Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, seçilmiş 19 ülkenin Dünya Bankası resmi sitesinden elde edilen 2000-2018 dönemine ait yıllık verilerle cari işlemler açığı belirleyicilerinin panel veri analiz yöntemi kullanılarak incelenmesidir. Analizde; sabit etkiler modeli, rassal (tesadüfi) etkiler modeli, GMM ve system GMM ekonometrik modelleri yer almaktadır. Bu analizde, bağımlı değişken olarak cari işlemler açığı; bağımsız değişken olarak ise kişi başına gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH), portföy yatırımları, brüt sabit sermaye oluşumu, brüt tasarruflar ve ticaret (%GSYH) göstergeleri değerlendirilmiştir. Analizde elde edilen tahmin sonuçlarına bağlı olarak bu değişkenlerin cari işlemler açığına etkileri yorumlanmıştır. Ampirik analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre; bağımlı değişken olan cari işlemler açığı ile arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki saptanan bağımsız değişkenler; kişi başına GSYH ve brüt tasarruf olmuştur. Cari işlemler açığı ile arasında anlamlı fakat negatif yönde bir ilişki tespit edilen bağımsız değişkenler ise; brüt sabit sermaye oluşumunu ve ticaret (%GSYH) olmuştur. Ayrıca cari işlemler açığı ile portföy yatırımları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanamamıştır. Bu çalışmada, modelin beklentilerle uyumlu olarak istatistiksel bakımdan anlamlı olduğu görülmektedir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to investigate determinants of the current account deficit with 19 selected countries annual data for the period of 2000-2018 obtained from the World Bank official site using the panel data analysis method. In this analysis; fixed effects model, random (random) effects model, GMM and system GMM econometric models are included. With the estimates obtained as a result of the analysis, the extent to which these variables on the current account deficit were interpreted. In this analysis, the current account deficit as a dependent variable; as independent variables, gross domestic product per capita (GDP), portfolio investments, gross fixed capital formation, gross savings and trade (%GDP) indicators were evaluated. According to the findings obtained as a result of empirical analysis; a significant and positive relationship was found between the current account deficit (which is the dependent variable), and the GDP per capita (which is the independent variable).A statistically significant relationship could not be found between the current account deficit and portfolio investments. It is seen that the current account deficit and gross fixed capital formation have a significant but negative effect. A significant and positive relationship was found between the current account deficit and gross savings. In addition, a significant but negative relationship was found between the current account deficit and trade (GDP). In this study, it is seen that the model is statistically significant in line with expectations.
Keywords
- Ağayev, S. (2013), Eski Sovyet Ülkelerinde Cari Hesap Dengesi Belirleyicileri ve Petrol
- Ağayev, S. (2013), Eski Sovyet Ülkelerinde Cari Hesap Dengesi Belirleyicileri ve PetrolZenginliğinin Neden Olduğu Farklılıklar, Ege Akademik Bakış Dergisi, vol.13, 2013, pp.351-365,
- Aristovnik, A.(2006), How sustainable are current account deficits in selected transition economies?, Journal of Economics, 1(55), 2006, pp. 19-39.
- Aristovnik, A.(2007), Short and Medium Term Determinants of Current Account Balances inMiddle East and North Africa Countries’’, William Davidson Institute Working Paper Number 862 March 2007.
- Atış, G. A., Saygılı, F(2014). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicilerinin Ampirik Analizi. Sosyoekonomi, 2014(1), 2014, 87-103.
- Baltagi, B., Feng, Q. & Kao, C.(2011), Testing for sphericity in a fixed effects panel data model. Econometrics Journal, volume 14, 2011, pp. 25–47. doi: 10.1111/j.1368-423X.2010.00331.x
- Bames, S., Lawson, J. ve Radziwill, A.(2010), Current account imbalances in the euro area: A comparative perspective, OECD working paper, 2010, no. 826.
- Batdelger, T., Kandil, M.(2012), Determinants of the Current Account Balance in The United States, Applied Economics, 44(5), 2012, 653-669.
- Bayraktutan, Y., Demirtaş, I.(2011), Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açığın Belirleyicileri: Panelve Veri Analizi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (22) 2011 / Cilt 2:s. 1- 28 http://kosbed.kocaeli.edu.tr/sayi22/Bayraktutan_Demirtas.pdf 23.02.2012.
- Bontempi, M., Golinelli, R.(2012), Static Panel Data Analysis Lecture 9.1., 2012.Bozgeyik, Y., Kutlu, A.(2019), Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: 1992-2017 Dönemi İçin Ampirik Çalışma, Maliye Dergisi, Ocak-Haziran 2019; 176:1-26.
- Brismiss, S.N., Hondroyiannis, G., Papazoglou, C., Tsaveas, T.N & Vasardani, A.M.(2010),Current Account Determinants and External Sustainability in Periods of Structural Change, ECB Working Paper , 2010, No. 1243.
- Bulut, E., Dikmen, F.H. ve Çermikli, A.H.(2018), Türkiye’nin Uluslararası Yatırım Pozisyonu veYatırım Gelir-Gider Dengesi: 2000-2016, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,Cilt 20, Sayı 1, 2018, s.49-77 .
- Calderon, C., Chong, A. ve Loayza, N.(2000), Determinants of Current Account Deficits in Developind Countries, World Bank Working Paper Series, S., 2000, 2398.
- Çavdar, S. C., Aydın, A. D.(2015), A different perspective for current account deficit issue on someOECD member countries: A binary panel logit approach. Research in World Economy, 6(3), 2015, 14-22. https://doi.org/10.5430/rwe.v6n3p14.
- Cesur, F. & İrez, S.(2019), Cari Açığın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi. 5(8): 2019, 87-101.
- Çolak, Ö.F. & Öztürkler, H.(2012), Tasarrufun Belirleyicileri: Küresel Tasarruf EğilimindeDeğişim ve Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Eğiliminin Analizi, Bankacılar Dergisi, S.82, 2012, s.3- 44.
- Chinn, M. D. ve Prasad, E. S.(2000), ‘Medium-Term Determinants of Current Accounts inIndustrial and Developing Countries: An Empirical Eploration. IMF Working Paper, 2000, s.46, 23.Das, D. K.(2016), Determinants of Current Account Imbalances in the Global Economy: ADynamic Panel Analysis, Das Economic Structures (2016) 5:8 DOI 10.1186/s400008-016- 0039-6.
- Debelle, G. and Farugee, H.(1996), What Determines the Current Account?, IMF Working Paper, 1996 International Monetary Fund, C33, F32, F41.
- Erdinç, Z.(2008), İkiz Açıklar Hipotezinin Türkiye’de 1950-2005 Yılları Arasında EşbütünleşmeAnalizi ve Granger Nedensellik Testi ile İncelenmesi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 2008, 209-222.
- Erdoğan, S. ve Bozkurt, H.(2009), Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: MGARCH Modelleri ile Bir İnceleme, Kocaeli Üniversitesi Maliye ve Finans Yazıları, Yıl: 23 Sayı: 84., 2009.
- Gehringer, A.(2013), Another look at the determinants of current account imbalances in theEuropean Union: An empirical assessment , FIW working paper, No. 105., 2013, FIW. https://doi.org/10.2139/ssrn.2159132.
- Hepaktan, C.E. ve Çınar, S.(2012), OECD ülkelerinde Büyüme Cari İşlemler Dengesi İlişkisi: Panel Veri Analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 2012, s.43-57.
- Kesikoğlu, F., Yıldırım, E. ve Çeştepe, H.(2013), Cari Açığın Belirleyicileri: 28 OECD Ülkesi İçin Panel Var Analizi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 2013,s.15-34.
- Karagöl, V. ve Erdoğan, M.(2017), Türkiye Ekonomisinde Cari Açığın Belirleyicileri ve Cari Açığa Yönelik Politika Uygulamaları. Ulakbilge, 5 (10), 2017, s.353-381.
- Lebe, F., Akbaş, Y. E.(2015), İthal Ham Petrol Fiyatları İle Döviz Kurunun Cari Açık ÜzerindekiEtkisi: Türkiye İçin Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2): 2015, s. 170-196.
- Obstfeld, M., (2012): Does the current account still matter?, American Economic Review: Papers and Proceedings, no 102(3), 2012, pp 1–23. Richard T Ely Lecture.
- Ostry, J.(1997), Current Account Imbalances in ASEAN Countries: Are They a Problem?. IMF Working Paper, 97/51, 1997, s. 23.
- Öztürk, İ.(2006), Dünya Bankası Politikaları. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), Haziran 2006, 36-55.
- Sadiku, L.(2015), Fetahi-Vehabi, M., Sadiku, M. and Berisha, N., The Persistence AndDeterminants of Current Account Deficit of FYROM: An Empirical Analysis, Procedia Economics and Finance, 33, 2015,90 – 102.
- Sandalcılar, A. R. ve Altıner, A.(2014), Türkiye’de Tüketici Kredileri İle Cari İşlemler Açığı Arasındaki Nedensellik İlişkisi, Bankacılar Dergisi, Sayı 89, 2014, ss.28-40.
- Tatlıyer, M.(2014), Türkiye'de Cari Açığın Belirleyicileri ve Belirledikleri, Akademik Bakış Dergisi (42). Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 10(42): 2014, s.1-28.
- Tekin, M., Özçelik, Ö.(2019), Kavramsal ve Teorik Çerçevede Üçüz Açık Sorunu, Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 2019,s .116 - 141.
- Telatar, E.(2011), Türkiye’de Cari Açık Belirleyicileri ve Cari Açık Krediler İlişkisi, Bankacılar Dergisi, Sayı 78, 2011.
- Torres-Reyna, O.(2007), Panel Data Analysis Fixed and Random Effects Using Stata (v. 4.2). Data & Statistical Services, Priceton University., 2007.
- Turan, T., Afsal, M.Ş.(2020), Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri: Ampirik Bir Analiz (Thedeterminants of current deficit in Turkey: An empirical analysis. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 57 (651), 2020, 217-236.
- Yang, L.(2011), An empirical analysis of current account determinants in Emerging Asian Economies. Cardiff Economics Working Papers,E 2011/10. 2011.
- Yiğit, H.(2018), Türkiye’de Cari İşlemler Açığı Sorunu: Nedenleri, Ekonomiye Etkileri ve Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum, 2018, s.45.
- Yurdakul, F.(2015), Cevher, E., Determinants of current account deficit in Turkey: the conditional and partial Granger causality approach, Procedia Economics and Finance 26, 2015, s.92-100.
- T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013), http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Onuncu- Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2014-2018.pdf adresinden alındı.
