this article, it is aimed to reveal the self-critical character of metafiction, which has not been discussed even under a seperate title in any study before ın Turkey, to determine the self-critical features of metafiction and to determine the functions of self-criticism in metafiction in general. In this article, the subject is appraached theoretically. In metafiction, it is determined how and in what way and with which tools the self-criticism is directed towards the inner fiction, the general of the fiction, the fiction-real relationship, the elements of the fiction, the author, the narrator, the reader, the literary criticism, the outside world. In metafiction, self-criticism is based on a bipolar internal dynamic structure: internalized literary criticism and parodic criticism. Metafiction, rejecting the literary criticism outside of itself, reveals its criticism within its own self-criticism. While benefiting from the methods and theories of literary criticism, it decentralizes them, and indirectly applies an approach similar to deconstruction to literary criticism. In this way, the starting point is a revealing act and it is a parodic judgment expected as a result of this revealing act. While self-criticism hides in the safe circle of self-disclosure, it renders literary criticism empty outside, it confronts literary criticism with a parody that it has never used in fiction, and tames literary criticism within itself as it wishes, not only not giving an opportunity to outside criticism, but also degenerating criticism.

Keywords