Demokratik Bir Tasarım Yöntemi Olarak Kullanıcı Katılımlı Modelin Karabük Valilik Binası Üzerinden Değerlendirilmesi
Author :
Abstract
Bu makale, tasarımda kullanıcı katılımlı modelin kamusal mekânlar üzerinden yeniden düşünülmesini ve değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu noktadan hareket eden çalışmada, öncelikle kamu, kamusal mekân kavramları açılmış ve ideal kamusallık olgusunun yaratılması için karar alma süreçlerinde demokratik bir ortamın gerekliliği vurgulanmıştır. Kullanıcı katılımlı modelin uygulandığı bu çalışmada, kamu yapısı örneği olarak Karabük Valilik Binası ele alınmıştır. Karabük Valilik Binası ilk olarak, Karabük Belediyesi’nin bir belediye binası yapılması için açtığı yarışma yoluyla üretilmiştir ancak günümüzde Karabük Valilik binası olarak işlevini sürdürmektedir. Mimari proje yarışması yoluyla belediye yapısı işlevi için üretilmiş bir tasarımın, farklı bir işlevdeki yapıya dönüşmesi durumunda ortaya işlevsel sorunlar çıkacağı argümanıyla, Karabük Valilik binası çalışmanın kapsamına alınmış ve kullanıcı katılımının olduğu bir ortamda yapının yeniden nasıl yorumlanacağı incelenmiştir. Bu incelemeyi yapabilmek için Karabük Valilik Binası kullanıcılarına yönelik anket çalışması uygulanmıştır. Böylece, kentlinin yaşantısını şekillendiren kamusal mekânların ideal tasarımına ilişkin durumlar saptanmış ve katılımcıların önerileri ortaya çıkarılmıştır. Ortaya çıkan sonuç itibariyle; yerel otoritelerin ideolojilerinin baskın olduğu ortamlar yerine daha demokratik ortamların varlığında gerçekleşen tasarım kararlarıyla, mekân ve kullanıcı arasındaki uyumun daha nitelikli ve sürdürülebilir olacağı düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
This article aims to rethink and evaluate the user-participated model in design through public spaces. From this point of view, in the study, first of all, concepts such as public, public space and public structure were opened and the necessity of a democratic environment in decision-making processes with user participation was emphasized in order to create the ideal publicity phenomenon. In the article, in which the user-participation model was applied, Karabük Governorship building was taken as an example of public structure. The Karabük Governorship building was first built through the competition held by the Karabük Municipality to produce a municipal building. However, as a result of the transformations that took place over time, it continues to function as the Governorship building today. With the argument that functional problems will arise if a design produced for the function of a municipal building through an architectural project competition turns into a structure with a different function, the Karabük Governor's building was included in the scope of the study and how the building would be reinterpreted in an environment with user participation was examined. In order to make this review, a survey was conducted for the users of the Karabük Governor's building. Thus, the situations regarding the ideal design of public spaces that shape the life of the citizens were determined and the suggestions of the participants were revealed. As a result; It is thought that the harmony between the space and the user will be more qualified and sustainable with the design decisions that take place in the presence of more democratic environments instead of environments where the ideologies of local authorities are dominant.
Keywords
- Abras, C., Maloney-Krichmar, D., Preece, J. (2004). User-Centered Design. In Bainbridge, W. Encyclopedia
- Abras, C., Maloney-Krichmar, D., Preece, J. (2004). User-Centered Design. In Bainbridge, W. Encyclopedia of Human-Computer Interaction. Thousand Oaks. Sage Publications.
- Akçay, F.Ç. (2012). “Acil Servis Ünitelerinin Kullanıcı Katılımlı Tasarımı”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Baharak F. B. (2018). “Kullanıcı Katılımı Yaklaşımlarının Mimari Tasarım ve Uygulama Süreçleri Üzerinden Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Bayazıt, N. (1982). Tasarlama teori ve metotları: Planlamaya ve tasarlamaya katılma, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
- Bengü, D.(2017). “Kamusal Mekânın Yapılanmasında Kamusallık ve Ekinsel Üretim Mekânlarının Rolü:Kadıköy Örneği”, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Bruseberg, A., Mcdonagh-Philp, D. (2002). “Focus Groups to Support the İndustrial/Product Designer. A Review Based on Current Literature and Designers‘ Feedback, Applied Ergonomics, 33: 27-38.
- Çubuk, M., Yüksel, G., Karabey, H. (1978). “Yapılanmamış. Kentsel-Kamusal Dış Mekânlar”, Yapı Dergisi, s.30.
- Durmuş, M. (2012). “Yeniden Kamusallık Kamusallığı Yeniden Tanımlamak Ya Da Yerine Devrimci Bir Seçenek Koymak?”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz-Aralık, s.34-38.
- Eason, K. D. (1994). “User Centred Design. For Users Or By Users?” In S. Mcfadden, L. Innes & M. Hill(Eds). Proceedings Of The 12th Triennial Congress Of The International Ergonomics Association. Human Factors Association Of Canada, Vol. 1: 78-80. Ontario, Canada.
- Gutman, R. (1988). Architectural Practice: A Critical View, Princeton Architectural Press, New York.Güney, D., Yürekli, H. (2004). “Mimarlığın Tanımı Üzerine Bir Deneme”, İTÜ Dergisi A : Mimarlık, Planlama, Tasarım, 3(1): 31-42.
- Habermas, J. (2015). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Hacıalibeyoğlu, F. (2013). “Mimari Tasarım Sürecinde Kullanıcı Katılımı Üzerine Bir Model Önerisi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Hansen, M. (2004). "Yirmi Yılın Ardından Negt ve Kluge”, In: Kamusal Alan, Ed. ve Çev. Meral Özbek, Hil,Yayın, İstanbul.
- Hasdoğan, G. (1996). The Role of User Models in Product Design for Assessment of User Needs. Design Studies, 17: 19-33.
- Holt, K., Geschka, H., Peterlongo, G. (1984). Need Assessment. A Key To Useroriented Product Innovation, John Wiley & Sons Ltd., Chichester.
- Jönsson, B. (2006). Design Side By Side. Lund. Studentlitteratur. Sweden.
- Kalaycı N. (2007). “Kamusal Alan Kavramı Üzerine Bir İnceleme: Aristoteles-Marx-Habermas”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Kalaycı, N. (2013). “Farklılık Temsili Sorunu ve Kamusal Alan”, Amme İdaresi Dergisi, 4: 21-32.
- Kernohan, D., Gray, J., Daish, J., Joiner, D. (1996). User Participation in Building Design and Mangement, Architectural Press, Oxford, England.
- Kluge, A., Negt, O. (2016). Public Sphere and Experience Analysis of the Bourgeois and Proletarian Public Sphere (Theory & History of Literature), Verso Books, Univ of Minnesota.
- Koçak, F. A. (2008). “Social and Spatial Production of Atatürk Boulevard in Ankara”, Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Kumsal Şen, A. (2015). “Kullanıcı Odaklı Tasarım İçin Bulanık Ahs İle Bir Model Önerisi: Poliklinikler Üzerinden Bir Değerlendirme”, Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Lee, Y. (2006). “Design Participation Tactics, İnvolving People in The Design of Their Built Environment”, Doctoral Dissertation, The Hong Kong Polytechnic University School of Design, Hong Kong.
- Lefebvre, H. (1970). The Urban Revolution. The University Of Minnesota Press, Minnesota, USA. Norman, D. (1990). The Design of Everyday Things, Doubleday, New York.
- Öktem, B. (2014). “Türkiye’de Ofis Mobilyası Sektöründe Kullanıcı Odaklı Tasarım: Ofis Sandalyesi Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özbek M. (2004). “Jürgen Habermas”, In: Kamusal Alan, Ed. Meral Özbek, Hil Yayın, İstanbul.
- Özyavuz, M., Dönmez, Y. (2016). “Konut ve Site Alanlarında Uygulanan Peyzaj Tasarımlarının Yeterliliği Üzerine Bir Araştırma: Tekirdağ Kenti”, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 12(2): 108-122.
- Turan, Ö. (2004). “The Triangle of Publicness, Communication And Democracy in Habermas’s Thought”, Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yükselbaba, Ü. (2008). “Kamusal Alan Modelleri ve Bu Modellerin Bağlamları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 66(2): 227-271.
- URL1.http://www.arkiv.com.tr/proje/1-odul-karabuk-belediyesi-hizmet-binasi-ulusal-mimari-proje- yarismasi/1112 [Erişim Tarihi: 12.10.2021].
