Author :
Abstract
Tedavi için bitkilerin kullanımı insanlık tarihi ile başlar. Günümüzde modern tıp biliminde kullanılan birçok ilaç türü de bitkilerden elde edilmektedir. Bu çalışmada, bitkisel tedavi için şifalı bitki türlerinin ve kullanımının yanı sıra, Şanlıurfa'da tıbbi bitki kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, çeşitli sosyoekonomik düzeylerden Şanlıurfa ilinde yaşayan 253 yetişkin ile gerçekleştirilmiş olup, betimleyici analiz yöntemlerinin yanı sıra vardamsal analizlerden kikare analizi yapılmıştır. Katılımcıların ortalama 37 yaşında olduğu, %60.9’unun erkeklerden oluştuğu, önemli bir kısmının (%52.2) lise veya lisans eğitimli olduğu, önemli bir kısmının (%51.4) aylık 4500 TL ve altında bir gelire sahip olduğu saptanmıştır. Katılımcıların sırasıyla ıhlamur, nane, zencefil, adaçayı ve çörekotu satın aldıkları belirlenmiştir. Araştırmada tıbbi bitkilerin kullanımı konusunda bilgi sahibi olma durumları ile eğitimleri ve gelir grupları arasında anlamlı bir ilişki vardır. Bitkisel tedavi yöntemlerini bildiklerini ifade eden katılımcıların konu ile ilgili bilgi kaynaklarının daha çok internet (%35.6) ve anne-baba-atalar (%28.8) olduğu saptanmıştır. Bilgi kaynakları ile eğitim düzeyleri arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların çok önemli bir kısmının online alışveriş yapmadığı saptanmıştır. Online alışveriş yapma durumu ile gelir grupları ve eğitim grupları arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Tıbbi bitkilerin kullanımı konusunda tüketicinin en önemli bilgi kaynağı internettir ve tüketiciler kendini bu konuda yeterli görmektedir. Tüketiciler bilgi kirliliğinin yaşandığı ortamlarda mağdur olabilmektedir. Tüketiciler önemli derecede bölgedeki attarlardan alışveriş yapmaktadır. Tüketicilere daha uygun koşullarda muhafaza edilen, menşei, üretim tarihi, son tüketim tarihi ve kalite kriterlerini belirten bilgilerin yer aldığı uygun ambalajlarla ürünün sunulması konusunda çalışmalar yürütülmeli ve piyasa denetlenmelidir. Bu konularda attarlara, pazarda yer alan diğer aktörlere ve tüketim konusunda da tüketicilere eğitim çalışmaları yürütülmelidir.
Keywords
Abstract
The use of plants for treatment begins with the history of humanity. Today, many types of drugs used in modern medical science are also obtained from plants. In this study, it was aimed to determine the factors affecting the use of medicinal plants in Şanlıurfa, as well as the medicinal plant species and their use for herbal treatment. The study was carried out with 253 adults living in the province of Şanlıurfa from various socioeconomic levels, and chi-square analysis was made from descriptive analysis as well as descriptive analysis methods. It was determined that the participants were 37 years old on average, 60.9% were men, a significant portion (52.2%) had high school or undergraduate education, and a significant portion (51.4%) had a monthly income of 4500 TL or less. It was determined that the participants bought linden, mint, ginger, sage and black cumin, respectively. In the research, there is a significant relationship between their knowledge about the use of medicinal plants and their education and income groups. It was determined that the information sources of the participants who stated that they knew about herbal treatment methods were mostly the internet (35.6%) and their parents-ancestors (28.8%). It has been determined that there is a significant relationship between information sources and education levels. It was determined that a significant part of the participants did not shop online. It has been determined that there is a significant relationship between online shopping status and income groups and education groups. The most important source of information for the consumer about the use of medicinal plants is the internet and consumers consider themselves sufficient in this regard. Consumers can be victims in environments where information pollution is experienced. Consumers purchase from attars in the region to a significant extent. Studies should be carried out and the market should be supervised to present the product to consumers in suitable packages that are stored in more suitable conditions and contain information indicating the origin, production date, expiry date and quality criteria. Training activities should be conducted for attars, other actors in the market, and consumers on consumption.
