Türkiye’de Kredi Kullanımı-İktisadi Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi

Author :  

DOI : 10.29228/smryj.63908
Year-Number: 2022-62
Yayımlanma Tarihi: 2022-08-31 13:58:07.0
Language : Türkçe
Konu : Ekonomi
Number of pages: 1422-1434
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

İktisadi büyümenin birçok unsuru olmakla birlikte; çalışmada ekonomik büyümenin kredi hacmi ile olan ilişkisi analiz edilmektedir. Özellikle ülke ekonomilerinin büyüme süreçlerinde banka kredilerinin önemli bir role sahip olduğu düşünülmektedir.

Bu çalışmada, Türkiye’de banka kredileri ve iktisadi büyüme arasındaki ilişkiyi ve yönünü belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda 2005Q1-2021Q4 dönemi üç aylık zaman serilerini içeren analizde; ekonomik büyümenin göstergesi olarak kullanılan Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH), ihracat ve kredi değişkenleri arasında uzun dönemli birlikteliği tespit etmek amacıyla Johansen Eşbütünleşme Testi, değişkenler arasındaki nedenselliğin yönünü görebilmek için Granger Nedensellik Testi uygulanmış ve son olarak Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) analizinden faydalanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; banka kredilerinden GSYİH’ya doğru bir nedensellik ilişkisi söz konusudur. Öte yandan, GSYİH’dan banka kredilerine doğru nedensellik ilişkisi de bulunmaktadır. Bu doğrultuda Türkiye’de banka kredileri ile milli gelir düzeyi arasında çift yönlü bir ilişki olduğu gözlemlenmektedir. Yurtiçi mevduat verilerinden ihracat ile GSYİH arasında doğru bir nedensellik ilişkisi tespit edilemezken; mevduat verilerinin artış hızının yurtiçi kredi miktarının bir nedeni olduğu sonucuna da varılmıştır.

Keywords

Abstract

Although there are many elements of economic growth; In this study, the relationship between economic growth and credit volume is analyzed. It is thought that bank loans have an important role especially in the growth processes of national economies.

In this study, it is aimed to determine the relationship and direction between bank loans and economic growth in Turkey. In this direction, in the analysis including the three-month time series for the period 2005Q1-2021Q4; The Johansen Cointegration Test was used to determine the long-term association between the Gross Domestic Product (GDP), export and credit variables used as an indicator of economic growth, the Granger Causality Test was applied to see the direction of causality between the variables and finally the Vector Error Correction Model (VECM) analysis was used. According to the findings obtained; There is a causal relationship from bank loans to GDP. On the other hand, there is also a causal relationship from GDP to bank loans. Thus, it is observed that there is a bidirectional relationship between bank loans and the level of national income in Turkey. While a correct causal relationship between exports and GDP cannot be determined from the domestic deposit data; It is concluded that the increase rate of deposit data is a reason for the amount of domestic credit

Keywords

Kaynakça

  • 1. Acaravcı, A, İ. Öztürk ve S. K. Acaravcı (2007). “Finance-Growth Nexus: Evidence From Turkey”, International Research Journal of Finance and Economics, Volume: 11, s.30-40.
  • 2. Ağayev, S (2012). “Geçiş Ekonomilerinde Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 32(1), s.155-164.
  • 3. Akimov, A., A. Wijeweraa ve B. Dollery (2009). “Financial Development and Economic Growth: Evidence from Transiton Economies”, Applied Financial Economics, Volume: 19(12), s.999-1008.
  • 4. Alfaro, R., F.Helmut, G. Carlos ve J. A. Alejandro (2003). “Bank Lending Channel and the Monetary Transmission Mechanism: The Case of Chile”. Central Bank of Chile Working Paper No: 223.
  • 5. Altıntaş, H. ve Y. Ayrıçay (2010). “Türkiye’de Finansal Gelişme Ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sınır Testi Yaklaşımıyla Analizi: 1987–2007”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 10(2), s.7198.
  • 6. Altunç, Ö. F (2008). “Türkiye’de Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Ampirik Bir Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 2 (3), s.113- 127.
  • 7. Al-Yousif, Y. K (2002). “Financial Development and Economic Growth: Another Look at The Evidence From Developing Countries”, Review of Financial Economics, Volume: 11(2), s.131-150.
  • 8. Arestis, P., P. Demetriades ve K. Luintel (2001). “Financial Development and Economic Growth: The Role of Stock Markets. Journal of Money, Credit and Banking”, Volume: 33(1),s.16-41.
  • 9. Artan, S (2007). “Finansal Kalkınmanın Büyümeye Etkileri: Literatür ve Uygulama. İktisat-İşletme ve Finans”, Cilt: 22(252), s.70-89.
  • 10. Asari, F. F. A. H., N. S. Baharuddinet, N. Jusoh, , Z. Mohamad,, N. Shamsudin ve K. Jusoff (2011). “A Vector Error Correction Model Approach in Explaining The Relationship Between Interest Rate and Inflation Towards Exchange Rate Volatility in Malaysia”, World Applied Sciences Journal, Volume:12 (3), s.49-56.
  • 11. Aslan, Ö. ve İ. Küçükaksoy (2006). “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”, Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Cilt:4, s.25-38.
  • 13. Baş, G. ve M. Kara (2018). “Bankacılık Sektörü Kredileri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki ilişki: Türkiye Örneği”. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, Cilt: 5(12), s.44-55.
  • 14. Beck, T. ve L. Ross (2004). “Stocks Markets, Banks, and Growth: Panel Evidence”, Journal of Banking and Finance, Volume: 28, s.423-442
  • 15. Berber, M. ve S. Artan (2004). “Türkiye’de Enflasyon-Ekonomik Büyüme İlişkisi:(Teori, Literatür Ye Uygulama)”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:18 (3-4), s.103-117.
  • 16. Caporale, G. M., C. Rault, A. D. Sova ve R. Sova (2015). “Financial Development And Economic Growth: Evidence From 10 New European Union Members”, International Journal of Finance & Economics, Volume: 20(1), s.48- 60.
  • 17. Caporale, M. C., C. Rault, R. Sova ve A. Sova (2009). “Financial Development and Economic Growth: Evidence From Ten New EU Members”, Berlin: Deutsches Institut für Wirtschaftsforschunng.
  • 18. Ceylan, S. ve M. Durkaya (2010). “Türkiye’de Kredi Kullanımı-Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24(2), s.21-33.
  • 19. Contuk, F. Y., ve B. Güngör (2016). “Asimetrik Nedensellik Testi ile Finansal Gelişme Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Cilt:71, s.89-108.
  • 20. Çeştepe, H. ve E. Yıldırım (2016). “Financial Development and Economic Growth Relationship in Turkey”, International Management. Journal of Economics and Business Administration, Volume:16, s.2-16.
  • 21. Çetintaş, H. ve S. Barışık (2003). “Türkiye’de Bankalar, Sermaye Piyasası Ve Ekonomik Büyüme: Koentegrasyon ve Nedensellik Analizi (1989-2000)”, İMKB Dergisi, Cilt: 7(25-26),s. 1-16.
  • 22. De Gregorio, J. Ve P. E. Guidotti (1995). “Financial Development and Economic Growth”. World Development, Volume: 23 (3), s.433-448.
  • 23. Demir, Y., E. Öztürk, ve M. Albeni (2007). “Türkiye’de Finansal Piyasalar ile Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi İİBF, Cilt:13,s. 438-456.
  • 24. Dritsakis, N. ve A. Adamopoulos (2004). “A Causal Relationship Between Government Spending And Economic Development: An Empirical Examination Of The Greek Economy”,Applied Economics, Volume: 36(5), s.457-464.
  • 25. Ductor, L. ve D. Grechyna (2015). “Financial Development, Real Sector, And Economic Growth”, International Review Of Economics & Finance, Volume: 37,s. 393-405.
  • 26. Erim, N. ve A, Türk (2005). “Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 10, s.21-45.
  • 27. Göçer, İ (2011) “Türkiye Ödemeler Bilançosu Dengesinin Sürdürülebilirliği: Sınır Testi Yaklaşımı”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 29.
  • 28. Göçer, İ., M. Mercan, ve M. Bölükbaş (2015). “Bankacılık Sektörü Kredilerinin İstihdam ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye Ekonomisi İçin 153 Çoklu Yapısal Kırılma Bütünleşme Analizi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 33(2), s.65-84.
  • 29. Granger C (1988), “Causality, Cointegration and Control”, Journal of Economic Dynamics and Control, Volume: (12), s.551-559.
  • 30. Gurley, J.G. ve E.S. Shaw (1955). “Financial Aspects of Economic Development”, American Economic Review, Volume: 45, s.515–538.
  • 31. Güneş, S (2012). “Finansal Gelişmişlik Ve Büyüme Arasındaki Nedensellik Testi: Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 14(1), s.73-85.
  • 32. Güney, P.Ö. ve K. Turgut (2020). “Banka Kredi Hacmi İle İktisadi Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:11(21), s.353-386.
  • 33. Güven, S (2002). “Türkiye’de Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Cilt: 17(197), s.88-100.
  • 34. Hassan, M. K., B. Sanchez ve J. S. YU (2011). “Financial Development And Economic Growth: New Evidence From Panel Data”, The Quarterly Review Of Economics And Finance, Volume: 51(1), s.88-104.
  • 35. Işığıçok, E.(1994). Zaman Serilerinde Nedensellik Çözümlemesi. Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa.
  • 36. İnce, M (2011). “Financial Liberalization, Financial Development And Economic Growth: An Empirical Analysis For Turkey”,Munich Personal RePEc Archive, https://mpra.ub.unimuenchen.de/31978/1/MPRA_paper_31978.pdf, Erişim Tarihi: 01.03.2022
  • 37. Johansen, S. ve K. Juselius (1990), “Maxımum Lıkelıhood Estımatıon And Inference On Coıntegratıon - Wıth Appucatıons To The Demand For Money”, Oxford Butxetln Of Economıcs And Statıstıcs. Volume:52, (2) , s.169-210.
  • 38. Kandır, Y. S., Ö. İskenderoğlu ve B. Y. Önal (2007). “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Araştırılması”, Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:16(2), s.311-326.
  • 39. Kar, M. ve E. J. Pentecost (2000). “Financial Development And Economic Growth İn Turkey: Further Evidence On The Causality”, Loughborough: Loughborough University.
  • 40. Kara, M. ve S. Akpınar (2021). “Bankacılık Sektörü Kredileri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”, Assam Uluslararası Hakemli Dergi (Assam-Uhad)-Assam Internatıonal Refereed Journal,
  • 41. Karahan, O. ve M. Yılgör (2011). “Financial Deepening And Economic Growth In Turkey”, MIBES Transactions, Volume: 5(2), s.120-125.
  • 42. Kenourgios, D. ve A. Samitas (2007). “Financial Development and Economic Growth In A Transition Economy: Evidence for Poland”, Journal of Financial Decision Making, Volume: 3(1), s.35-48.
  • 43. Korap, L. H. ve Ö. Aslan (2006). “Türkiye’de Finansal Gelişme Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:17, s.1-20.
  • 44. Korkmaz, S (2015). “Impact of Bank Credits on Economic Growth and Inflation”. Journal of Applied Finance Banking, Volume:5(1), s.57-69.
  • 45. Kuloğlu, K. B. ve H. Coşkun (2022). “Türkiye’de Banka Kredilerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi”, Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, Cilt: 6(1), s.44-58.
  • 46. Levine, R (1997). “Financial Development and Economic Growth: Views and Agenda”, Journal of Economic Literature, Volume: 35, s.688-689.
  • 47. Levine, R (1998). “The Legal Enviroment, Banks and Long-Run Economic Growth”. Journal of Money, Credit and Banking, Volume: 30(3-2), s.596-613.
  • 48. Levine, R. ve S. Zervos (1998). “Stock Markets, Banks, and Economic Growth”, American Economic Review, Volume: 88 (3), s.537-558.
  • 49. Mccaig, B. ve T. Stengos (2005). “Financial Intermediation and Growth: Some Robustness Results”, Economics Letters, Volume: 88(3), s.306-312.
  • 50. Mercan, M. ve O. Peker (2013). “Finansal Gelişmenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:8(1), s.93-120.
  • 51. Onur, S (2005). “Finansal Liberalizasyon Ve GSMH Büyümesi Arasındaki İlişki”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1(1), s.127–152.
  • 52. Patrick, H.T (1966). “Financial Development and Economic Growth ın Underdeveloped Countries”, Economic Development and Cultural Change, Volume: 14 (2), s.174-189.
  • 53. Saçkan, O.(2006).Genel Fiyat Düzeyinin Belirlenmesinde Para ve Maliye Politikası Dominant Rejimleri: Türkiye Örneği 1988-2005.(Uzmanlık Yeterlilik Tezi) Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Emisyon Genel Müdürlüğü.
  • 54. Sağlam, Y. ve F. E. Sönmez (2017). “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Avrupa Geçiş Ekonomileri Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 12(1), s.121- 140.
  • 55. Schumpeter, J. A. (1961). The Theory Of Economic Development. 7 Basım, Cambridge: Harvard University Press.
  • 56. Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. Nobel Yayın Dağıtım, Geliştirilmiş 3. Baskı, Bursa.
  • 57. Shan, J. ve Q. Jianhong (2006). “Does Financial Development Lead Economic Growth? The Case of China”, Annals of Economics and Finance,Volume: 7(1), s.231- 250.
  • 58. Shan, J. Z (2005). “Does Financial Development Lead Economic Growth? A Vector Auto Regression Appraisal”, Applied Economics, Volume: 37(12), s.1353-1367.
  • 59. Shaw, E. (1973). Financial Deepening in Economic Development. New York: Oxford University Press.
  • 60. Smith, A. (2010). Milletlerin Zenginliği. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4 Basım, İstanbul.
  • 61. Soytaş, U. ve E. Küçükkaya (2011). “Economic Growth And Financial Development In Turkey: New Evidence”, Applied Economics Letters, Volume:18(6), s.595 – 600.
  • 62. Tarı, R. (2010). Ekonometri, Umuttepe Yayınları, Genişletilmiş 6. Baskı, Kocaeli.
  • 63. Taşseven, Ö. ve N. Yılmaz (2022). “Finansal Gelişme Göstergeleri İle Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt:23(1), s.105-125.
  • 64. Türkoğlu, M (2016). “Türkiye’de Finansal Gelişmenin Ekonomik Büyümeye Etkileri: Nedensellik Analizi”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt: 6(1), s.84-93.
  • 65. Uslu, H. ve B. ÖZ (2020). “Türkiye’de Hisse Senetleri, Banka Kredileri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Zaman Serileri Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:56, s.124159.
  • 66. Venâncio, S. F. M (2013). “Does Financial Development Promote Economic Growth?”,Universidade de Lisboa, Lisboa.
  • 67. Vural, M.F. (2022). Katılım Bankacılığı ve Ekonomik Büyümede Nedensellik İlişkisi.(Yayınlanmış YL Tezi) Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
  • 68. Yapraklı, S (2007). “Ticari ve Finansal Dışa Açıklık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine bir Uygulama”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Cilt: 5, s.67-89.
  • 69. Yetiz, F. ve Ü. A. Ergin (2021). “Banka Kredileri, Para Arzı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, Volume: 17 (37), s.4487-4509.
  • 70. Yılmaz, Ö., B. Güngör, ve V. Kaya (2006). “Hisse Senedi Fiyatları ve Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik”, İMKB Dergisi, Cilt: 8(34), s.1–16.
  • 71. Yücel, F (2009). “Temel Bileşenler Yöntemiyle Türk Sermaye Piyasası Gelişiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkilerinin Bir Analizi”, Sosyo Ekonomi Dergisi, Cilt:9(9), s.78-86.
  • 72. Zortuk, M. ve Y. M.Çelik (2014). “The Relationship between Bank Loans and Economic Growth in Turkey: 1995-2010”, Alphanumeric Journal, Volume: 2(2), s.51- 60.
MAKALE İSTATİSTİKLERİ

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
 
                                                                                                                                                                                                        
                      
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
LINKS

                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    

                                                                                                                                                                                                        
     Last issue
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
         Previous issues
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    Article Statistics
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        




                                                                                                                                                                                                        


                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
Share