Author :
Abstract
Kırsal yerleşim alanlarında ihtiyaçların giderilmesi toplu hareketi, dayanışmayı, birlikte iş yapmayı gerektirir. Bu gereklilik kırsalda sosyal bir olgu olarak imece kültürünü ortaya çıkarmıştır. İmecede işlerin el birliğiyle yapılan sosyal bir işlevi varken bir yandan da imeceler, sadece yardımlaşmanın değil aynı zamanda insanların birbirini gördüğü, dertleştiği, üzüntülerini, sevinçlerini paylaştığı sosyal zeminler haline gelmiştir. Bu sosyal zemindeki paylaşımlar bir yönüyle bünyesinde milli manevi kültürel öğeleri de barındırmaktadır. Bu sözlü kültürel öğeler, imeceler vasıtasıyla gelecek nesillere aktarılmakta ve yaşatılmaktadır.
Balkanlarda, komünizmle birlikte Bulgaristan’da meciler (imece); halkın benliğinin, kültürünün, dini değerlerinin korunmasında ve bunların gelecek nesillere aktarılmasında, evlilik yolunda iletişimin kurulmasında önemli işlevlere sahip etkinliklerden olmuştur. Bu sayılan unsurların doğal yapısı içinde en iyi işlendiği ortamlar da mısır ve mısır hasırı örme mecileridir.
Bu çalışma Bulgaristan’ın kuzeydoğusunda Şumnu özelinde komünizmin etkilerine rağmen maddi ve manevi kültür öğelerinin muhafazasında önemli bir işleve sahip unsurlardan birini, mısır ve mısır hasırı mecilerini; bu geleneğin farklı işlevlerini ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Bu çalışma, yüz yüze görüşme yöntemiyle on üç kişiden elde edilen kayıtlar değerlendirilip belge taraması yapılarak oluşturulmuştur.
Bir araya gelen insanların mısır ve mısır hasırı örme mecileri vasıtasıyla maddi ihtiyaçlarını dayanışma içerisinde gidermelerinin yanında sözlü halk kültürü unsurlarını yaşattıkları, değerlerini gelecek nesillere aktardıkları, evliliğe giden yolda görücü usulünün ve iletişimin gerçekleştirildiği görülmektedir.
Keywords
Abstract
Meeting the needs in rural settlements requires collective action, solidarity and working together. This necessity has revealed the imece culture as a social phenomenon in the countryside. While the works in imece have a social function, which are done collaboratively, on the other hand, imece has become a social ground not only for helping each other, but also for people to see each other, to converse, to share their sorrows and joys. Sharing on this social ground, in a way, also includes national, spiritual and cultural elements. These oral cultural elements are transferred to future generations and kept alive through collaborative works.
In the Balkans, together with communism, in Bulgaria meci (imece); It has been one of the activities that have important functions in preserving the identity, culture and religious values of the people and transferring them to future generations, establishing communication on the way to marriage. The environments in which these elements are best processed in their natural structure are corn and corn husk mat knitting meshes.
This study covers one of the elements that have an important function in the preservation of material and spiritual cultural elements, corn and maize wicker mechs, despite the effects of communism in the northeast of Bulgaria, especially in Shumen; It has been prepared in order to reveal the different functions of this tradition. This study was created by evaluating the records obtained from thirteen people by face-to-face interview method and scanning documents.
It is seen that the people who come together not only meet their material needs in solidarity through corn and corn husk mat knitting mejis, but also keep the oral folk culture elements alive, transfer their values to the next generations, and the arranged method and communication are carried out on the way to marriage.
Keywords
- 1. Büyük Lugat ve Ansiklopedi, (1971), “İmece”, Cilt 6: 291, İstanbul.
- 2. Cambazov, İsmail (2001). “Mecinin Halk Kültüründeki Yeri ve Rolü”, II. Uluslararası Bulgaristan Türk Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri,(Editör: Metin Turan) Folklor Araştırmaları Kurumu, s.113-122 Ankara.
- 3. Eren, Hasan, (1974). “Anadolu’da Toplu Yardımlaşma Gelenekleri İmece”, Türk Dili, 271: 545-549.
- 4. Ertürk, Selma Akay (2013). “Şumnu Şehri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi (Süha Göney’e Armağan), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
- 5. Gülensoy, Tuncer (2011). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- 6. Güngör, Erol.(2006). Türk Kültürü ve Milliyetçilik, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- 7. Halil, Vijdan Vejdi,(2003). Timarevo Köyünde Yaşayan Türk ve Bulgarların Yaşam ve Kültürleriyle İlgili Sözler ve Söz Öbekleri, Yüksek Lisans Tezi, Şumen Piskopos Konstantin Preslavski Üniversitesi, Bulgaristan, Şumen.
- 8. Kaderli, Zehra, (2004). Deliorman (Bulgaristan) Türk Sözel Kültüründe Geçiş Törenleri, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- 9. Kaderli, Zehra (2008).“Deliorman’ın Aydoğdu Köyünde Meci/İmece”, Türkbilig,16:90-112.
- 10. Köksal, Osman (2006). XIX. Yüzyılda Bir Osmanlı Ordugâh Kasabası Şumnu, Araştırma Yayınları, İstanbul.
- 11. Türk Dil Kurumu, (2005), Türkçe Sözlük, TDK yayınları, Ankara.
- 12. Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü,(2005), TDK yayınları, Ankara.
- 13. Yeni Türk Ansiklopedisi,(1985), “İmece”, Cilt 4: 1434, İstanbul.
- 14. Yılmaz, Hasan Hüseyin (2021). XVI. yy. Osmanlı Tahrir Defterlerine Göre Şumnu Kazasının Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası, Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- 28. https://www.nsi.bg/census2011( 24.02.2022)
