Author :
Abstract
İnsanlar çeşitli doğa şartları karşısındaki çaresizlikleri, korkuları, korunma ya da kendilerinde olmayan güçlere ulaşma istekleri gibi nedenlere bağlı olarak imgelerinde bu olanaklara sahip gerçek üstü varlıklar yaratmışlardır. İlk çağlardan beri doğu ve batı kültürlerindeki toplumların inançları doğrultusunda ortaya çıkan düşsel varlıkların, insan ve hayvan bedenlerinin deforme edilmesi yolu ile tasvir edilmesi düşüncesi, sanat yapıtlarının biçimlenmesine de kaynaklık etmiştir. Çok çeşitli malzeme ve teknikte biçimlendirilen imgesel yaratıklar, genellikle insan ve hayvan bedenlerinin deformasyonu yolu ile ifade edilmiştir. Çalışma tarama modeline dayalı betimsel bir araştırmadır. Konuya ilişkin kaynaklar taranarak farklı kültürlere ait örnekler incelenmiş ve görsellerle zenginleştirilerek yorumlanmıştır. Çalışma sonucunda insan bedeninin çeşitli hayvan bedenleri ile birleştirilmesi; farklı hayvan bedenlerinin tek bedende yer alması; insan ve hayvan bedenlerindeki organların olması gereken yerden farklı yerlere yerleştirilmesi; insan ve hayvan bedenlerinin bitkiler ile birleştirilmesi; yine insan ve hayvan bedenlerin nesnelerle ya da coğrafi elemanlarla birleştirilmesi gibi yöntemlerle deformasyonun sağlandığı görülmüştür. Tarihsel süreç içerisinde, ait olduğu toplumun değer yargıları ve kültürü çerçevesinde hemen hemen tüm dünyada çeşitli örnekleri ile görmek mümkündür. İmgesel dünyadaki varlıkların beden deformasyonu ile biçimlenerek, insanoğlunun avcılık toplayıcılık dönemlerinde yaptıkları çizgisel (linear) resimlerden günümüzdeki gerçeküstü yapıtlara kadar devam ettiğini söylemek mümkündür.
Keywords
Abstract
People have created surreal beings with these possibilities in their images due to several reasons such as their desperation against various natural conditions, their fears, their desire to be protected or to access powers that they do not have. The idea of depicting it by deforming it has also been a source for the shaping of works of art. Imaginary creatures shaped in a wide variety of materials and techniques are often expressed through the deformation of human and animal bodies. The study is a descriptive research based on a survey model. The sources related to the subject were scanned and examples from different cultures were examined and interpreted by enriching them with visuals. As a result of the study, combining the human body with various animal bodies; the inclusion of different animal bodies in one body; the placement of organs in human and animal bodies in different places from where they should be; combining human and animal bodies with plants were observed in addition to this, it has been also observed that deformation is achieved by methods such as combining human and animal bodies with objects or geographical elements. In the historical process, it is possible to see it with various examples almost all over the world within the framework of the value judgments and culture of the society it belongs to. It is possible to say that the beings in the imaginary world, shaped by body deformation, continue from linear paintings made by human beings during hunting and gathering periods to surreal works of today
Keywords
- 1. And, M. (2004). Osmanlı Tasvir Sanatları: 1; Minyatür, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- 1. And, M. (2004). Osmanlı Tasvir Sanatları: 1; Minyatür, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul. 2. Ateş, M. (2002). Mitolojiler ve Semboller, Aksi Seda Matbaası.
- 3. Baltrusaitis, J. (2001). Düşsel Ortaçağ, İmge Kitabevi, Ankara.
- 4. Chalaby, A.(2005). All of Egypt, Editrice Bonechi via Cairoli, Florance, Italy.
- 5. Carpenter, T. H. (2002). Antik Yunan’da Sanat ve Mitoloji, Homer Kitabevi, İstanbul. 6. Cooper, J.C. (1992). Symbolic and Mythological Animals, London.
- 7. Çaycı, A. (2002). Anadolu Selçuklu Sanatı’nda Gezegen ve Burç Tasvirleri, Kültür Bak.Yayınları, Ankara.
- 8. Erhat, A. (1984). Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitebevi. İstanbul.
- 9. Fırat, S. (1996). Selçuklu Sanatı “Selçuklu Aydınlığı”, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. 10. Homeros (2018). İlyada.. (çev. A. Erhat ve A. Kadir). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
- 11. İpşiroğlu, M. Ş. (2004). Bozkır Rüzgârı Siyah Kalem, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- 12. Karamağaralı, B. (1984). Muhammed Siyah Kalem’e Atfedilen Minyatürler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları:573, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
- 13. Kıral, B. (2020). Nitel Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 170-189.
- 14. Luis, (2018). Düşsel Varlıklar Kitabı. (çev. C. Üster). İstanbul:İletiim Yayınları.15. Mandel, L. (1985). The Annunciation Florence, Uffizi, Penguin Boks, Italy.
- 16. Mitchell, S. (1965). Medieval Manuscript Painting, Compass Hıstory Of Art, Holland.
- 17. Nouri, N.,Hosseyni, S. (2018). “Eploring Symbolic Animal Motifs Of Egyptian Fatımid Lusterware Pottery And Pottery Products Of The Middle Ages İn İran”, TÜBA-AR,s.211-225.
- 18. Özden, F.D. (2021). Kuş İmgesinin Söylenbilimde ve Sanatta Temsili Anaerkillik-Ataerkillik İkiliği Bağlamında Kuş İzleği. Beykoz Akademi Dergisi. 9(2), 223-248.
- 19. Saklavcı, F. (2021). Ortaçağ Anadolu Türk İslam Mimarisinde Kanat ve Kuyrukları Ejjderle Biten Figürler. Turkish Studies, 16(5), 1593-1617.
- 20. Sevindik, A. (2020). Sosyo-Kültürel Bağlamda Anormal Tip İhtiyacı:Sözlü Anlatılarda Anormal Tipler. Karadeniz Araştırmaları.XVII/68: 973-988.
- 21. Sington A.& Ross, Tony. (2003). Resim ve Ressamlar, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 189, Ankara. 22. Tema Larousse. (1993). Milliyet Yayını, C.6.
- 23. The Mind Alive Encyclopedia. (1968). Early Civilization, Italy.
- 24. Yenişehirlioğlu, Ş. (1993). İmgelerin Sisi. Alkım Yayınevi, Ankara.
