Author :
Abstract
İnsan vücudunun şekli, ölçüleri ve diğer yapısal özellikleri ile birlikte yapılara boyut ve biçim kazandırır. Yapıların boyut-biçim özelliklerinin yeterliliği, insanın antropometrik ölçülerinden, biyolojik, psikolojik ve sosyolojik yapısından kaynaklanan ihtiyaçlarını karşılayarak sağlıklı ortamların oluşmasında etkili olur. İhtiyaçları karşılamayan yapılar nedeni ile, insanda biyolojik ve psikolojik zorlanmalar sonucunda çeşitli sağlık sorunları görülebilir. Bu çalışmada yapıların boyutsal-biçimsel özelliklerinin insan sağlığı üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Boyutsal-biçimsel özelliklerin insana uygunsuzluğu öncelikle biyolojik sistemlerin çalışma düzenlerini aksatır. Kas-iskelet, dolaşım ve solunum sistemleri doğrudan etkilenir; omurgada yapısal bozukluklar, kemiklerde kaslarda ağrılı, sızılı iltihaplanmalar, duyu kayıpları, yırtıklar, kırıklar, çatlaklar, ödem, şişme, nefes alıp vermede zorlanma, vb. sağlık sorunları görülebilir. İnsanın duygu ve davranışları da yapıların boyut ve biçim özelliklerinden etkilenir. Rahatlık, güvenlik, estetik değerler, normlar, vb. etkenlere dikkat edilmeden tasarlanan, insanın duygu ve davranışlarına olumsuz etki yapacak boyutsal-biçimsel özellikler, uykusuzluk, iştahsızlık, yorgunluk, ağlama, gülme, vb. gibi davranış bozukluklarına neden olur. Bu davranış bozukluklarını yaratan olumsuzluklar ortadan kaldırılmadığı zaman, psikosomatik hastalıklar ortaya çıkar. Yapıların özelliklerinin etkilediği sorunları azaltmak için insanın üç yapısına ve boyutsal-biçimsel özelliklerine yönelik ihtiyaç ve eylemler araştırılmalı, insana en uygun yapısal boyut ve biçim özellikleri tasarlanmalıdır.
Keywords
Abstract
It gives dimension and form to the structures with the shape, dimensions and other structural features of the human body. The adequacy of the size-form features of the buildings is effective in the formation of healthy environments by meeting the needs of people arising from their anthropometric measurements, biological, psychological and sociological structure. Due to the structures that do not meet the needs, various health problems can be seen in humans as a result of biological and psychological stresses. In this study, the effects of dimensional-formal properties of structures on human health were investigated. The incompatibility of dimensional-formal features with humans primarily disrupts the working order of biological systems. Musculoskeletal, circulatory and respiratory systems are directly affected; structural disorders in the spine, painful and painful inflammations in the bones and muscles, loss of sensation, tears, fractures, cracks, edema, swelling, difficulty in breathing, etc. health problems may occur. Human emotions and behaviors are also affected by the size and shape of the structures. Comfort, safety, aesthetic values, norms, etc. Dimensional-formal features, insomnia, loss of appetite, fatigue, crying, laughing, etc., which are designed without paying attention to the factors, that will negatively affect the emotions and behaviors of people. cause behavioral disorders. When the negativities that create these behavioral disorders are not eliminated, psychosomatic diseases occur. In order to reduce the problems affected by the characteristics of the buildings, the needs and actions for the three structures of the human and their dimensional-formal characteristics should be investigated, and the most suitable structural size and shape features should be designed.
Keywords
- Akın, G. ve Sağır, M. (1999), "Kırsal Kesimdeki Kadınların Bazı Antropometrik Ölçüleri", Ç.Ü End. Müh.
- Akın, G. ve Sağır, M. (1999), "Kırsal Kesimdeki Kadınların Bazı Antropometrik Ölçüleri", Ç.Ü End. Müh.Tar. Mak. ve M.P. Merkezince düzenlenen 7. Ergonomi Kongresinde Sunulan Bildiri, Adana; 14-16 Ekim 1999, s. 23.
- Akman, A. (1993), Yapı Biyolojisi —Yapı Ekolojisi ve Yapıların İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkilerini Ortaya Koyan Biyokimatik- Diyognastik Bir Araştırma, Teromed, İstanbul
- Ankay, A. (1998), Ruh Sağlığı ve Davranış Bozuklukları, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar: 13, Turhan Kitapevi, 2. Baskı, Ankara.
- Ankay, A. (1997), Eğitim Psikolojisine Giriş, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalara, Turhan Kitabevi, 2. Baskı, Ankara.
- Aytuğ, A. (1990), Mimaride Ergonomik Faktörler, Ders Notu (yayımlanmamış), Y.T.Ü., İstanbul.
- Aytuğ, A. (1987), Mimaride Doku Kullanımının Psikolojik Etkileri Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi (yayımlanmamış), İstanbul.
- Balanlı, A. ve Öztürk, A. (1993), Yapı Biyolojisi, Ders Notu, İstanbul, 1993-1994.
- Balanlı, A. ve Öztürk, A. (1995a), "Yapı Biyolojisi: Kavram ve Kapsam", İnşaat Müh. Odası İzmir Şubesi. Sağlıklı Kentler ve İnşaat Mühendisliği Sempozyumu, İzmir, 20- 21 Ekim 1995.
- Balanlı, A, ve Öztürk, A. (1995b), "Yapının İç ve Dış Çevresinin Yapı Biyolojisi Açısından İrdelenmesi",İnşaat Müh. Odası İzmir Şubesi, Sağlıklı Kentler ve İnşaat Mühendisliği Sempozyumu, İzmir, 20-21 Ekim 1995.
- Balanlı, A. ve Öztürk, A. (1995c), "Yapı Biyolojisi Kavramına Çevre Sistem Yaklaşım", Yapı Dergisi, No: 159, Şubat.
- Balanlı, A., Küçükcan, B. (1998). Yapı Biyolojisi ve Üniversite Kütüphanesi Kullanıcısı., 21.Yüzyılda Üniversite Kütüphanelerimiz Sempozyumu, Edirne .
- Bayezıt, N. (1994), Endüstri Ürünlerinde ve Mimarlıkta Tasarlama Metodlarına Giriş, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
- Baymur, F. (1990), Genel Psikoloji, înıklap Kitapevi, Baskı No: 9, İstanbul.
- Duyar, İ. (1995), "İnsanın Fiziksel Boyutlarındaki Değişmeler ve Ergonomik Açıdan Önemi", 5. Ulusal Ergonomi Kongresi, M.P.M. Yayınları, İ.T.Ü., İstanbul, 1995, s. 180.
- Ercan, L. (2000), "Motivasyon (Güdüleme)", Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar. Ed. Küçükahmet, L. (Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Aş., Yayın No:160), Ankara), s. 107-121.
- Erdine, S. (1992), Bel Ağrısı, Nobel Tıp Kitabevi.
- Erkan, N.(1997), Ergonomi, Verimlilik, Sağlık ve Güvenlik İçin İnsan Faktörü Mühendisliği. M.P.M. Yayınlan, No: 373, Basım No:4, Ankara.
- Grandjean, E., Wohnphysiologie, Verlag für Architektur Artemis, Zürich, 1973", Aytuğ, A.(1990), Mimaride Ergonomik Faktörler, Ders Notu, Y.T.Ü. ,İstanbul .
- Gülçubuk, A.(1993), "Çalışırken Doğru Oturuyor muyuz? Çalışma Ortamında Oturma Yerlerinin Sağlık Açısından Değerlendirilmesi ve İnsana Uygun Tasarımı", 4. Ergonomi Kongresi, İzmir, 1993, s.220.
- Hillier, B.H. (1993), The Social Logicof Space, Cambridge Universty Press, N.Y.
- Işıl, B., (1991), Ergonomi. Yıldız Üniversitesi, Kocaeli Müh. Fak., Yıldız Üniversitesi Yayınlan, Sayı :228, İzmit.
- İzgi, U. (1999), Mimarlıkta Süreç, Kavramlar, İlişkiler. YEM Yayınlan, İstanbul.
- Kalınkara, V. ve Salman, M.(1996), "Evle İlgili İşlerde Çalışma Yöntemlerinin ve Ortam Koşullarının İyileştirilmesi: İş Kolaylaştırma", Verimlilik Dergisi, M.P.M Yayınlan , No: 1996/4, s.55.
- Kalınkara, V., Salman, M., Özmete, E. ve Arpacı, F. (1998), "Üreticilerin Mutfak Donanımına İlişkin BilgiDüzeyleri: Ergonomik Yaklaşım", 6. Ergonomi Kongresi, M.P.M.Y., No: 622, Ankara, 27-29 Mayıs 1998, s. 358.
- Kayış, B. (1987), "İlköğretim Yapılarına Yönelik Donanımların Ergonomik Tasarımı", LUlusal Ergonomi Kongresi, İ.T.Ü., İstanbul, 1987, s. 357.
- Kuban, D. (1998), .Mimarlık Kavramları, YEM Yayım, 1974,5. Baskı ,İstanbul.
- Orhan, A.(2001).Yapıların Boyutsal-Biçimsel Özellikleri İle İnsan Sağlığı İlişkisi, Mimarlık ABD YapıProgramında Hazırlanan Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özkan, C. (1987), "Ekran Önü Çalışma Yerinin Antropometrik Tasarımı", I. Ulusal Ergonomi Kongresi, İ.T.Ü., İstanbul, 1987, s. 435
- Pak, Z. (1996), Konut Mutfaklarının Analizi Ve Mutfak Tasarımı, Yüksek Lisans Tezi (yayımlanmamış), İ.T.Ü.
- Panero, J. ve Zelnik, M. (1992), Human Dimension & İnterior Space, The Architectural Press Ltd., London, (1979).
- Rene, C, M., D. (1994), Bel Ağrısı Sendromları, Çev:Ed. Dr. Necdet Tuna, Nobel Tıp Kitapevi, 4. Basım, İstanbul
- Teker, E. (1987), "Kaldırma ve Taşıma İşlerinde Yüklenme ve Zorlanmanın Ergonomik Analizi", LUlusal Ergonomi Kongresi, İ.T.Ü., İstanbul, 1987, s. 296.
- Toka, C. (1989), İnsan Araç Bağıntısında Ergonomik Tasarım İlkeleri, Î.D.G.S., Yayın No.73. Tuna, N. (2000), Bel Ağnsı. Nobel Tıp Kitabevi.
