Geleneksel Tıbbî Bilgi: Hurâfî ve Folklorik Bir Analiz

Author:

Year-Number: 2020-30
Yayımlanma Tarihi: null
Language : Türkçe
Konu :
Number of pages: 523-537
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Geleneksel tıbbî bilgide ilâçla ve cerrahi tedaviden kaçınmanın dışında, halk sağlığında yazılı ve sözlü kültüre dayalı bir külliyat söz konusudur. Halk sağlığı koruyucu hekimliği de kapsadığı için bu külliyat, gözardı edilen birçok meseleyi egzotik ve alışılmamış birçok şeyin bulunması amacıyla modern tıp tarafından dışarıda bırakarak uzun yıllar ihmal edilmiştir. Bu makale, geleneksel anlamda sözlü ve yazılı kültür metinlerini, folklor ve hurâfeye dayalı tıbbî bağlamda ele almayı hedefler. Büyü, sihir, tılsım, muska ve üfürükçülük hurâfî tıbbın alanıyken; kadı sicilleri, bitkisel karışımlar, tedavi amaçlı el yazmaları, aile şecereleri ve hatıratlar, menkıbeler, destanlar, tuluat, orta oyunu ve halk deyişleri ise folklorik tıbbî metinlerdir. Bilhassa folklorik tıbbî bilgide itiraf edilmemiş isteksizlik bugün bile modern tıbbın önemli bir meselesidir. Geleneksel açıdan hurâfî ve folklorik tıbbî bilgiye dayalı bu iki alan, her ne kadar birbirlerinden bağımsız düşünülse bile, birbirlerine eklemlenerek eklektik şekilde iç içe geçebilmektedir. Oysa folklorik tıbbî bilgiyi tarihi ve kültürel bir hafızayı entelektüel açıdan uyaran ve canlı tutan bilimsel bilgi kaynakları olarak okumaya her daim ihtiyaç duyulmaktadır.

Keywords

Abstract

In traditional medical knowledge, apart from avoiding medication and surgical treatment, there is an extensive literature based on written and oral culture in public health. Since public health approach includes preventive medicine, these collections have been neglected by modern medicine for many years in order to find many issues neglected, exotic and unconventional. This article aims to cover traditional oral and written cultural texts in the context of folkloric and superstitious medical texts. While magic, spells, amulet, talisman and healing are the areas of superstitious medicine; texts such as muslim judges' registers, herbal mixtures, manuscripts for therapeutic purposes, family achieves and memoirs, texts, legends, improvised shows and comedy shows in Ottoman Culture, and idioms are texts related to the field of folkloric medicine. Unrecognized reluctance, especially based on folkloric medical knowledge, is the most important issue in modern medicine, even today. These two fields, which are traditionally based on superstition and folkloric medical knowledge, can be eclectically intertwined by joining together, even though they are thought to be independent from each other. Nevertheless, folkloric medical information is always needed to be acknowledged as scientific source of intellectual stimuli that keeps the historical and cultural memory alive.

Keywords