Author :
Abstract
Bu araştırmada Türkiye’de 2000-2020 yılları arasında tamamlanmış olan fen eğitimi alanındaki 75 yüksek lisans ve doktora tezlerinin meta-sentez yöntemi kullanılarak incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya dâhil edilen tezlerin belirlenmesinde Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nden yararlanılarak “Astronomi” ve “Eğitim” anahtar kelimeleri kullanılmıştır. Araştırmada geçerlik ve güvenirlik seviyesini istenilen düzeyde tutmak için araştırma soruları ve çalışmanın amacı net bir biçimde sunulmuştur. Araştırmada incelenen tezlerin Yükseköğretim Kurumlarına, türü ve yıllara göre dağılımı, çalışmanın yöntemine ve araştırma desenine göre dağılımı, örneklem grubu ve büyüklükleri, veri toplama araçları ve veri analiz yöntemlerine göre sınıflandırılarak analiz edilmiştir. Çalışmada, astronomi eğitimi alanında yapılan tezlerin yüksek lisans tezi olduğu, son yıllarda artış gösterdiği, başarı, tutum kavram öğretimi üzerine yoğunlaştığı, tespit edilmiştir. Ayrıca, araştırmalarda çoğunlukla nicel araştırma yöntemlerinden deneysel desenin kullanıldığı, çalışmaların çoğunluğunda çalışma grubu olarak ortaokul öğrencileri ile ve 26-50 kişilik katılımcı ile yürütüldüğü ve veri toplama aracı olarak başarı testi ve ölçek kullanılarak betimsel ve içerik analizi yapıldığı tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
In this study, it was aimed to examine 75 master's and doctoral theses in science education completed between 2000-2020 in Turkey by using meta-synthesis method. In determining the theses included in the research, the keywords "Astronomy" and "Education" were used by making use of the Higher Education Council (YÖK) National Thesis Center. In order to keep the validity and reliability level at the desired level, the research questions and the purpose of the study are presented clearly. The distribution of the theses examined in the study by Higher Education Institutions, type and years, distribution according to the study method and research design, sample group and size were analyzed by classifying them according to data collection tools and data analysis methods. In the study, it was determined that the theses made in the field of astronomy education are master's theses, have increased in recent years, and focused on teaching success and attitude concepts. In addition, it was determined that the experimental design, one of the quantitative research methods, was mostly used in the studies, the majority of the studies were conducted with middle school students and 26-50 participants as the study group, and descriptive and content analysis was performed using the achievement test and scale as the data collection tool.
Keywords
- Akça-Üstündağ, D. (2009). Türkiye’de bilgisayar ve öğretim teknolojileri alanında yapılan yüksek lisans
- Akça-Üstündağ, D. (2009). Türkiye’de bilgisayar ve öğretim teknolojileri alanında yapılan yüksek lisanstezlerinin içerik ve yöntem açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
- Ayvacı, H. Ş., Bülbül, S., Özbek, D., & Ünal, S. (2018). Zihinsel modellerin değişimine yönelik bir çalışma: Uzay kavramı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1355-1391.
- Ayvacı, H. Ş., & Sezer, K. (2018). Astronomi ile ilgili yapılan çalışmalara yönelik betimsel içerik analizi. International e-Journal of Educational Studies, 3(5), 47-57.
- Babaoğlu, M., & Babaoğlu, G. (2020). Altıncı sınıf öğrencilerinin Ay’ın evreleri konusundaki algılarının belirlenmesi. Journal of STEAM Education, 3(2), 44-58.
- Başçı, E. (2019). Teknoloji ile zenginleştirilmiş astronomi dersinin öğrencilerin kavramsal anlamalarına, ilgive tutumlarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aksaray.
- Baybars, M. G., & Çil, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin “Güneş sistemi” ile ilgili zihinsel modelleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 37-46.
- Bayraktar, H. ve Girgin, S. (2018). Türkiye’den 2005-2018 yılları arasında eğitim bilimleri alanında örgütseladanmışlık konusunda yapılan lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(77), 239-254.
- Bektaşlı, B. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi hakkındaki kavram yanılgılarının tespiti için astronomi kavram testinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 362-372.
- Bektaşlı, B. (2014). In-service science teachers’ astronomy misconceptions. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, (15), 1-10.
- Bolat, A., Aydoğdu, R. Ü., Sağır, Ş. U., & Değirmenci, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin Güneş, Dünya ve Aykavramları hakkındaki kavram yanılgılarının tespit edilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 218-229.
- Bolat, A. & Değirmenci, S. (2020). Ortaokul öğrencilerinin zihin haritalarının belirlenmesi: “Dünya ve Evren”öğrenme alanı. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 14(1), 84- 105.
- Bozdemir, H., Çevik, E. E., Altunoğlu, B. D., & Kurnaz, M. A. (2017). Astronomi konularının öğretimindekullanılan farklı yöntemlerin akademik başarıya etkisi: Bir meta analiz çalışması. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 12-24.
- Bülbül, E., İyibil, G.Ü. & Şahin, Ç. (2013). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin astronomi kavramıyla ilgili algılamalarının belirlenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 182-191.
- Büyükoztürk, Ş., Kılıc Cakmak, E., Akgun, O.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (8.baskı). Pegem Akademi.
- Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). New York, NY: Routledge.
- Çakıcı, Y., ve Ilgaz, G., (2011). 2004 yılı ilköğretim fen ve teknoloji programı ile ilgili 2005-2010 yıllarıarasındaki tezlerin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34, 35-47.
- Çalık, M., Ayas, A. ve Ebenezer, J.V. (2005). A review of solution chemistry studies: Insights into students’ conceptions. Journal of Science Education and Technology, 14(1), 29-50.
- Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
- Çeliker, H. D., & Balım, A. G. (2012). Effects of project based learning of the “Solar system and beyond: Space Puzzle” unit on student achievement. Journal of Theoretical Educational Science, 5(3), 254-277.
- Çepni, S., 2014. Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Çiltaş, A., Güler, G. & Sözbilir, M. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580.
- Çoruhlu, T. Ş., & Çepni, S. (2016). Zenginleştirilmiş 5e modelinin öğrenci kavramsal değişimi üzerine etkisi: Astronomi örneği. Kastamonu Education Journal, 24(4), 1785-1802.
- Doğru, M., Satar, C., & Çelik, M. (2019). Astronomi eğitiminde yapılan çalışmaların analizi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(7), 235-251.
- Eskici, M. & Çayak, S. (2018). Eğitim bilimleri anabilim dalında yapılan yüksek lisans tezlerine genel bir bakış. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 211-226.
- Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G. & Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’deeğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 177–199.
- Herdem, K. & Ünal, İ. (2018). STEM eğitimi üzerine yapılan çalışmaların analizi: Bir meta-sentez çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi,48(48), 145-163.
- İyibil, Ü., & Arslan, A. S. (2010). Pre-service physics teachers’ mental models about stars. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 4(2), 25-46.
- Karakoç, B., Özpolat, E.T. ve Kara, K. (2018). Türkiye’de öğretmen yetiştirme konusunda yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (1987-2017). Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(24), 313-333.
- Keçeci, T. (2012). İlköğretim öğrencilerinin astronomiyle ilgili kavramları anlama düzeyi ve astronomidersinin eğitim için önemi. 3rd İnternational Conference on New Trends in Education and Their İmplications. 26-28 April, 2012, Antalya.
- Kurnaz, M. A. (2012). Yıldız, kuyruklu yıldız ve takımyıldız kavramlarıyla ilgili öğrenci algılamalarının belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 251-264.
- Kurnaz, M. A., Bozdemir, H., Deniz Altunoğlu, B., & Çevik, E. E. (2016). Fen eğitiminde astronomi konualanında yayınlanan ulusal makalelerin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2),MEB, (2013). İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7, ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara.
- MEB (2018) Fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7, ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara.
- Özdemir, E. B. (2019). Animasyon destekli fen öğretiminin 6. sınıf öğrencilerinin Güneş, Dünya ve Ay
- Özmen, H. (2014). Deneysel araştırma yöntemi. M. Metin (Ed.) Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (47-76). Pegem Akademi.
- Percy, J. R. (1998). Astronomy education: An international perspective. L. Gouguenheim, D. McNally ve J. R. Percy (Ed.), New trends in astronomy teaching (s. 2-6). Cambridge, US: Cambridge University Press.
- Polat, M., (2013). Fen bilimleri eğitimi alanında tamamlanmış yüksek lisans tezleri üzerine bir araştırma: Celal Bayar Üniversitesi örneği. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 46-58.
- Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. & Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453.
- Sözbilir, M., Kutu, H., & Yaşar, M. D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of papers published. In J. Dillon& D. Jorde (Eds). The World of Science Education:
- Taşcan, M., & Ünal, İ. (2020). Fen Bilgisi öğretmenlerine göre Ay’ın hareketleri ve evreleri ile Güneş, Dünya, Ay konularının öğretimi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 75-97.
- Trumper, R. (2006). Teaching future teachers basic astronomy concepts- sun-earth-moon relative movements- at a time of reform in science education. Research in Science & Technological Education, 24(1), 85–109.
- Tunca,Z., (2000). Türkiye’de ilk ve orta öğretimde astronomi eğitimi öğretiminin dünü, bugünü. Erişim tarihi01.05.2021 https://docplayer.biz.tr/112923-Turkiyede-ilk-ve-orta-ogretimde-astronomi-egitim-ogretiminin- dunu-bugunu.html .
- Tunç, T., Bağcı, N., Yörük, N., Köroğlu, N. G., Altunoğlu, Ü. Ç., Başdağ, G., & Bakar, E. (2008). Fen ve teknoloji ders kitabı (2. Baskı). Ankara: Devlet Kitapları.
- Türk. C., & Kalkan, H. (2017). Yükseköğretim öğrencilerine yönelik astronomi tutum ölçeği uyarlama çalışması. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(3), 69-96.
- Yağan, S. A., & Çubukçu, Z. (2021). Eğitim programları ve öğretim alanında tamamlanmış doktora tezlerinin içerik analizi (2006-2017). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 157-176.
- Yılmaz, E., Türkoğuz, S., & Şahin, M. (2014). Güneş sistemi ve uzay konularına yönelik kavramyanılgılarının günlük yaşama etkisi üzerine öğretmen görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (37), 37-44.
- YÖK, Eğitim Fakültelerinde Uygulanacak Yeni Programlar Hakkında Açıklama.(2006).https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans- programlari.pdfadresinden 12.03.2021 tarihinde alınmıştır.
- Lisans-Programlari/Fen_Bilgisi_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf adresinden 12.03.2021 tarihinde alınmıştır.
- Fen Eğitiminde Astronomi Uygulamaları 2015Ege Üniversitesi/ FenBelgin
- İlköğretim Temel Astronomi Kavramlarının Öğretimi 2010
- Modellerle Astronomi Öğretiminin Etkililiği 2015 Doktora Çağdaş
- 67 Utku KAYA 48-60 Aylık Çocuklarda Temel Astronomi 2018 Yüksek Kastamonu Üniversitesi/Kavramlarından Ay Kavramının Öğretim Durumlarının
