Author :
Abstract
Matematikçi Benoit Mandelbrot tarafından 1975 yılında ortaya konulan fraktal kavramı günümüze kadar gelen süreçte içerisinde displinlerarası sahada uygulama ve inceleme alanları bulmuştur. Genel bir tanımlama ile fraktal geometri, basit geometrik kuralların sürekli tekrar edilmesi yoluyla elde edilen şekilleri odağına alır. Fonksiyonların sürekli olarak tekrarlanmasının bir sonucu olarak genel fraktal biçimlere ulaşmak mümkün olabilmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde fraktal geometri öklit geometrisiyle hesaplanamayan ara değerleri (ondalık sayıları) hayatımıza sokmuştur. Bilimsel sürecin yanı sıra sanat alanı da fraktal geometrinin sunduğu versiyonların aracılığı ile oluşturulan deneysel yaklaşımlara da olanak tanımaktadır. Bu açıdan değerlendirildiğinde özellikle yaratıcılığı ve deneyselliği odağına alan sanatsal üretimlerde fraktal örüntüler dikkat çekicidir. Sanatçılar tarafından kullanılan bu örüntüler bir anlamda sanatçı ve izleyici açısından analitik ve beklendik üretimlerin terk edilerek sayısız varyasyonda özgün sanatsal üretimlerin yapılabilmesini de özünde barındır. Çağdaş sanat alanında farklı disiplinlerde fraktal örüntüleri kullanarak üretimlerde bulunan sanatçıların yanı sıra bu araştırma özellikle/öncelikle bir tema olarak fraktal örüntülerin kullanılmasıyla oluşturulan ekslibrisler aracılığı ile izleyiciye farklı bir bakış açısı sunabilmeyi amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
The concept of fractal, which was introduced by the mathematician Benoit Mandelbrot in 1975, has found application and examination areas in the interdisciplinary field in the process that has come until today.With a general fractal geometry, it is aimed at the targeted audience for the general education campaign of simple education. It may be possible to arrive at fractal forms in general as a process of continuous repetition of functions. This is how we can evaluate it. In addition to the scientific process, the field of art also allows for experimental approaches created through the versions offered by fractal geometry. From this point of view, fractal patterns are striking, especially in artistic productions that focus on creativity and experimentation. These patterns used by the artists, in a sense, include the abandonment of analytical and expected productions for the artist and the audience, and the ability to make original artistic productions in countless variations. In addition to the artists who produce by using fractal patterns in different disciplines in the field of contemporary art, this research especially/primarily aims to present a different perspective to the audience through exlibris created by using fractal patterns as a theme.
Keywords
- Aydemir, M. A. (2008). “Fraktal Heykeller”, Yüksek Lisans Eser Metni, Mimar Sinan Güzel Sanatlar
- Aydemir, M. A. (2008). “Fraktal Heykeller”, Yüksek Lisans Eser Metni, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
- Bingöl, M.; Çevik, Naile & Kayahan, Z. (2020). “Çağdaş Sanatta Değişen Mekan Algısı ve Sanatçı-İzleyici Etkileşimleri”, ASOS Journal (Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi), 8(108): 379-393.
- Bingöl, M. & Çevik, N. (2020). “Çağdaş Sanatta Öznel Bir Deneyim; Ütopyaların Bireysel Yansımaları”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 26: 309-329.
- Bingöl, M. ve Bingöl, F. (2018). “Bilimsel ve Teknolojik Gelişmelerden İlham Alan Sanatlar”, ASOS Journal (Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi), 6 (84): 106-127.
- Cınbarcı, A. (2015). “Fraktal Geometri ve Tekrar Olgusu”, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Çakmak, M. S. (2011). Evrenin Geometrik Şifresi Altın Oran Kaos Fraktal Simetri, Karadeniz Kitap Ltd. Şti, İstanbul.
- Çevik, N. & Kayahan, Z.(2021). “Çağdaş Sanatta Labirent Kavramı Özelinde Yaratılan Çevre” (Ed. Ahmet Aytaç & Fahrettin Geçen), Özel Konular İle A’dan Z’ye Sanat, 25-42, Gece Kitaplığı, Ankara.
- Çevik, N. & Bingöl, M. (2019). “Çağdaş Sanatta Gökyüzü Suretlerinin Kozmik Yansımları”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 23: 33-57.
- Genç, C. (2019). “Fraktal Geometri İle Sanatsal Pratikler”, Yüksek Lisans Sanat Çalışması Raporu, HacettepeGülderen, Deniz. (2017). Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Fraktal Geometri’nin Plastik Sanatlarda Kullanımı, Yüksek Lisans Eser Metni, İstanbul.
- Işıktaş, İ. D. (2016). “Özgün Seramik Formlarda Ritmik Yapılanmalar”, Yüksek Lisans Sanat Çalışması Raporu, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
- Kalyoncu, C. (2020). “Değişken Yazı Karakterlerinin Araştırılması Ve Değişken Bir Font Tasarımı Önerisi”, Yüksek Lisans Eser Metni, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.
- Kayahan, Z. & Çevik, N. (2020). “Antik Dönem Çatalhöyük Mimari Planlarının Kent ve Aidiyet BağlamındaBaskıresimde Bireysel Yansımaları” (Ed. Nural İmik Tanyıldızı ve Yelda Durgun Şahin), Güncel Sosyal Bilimler Araştırmaları II, s.191-204, Akademisyen Yayınevi, Ankara.
- Mandelbrot, B. B.(1983). The Fractal Geometry of Nature, W. H. Freeman And Company, United States of America.
- Pazarlıoğlu Bingöl, M. & Çevik, N. (2020). “Çağdaş Sanatta Bir İfade Unsuru Olarak Kolaj Üzerine Bireysel Söylemler”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,: 13(36): 599-637.
- Tepe, E. (2014). “Plastik Sanatlarda Fraktal”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
- Tuğal, S. A. (2018).Oluşum Süreci İçinde Dijital Sanat, Hayalperest Yayınevi, İstanbul,
- Uyan, S. (2019). “Bir Tasarım Yöntemi Olarak Fraktal Tasarım”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
- Yılmaz, A. (2018). “Fraktal Seramik Yorumlamalar”, Yüksek Lisans Sanat Çalışması Raporu, Hacettepe
