Zeynep Tosun’un “Apasas; The City Of The Mother Goddess” İsimli Koleksiyonundan Seçilen Giysilerin Göstergebilimsel Analizi
Author :
Abstract
Moda bireylerin giyinme ve estetik ihtiyaçlarının yanı sıra sosyolojik, psikolojik, kültürel ve tarihi kavramlara göndermeler yapan devingen bir olgudur. Moda göstergeleri olarak kabul edilen giysiler çeşitli olay ve olgulara, eski uygarlıklara, kültürel kodlara ve çeşitli sanatsal biçemlere gönderme yapmaktadır. Göstergebilim ise bu göstergeleri yeniden anlamlandırıp yorumlamaktadır. Bu çalışma ile Zeynep Tosun’un “Apasas” isimli koleksiyonundan seçilen giysilerin göstergebilimsel analizi ile bu giysilerin kültürel ve tarihsel açıdan ilişkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu çalışma nitel araştırma yöntemi ile yapılmış olup, araştırma kapsamında; Zeynep Tosun’un Apasas; The City of The Mother Goddess adlı Haute Couture koleksiyonundan seçilen 5 adet görsel, çağdaş göstergebilimin önemli isimlerinden biri olan Roland Barthes’in gösteren (düz anlam), gösterilen (yan anlam) olarak belirttiği çözümleme ilkeleri esas alınarak incelenmiştir. Ayrıca görseller, Julia Kristeva’nın metinlerarasılık kuramının modaya uyarlanmasıyla Thomas. F. Broden tarafından öne sürülen giysilerarasılık kuramına göre de analiz edilerek incelenmiştir. Görsellerde inci, yılan, yıldız ve ay sembollerinin yanı sıra dantel, düğüm-püskül ve tel kırma teknikleri ile kültürel kodlara gönderme yapıldığı görülmüştür. Amazon kadınlarının erkeksi gücünü yansıtan maskülen ve kadınsı-dişil özelliğini ifade eden feminen giysiler tespit edilmiştir. Özellikle tasarımcı Apasas koleksiyonunda Antik Yunan ve Amazon uygarlığının giyim
anlayışı ile Amazonların mitolojik öykülerden esinlenerek o dönemlere ait giysileri günümüz modasına uyarlayarak, doğrudan ve dolaylı yoldan kültürel bir aktarım gerçekleştirmiştir.
Keywords
Abstract
Fashion is a dynamic phenomenon that the individuals’ dressing and aesthetic needs as well as makes references to sociological, psychological, cultural and historical concepts. Clothing accepted as fasihion indicators refers to events and phenomena, ancient civilizations, cultural codes and various artistic styles. Semiotics, on the other hand, reinterprets these indicators. With this study, it is aimed to make a semiotic analysis of the clothes selected from Zeynep Tosun's collection named "Apasas & quot; and to reveal the cultural and historical relationship of these clothes. This study was carried out with the qualitative research method, and within the scope of the research; Zeynep Tosun's Apasas; 5 visuals selected from the Haute Couture collection named The City of The Mother Goddess were analyzed based on the analysis principles of Roland Barthes, one of the important names of contemporary semiotics, as signifier (denotation), signified (connotation). Also with the fashionable adaptation of Julia Kristeva's theory of ıt has also been studied according to the interclothing theory proposed by Thomas F. Broden. In addition to pearl, snake, star and moon symbols, it has been seen that references to cultural codes are made with lace, knot-tassel and wire breaking techniques in the images. Feminine garments that express the masculine and feminine-feminine characteristics of Amazon women have been identified. In particular, in the Apasas collection, the designer carried out a direct and indirect cultural transfer by adapting the clothing of Ancient Greece and Amazonian civilization and the mythological stories of the Amazons and adapting the clothes of those periods to today's fashion.
Keywords
- 1. Aktulum, K. (2019a). “Metinsel Türsellik ve Moda Metinlerarasılık-Giysilerarasılık-Üstgiysisellik”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 21(21): 1-37.
- 2. Aktulum, K. (2019b). “Moda ve Metinlerarasılık I: Roland Barthes’ın Moda Dizgesi”, https://www.researchgate.net/publication/332100352_ROLAND_BARTHES_VE_MODA_DIZGESI/lin k/5c9fc1bc299bf11169521052/download (Erişim:10.05.2022).
- 3. Alp, K. Ö. (2009). Orta Asya'dan Anadolu'ya Kültürel Sembollere Giriş, Eflatun Yayınevi, Ankara.
- 4. Ateş, M. (2001). Mitoloji ve Semboller, Milenyum Yayınları, İstanbul.
- 5. Bağdatlı Çam, F. (2015). “Avrasyalı Atlı-Savaşçı Kadınlar: Amazonlar’ın Gerçekliği Üzerine Yeni Gözlemler”, Höyük Dergisi, (8): 71-94.
- 6. Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri (Çev.: Berke Vardar& Mehmet Rıfat). Kültür Bakanlığı, Ankara.
- 7. Bayburtlu, Ç. & İşgören, A. N. (2021). “Prada SS 2018 Koleksiyonu Örneğinde Pop Sanat İlişkisi”, İdil Dergisi, (83): 985–1002. DOİ: 10.7816/idil-10-83-01.
- 8. Bircan, U. (2013). “Roland Barthes ve Göstergebilim”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 13 (26): 17-41.
- 9. Blank, H. (1999). Eski Yunan ve Roma’da Yaşam (Çev.: İslam Tanrıkut). Arion Yayınları, İstanbul.
- 10. Çakmakoğlu-Kuru, A. (2020). “Türk Mimarisinde Çapraz “X” Motif ve İkonografisi”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4): 1694-7215.
- 11. Çelik, B. (2021). “Hellenistik Dönem Batı Anadolu Tapınakları Işığında Amazon Mitolojisi”, Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- 12. Demirdağ, M. F. (2017). “Anatanrıça İkonografisi ve Anaerkillik”, Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1): 6-18.
- 13. Durmuş, İ. (2008). İskitler (Sakalar), Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları,
- 14. Erhat, A. (1966). Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul.
- 15. Erkman, F. (1987). Göstergebilime Giriş, Alan Yayıncılık, İstanbul.
- 16. Eyüboğlu, Z. İ. (1987). Anadolu İnançları Anadolu Mitolojisi, Geçit Kitabevi, İstanbul.
- 17. Fiske, J. (2003). İletişim Çatışmaları (Çev.: Süleyman İrvan), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
- 18. Gökovalı, Ş. (1974). Anadolu Efsaneleri, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
- 19. Guiraud, P. (1994). Göstergebilim (Çev.: Mehmet Yalçın), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
- 20. Güngör, A. (2020). “Kültürel Anlatılarda Amazon Kadını: Hareketli Bir Çizgi Roman Uygulaması”, Sanatta Yeterlilik Tezi, Hacettepe Üniversitesi/Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
- 21. Herodotos (1973). Herodotos Tarihi (Çev.: Müntekim Ökmen), Remzi Kitabevi, İstanbul.
- 22. İnternet Url 1: https://www.trendus.com/fotohaber/zeynep-tosunun-ilhamini-mitolojiden-alan-2021-yaz- couture-koleksiyonu-apasas-44723 (Erişim: 20.04.2022).
- 23. İnternet Url 2: https://zeyneptosun.com/tr/biyografi/ (Erişim: 20.04.2022).
- 24. İnternet Url 3: https://www.youtube.com/watch?v=16gVyQzxQek (Erişim: 20.04.2022).
- 25. İnternet Url 4-5-6-7-8 https://zeyneptosun.com/tr/collections/apasas-haute-couturee (Erişim: 25.04.2022).
- 26. Karacalar, A. (2010). Amazonlar ve Anaerkinin Çığlığı, İnkılap Kitabevi Yayınları, İstanbul.
- 27. Oral, E. (2014). “Anadolu’da Ana Tanrıça Kültü”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (8):154-164.
- 28. Özdemir, G. (2020). “Christian Dior’un New Look Akımı Corolle Koleksiyonu İçerisindeki Bar Modelinin Göstergebilim Çözümlemesi”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 26(45):580-587. DOI: 10.35247/ataunigsed.753369.
- 29. Pekyürek, T. (2011). Amazonlar, Anonim Yayıncılık, İstanbul.
- 30. Rıfat, M. (2009). Göstergebilimin Abc’si, Say Yayınları, İstanbul. https://docplayer.biz.tr/7237445- Gostergebilimin-abc-si.html (Erişim: 30.04. 2022).
- 31. Tanyer, S. & Alp, Ö. K. (2020). “II. Dünya Savaşı Dönemi Vogue Dergi Kapaklarındaki Kadın İmgesi ve Giyim Anlayışı Üzerine Göstergebilimsel Bir Çözümleme”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(32), 1539-1557. DOI: 10.12981/mahder.784256.
- 32. Turan, Ş. (2014). Türk Kültür Tarihi, Bilgi Yayınevi, Ankara.
- 33. Uzoğlu, S. (1999). “Kurumsal Kimlik ve Anlambilim Çerçevesinde Vakko Örneği”, Doktora Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- 34. Vardar, B. (1999). XX. Yüzyıl Dilbilimi, Multilingual Yayınları, İstanbul.
- 35. Waquet, D. & Laporte, M. (2011). Moda (Çev.: Işık Ergüden), Ankara, Dost Kitabevi.
- 36. Wilkinson, K. (2021). Semboller ve İşaretler (Çev.: Seda Toksoy), İstanbul, Alfa Yayınları.
