CİNSİYETİN SATIN ALMA KARARLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN DAVRANIŞSAL İKTİSAT PERSPEKTİFİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Ana akım iktisat teorisinde tüketiciler, kendi çıkarlarının peşinde koşmaktadır ve karar alırken de akılcı davranmaktadırlar. Yani insani duygulara çoğunlukla yer verilmemektedir. Ana akımın aksine davranışsal iktisat, psikoloji bilimi ve başka bilimlerden de aldığı yardımla yaptığı birçok araştırmada, tüketicilerin karar alma süreçlerinin her zaman rasyonel olmadığını analiz etmekte ve geleneksel iktisat teorisine ters düşen ilginç bulgular elde etmektedir. Tüketicilerin rasyonel karar verememelerinin nedeni birçok faktörün etkisiyle hareket etmek zorunda kalmalarıdır. Bu sebeple davranışsal iktisat, iktisat bilimine yeni bir bakış açısı getirerek, tüketicinin rasyonel kararlar alamayacağını, tüketicinin kararlarında ancak sınırlı rasyonel olabilecekleri görüşünü savunmaktadır. Bilindiği üzere tüketicinin satın alma sürecini etkileyen birçok faktör vardır. Tüketici kararlarlarını rasyonellikten sınırlı rasyonelliğe iten faktörlerin ve bireyi etkileyen psikolojik, sosyolojik, çevresel vb. faktörlerin yanı sıra cinsiyet farlılıklarının da tüketicilerin satın alma kararlarını farklı etkilediğini biliyoruz. Bu çalışmada, davranışsal iktisat ile birlikte sınırlı rasyonellik anlayışının ortaya çıkışını sağlayan şartlardan ve tarihsel süreçten bahsedilmiş ve ayrıca tüketicileri rasyonel davranmaktan alıkoyan bireysel, sosyal ve psikolojik tuzaklar ele alınmıştır. Son olarak, uygulama kısmında yapılan anket çalışmasıyla da Van ilinde cinsiyet farklılığının tüketicilerin satın alma karalarına nasıl yansıdığı davranışsal iktisat bağlamında ele alınacaktır. Van ili bazında uygulanacak olan anket çalışmasıyla, belirlenen değişken faktörlerin ilişki düzeyleri yapılacak analiz sonucunda ortaya konacaktır. Araştırmamızda ağırlıklı olarak kalitatif ve kantitatif araştırma yöntemlerinin kullanılması uygun görülmüştür.
Keywords
Abstract
In the mainstream economics theory, consumers are pursuing their own interests and are rational in making decisions. In other words, human emotions are often not included. Contrary to the mainstream, behavioral economics have done much research by the help of psychology and many other studies, in these researches it analyzes the consumer's decision-making processes are not always rational and obtains interesting findings that contradict traditional economic theory. The reason why consumers cannot take rational decisions is that they have to act under the influence of many factors. For this reason, by introducing a new point of view to the science of economics, behavioral economics argues that consumers cannot take rational decisions and that consumer's decisions can only be limited rational. As is known, there are many factors that affect the consumer's purchasing process. We know that gender differences affect consumers' purchasing decisions differently as well as the factors that drive consumer from rationality to limited rationality and psychological, sociological, environmental factors affecting individual. In this study, the conditions that give rise to the concept of limited rationality together with behavioral economics and the historical process are mentioned, and also individual, social and psychological traps that prevent consumers from rationalizing are discussed. Finally, by the questionnaire conducted in the application part it is handled how gender differences in Van are reflected in purchasing decisions by consumers in the context of behavioral economics. By the questionnaire study which will be applied on Van province basis, the relation levels of the determined variable factors are revealed by the analysis result. The use of predominantly qualitative and quantitative research methods has been deemed appropriate in our research.
Keywords
- Altunışık, R.; Özdemir, Ş. & Torlak, Ö. (2004). Modern Pazarlama, 3. basım, Değişim Yayınları, İstanbul.
- Altunışık, R.; Özdemir, Ş. & Torlak, Ö. (2004). Modern Pazarlama, 3. basım, Değişim Yayınları, İstanbul. Ariely, D. (2013). Akıldışı Ama Öngörülebilir, Optimist Yayınları, İstanbul.
- Camerer, C. (1999). ‘‘Behavioral Economics: Reunifying Psychology and Economics’’, Proceedings of The National Academy of Sciences, 10575-10577.
- Camerer, C. (2004). Behavioral Economics: Past, Present and Future. C. L. Camerer içinde, Advances in Behavioral Economics (ss. 3-51). New York: Princeton University.
- Dittmar, H.; Beattie, J. & Friese, S. (1995). ‘‘Gender Identity and Material Symbols: Objects and Decision Considerations in İmpulse Purchases’’, Journal of Economic Psychology, 16(3): 491-511.
- Duman Kurt, S. (2011). ‘‘Davranışsal Ekonomi Yaklaşımlarının Tüketici Karar Verme Tarzları ileAçıklanması ve Bir Uygulama’’, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Durusoy, S. (2008). ‘‘İktisat Biliminin Yeri ve Yöntemi Neden Sorgulanıyor?’’, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (1): 1-26.
- Eser, R. & Toigonbaeva, D. (2011). ‘‘Psikoloji ve iktisadın birleşimi olarak davranışsal iktisat’’ Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İibf Dergisi, 6 (1): 287-321.
- Hattwick, R. E. (1989). ‘‘Behavioral Economics: An overview’’ Journal of Business and Psychology, 141- 154.
- Kuru, H.A. (2014). Tüketim Rasyonalitesi ve Isparta uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
- Penpece, D. (2006). Tüketici Davranışlarını Belirleyen Etmenler: Kültürün Tüketici Davranışları ÜzerindekiEtkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
- Romuati, R. & Bonini, N. (2002). Daniel Kahneman: The Nobel Priz for Economics Awarded for Decision Making Psychology. Mind & Society.
- Sendhil, M. & Richard T. (2004). Behavioral Economics. International Encylopedia of Social and Behavioral Sciences, (ss. 1094-1100).
- Sent, E. M. (2004). Behavioral Economics: How Psychology Made Its (limited) Way Back Into Economics. History of Political Economy, 36 (4): 735-760.
- Simon, H.A. (1955). ‘‘A Behavioral Model of Rational Choice’’, The Quartely Journal of economics, 112- 113.
- Solomon, M. R. (2003). Tüketici Krallığının Fethi, Çev: Selin Çetinkaya, MediaCat Kitapları, İstanbul Kahneman, D. (2011). Thinking fast and slow. New york: Farrar, Straus and Giroux.
- Tversky, A, & D, Kahneman. (1992). ‘‘Advances in Prospect Theory: Cumulative Representation of Uncertainty’, Journa of Risk and Uncertainty, 5,: 297-323.
- Thaler, R.H. (2017). Integratıng Economics with Psychology, The Committee for the Prize in EconomicSciences in Memory of Alfred Nobel, Scientific background on the Sveriges Riskbank Prize in EconomicSciences in Memory of Alfred Nobel 2017. Erişim tarihi: 25/10/20017, https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/economic-sciences/laureates/2017/advanced
- economicsciences2017. pdf,
