Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Akademik Erteleme Davranışlarının Bazı Psiko-Sosyal Değişkenlere Göre İncelenmesi
Author :
Abstract
Bu çalışmanın temel amacı, öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarının bazı psiko-sosyal değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. İlişkisel tarama modeline uygun olarak düzenlenmiş araştırmanın örneklemini 2016-2017 Eğitim-Öğretim yılında Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 257 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada “Kişisel Bilgi Formu”, “Akademik Erteleme Ölçeği”, “Zaman Yönetimi Ölçeği”, “Algılanan Stres Ölçeği” ve “Karar Verme Stilleri Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde t-testi, ANOVA ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, fen bilgisi öğretmen adaylarının; akademik erteleme ölçeğinden aldıkları ortalama puanın ortalama puanın üzerinde olduğu, kızların erkeklere göre daha fazla akademik erteleme davranışı gösterdiği, sınıf düzeyine göre anlamlı bir farkın olmadığı ama akademik başarıya göre farklılık gösterdiği, zaman yönetimi ölçeğinden aldıkları ortalama puanın ölçekten alınabilecek ortalama puanın üzerinde olduğu, kızların erkeklere göre zaman yönetiminde daha başarılı oldukları, sınıf düzeyine göre bir farkın olmadığı ama akademik başarıya göre farklılık gösterdiği, algılanan stres ölçeğinden aldıkları ortalama puanın orta düzeyde olduğu, cinsiyete göre, sınıf düzeyine göre ve akademik başarıya göre anlamlı bir farkın olmadığı, karar verme stilleri ölçeğinden aldıkları ortalama puanın ortalama puanın üzerinde olduğu, cinsiyete göre ve akademik başarıya göre anlamlı bir fark olmadığı fakat sınıf düzeyine göre anlamlı fark olduğu, zamanı verimli kullanma becerileri, algılanan stres düzeyleri ve karar verme stillerinin akademik erteleme davranışları ile düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişkinin olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to determine whether the academic procrastination behaviors of teacher candidates differ in terms of some psycho-social variables. The sample of the research, which was arranged in accordance with the relational survey model, consists of 257 pre-service teachers studying at Cumhuriyet University, Faculty of Education, Department of Mathematics and Science Education, Department of Science Education in 2016-2017 Academic Year. In the study, Personal Information Form "," Academic Procrastination Scale "," Perceived Stress Scale "and" Decision Making Scale "were used to gather information about the socio-demographic characteristics of prospective teachers. As a result of the analysis, science teacher candidates; The average score obtained from the academic postponement scale was higher than the average score, the females showed more academic procrastination than the males, there was no significant difference according to the grade level, but they differed according to academic achievement, when the average score obtained from the time management scale was above the average score that can be taken from the scale, the females were more successful in the time management than men, there was no difference according to the grade level, but it differed according to the academic achievement, the mean score obtained from the perceived stress scale was moderate and there was no significant difference according to the gender, the mean score obtained from the decision-making styles scale was above the mean score, there was no significant difference according to gender and academic achievement, but there was a significant difference according to the grade level, it has been concluded that there is a low level and meaningful relationship with time-consuming skills, stress situations and academic procrastination of decision-making styles.
Keywords
- Ackerman, D. S. & Gross, B. L. (2001). “My İnstructor Made Me do İt: Task Characteristic of
- Ackerman, D. S. & Gross, B. L. (2001). “My İnstructor Made Me do İt: Task Characteristic of Procrastination”, Journal of Marketing Education, 27(1): 5-13.
- Alay, S. & Koçak, S. (2002). “Zaman Yönetimi Anketi: Geçerlik ve Güvenirlik”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22: 9-13.
- Alay, S. & Koçak, S. (2003). “Üniversite Öğrencilerinin Zaman Yönetimleri ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişki”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 35: 326-335.
- Alexander, E. S. & Onwuegbuzie, A. J. (2007). “Academic Procrastination and the Role of Hope as a Coping Strategy”, Personality and Individual Differences, 42: 1301–1310.
- Allan, J. (1997). Zaman Yönetimi,(Çev: Mehmet Zaman), Hayat Yayıncılık, İstanbul.
- Avşaroğlu, S. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Özsaygı, Karar Verme ve StresleBaşa Çıkma Stillerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Aydoğan, D. (2008). Akademik Erteleme Davranışının Benlik Saygısı, Durumluluk Kaygı ve Öz-Yeterlik ile Açıklanabilirliği, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Ankara.Aysan, F. (1988). Lise Öğrencilerinin Stres Yaşantılarında Kullandıkları Başa Çıkma StratejilerininBazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Balkıs, M. (2006). Öğretmen Adaylarının Davranışlarındaki Erteleme Eğiliminin, Düşünme ve KararVerme Tarzları ile İlişkisi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.Başak, T., Uzun, S. & Arslan, F. (2008). “Hemşirelik Yüksekokulu Öğrencilerinin Zaman Yönetimi Becerileri”, GATA TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(5): 429-434.
- Bell, D., Raiffa, H. & Tversky, A. (1988). “Decision Making: Descriptive, Normative,Andprescriptive İnteractions”, Journal of Mathematical Psychology, Cambridge University Press, 34: 242-245.
- Beswick, G., Rothblum, E. D. & Mann, L. (1988). “Psychological Antecedents of Student Procrastination”, Australian Psychologist, 23(2): 207-217.
- Binboğa, D. (2002). Osmangazi Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkmave Genel Sağlık Durumlarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Boyraz, M. & Kocabaş, İ. (2018). “İlkokul Öğretmenlerinin Zaman Yönetimi Becerilerinin Belirlenmesi”, Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1): 42-57.
- Brown, R. T. (1991). “Helping Students Confront and Deal with Stress and Procrastination”, Journal of College Student Psychotherapy, 6(2): 87-102.
- Campbell, R. L., Svenson, L. W. & Jarvis, G. K. (1992). “Perceived Level of Stress AmongUniversity Undergraduate Students in Edmonton, Canada. Perceptual and Motor Skills”, Sage Journals, 75: 552-554.
- Can, Ö. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Akılcı Olmayan İnançları ve Karar Verme Stillerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Chu, A. H. & Choi, J. N. (2005). “Rethinking Procrastination: Positive Effects of "Active" Procrastination Behavior on Attitudes And Performance”, J. Soc. Psychol, 145(3): 245-264.
- Cohen, J. (1988). Statisticalpower Analysis for the Behavioral Sciences, (Second Ed.), Lawrence Erlbaum Associates Publishers, York, NY.
- Cohen, S., Kamarck, T. & Mermelstein, R. (1983). “A Global Measure of Perceived Stress”, Journal of Health and Social Behavior, 24(4): 385-396.
- Cüceloğlu, D. (2005). İnsan ve Davranışı, Remzi Kitabevi, İstanbul.Çağdaş, C. A. Z. & Tunçkol, H. M. (2015). “Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Zaman Yönetimi Becerilerinin İncelenmesi”, Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 6(2): 91-100.
- Çağlıyan, V. & Güral, R. (2009). “Zaman Yönetimi Becerileri: Meslek Yüksekokulu Öğrencileri Üzerine Bir Değerlendirme”, KMU İİBF Dergisi, 11(17): 174-189.
- Çakıcı, D. Ç. (2003). Lise ve üniversite Öğrencilerinde Genel Erteleme ve Akademik ErtelemeDavranışının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Çalışkan, S., Aydoğan, S., Işıklı, B., Metintaş, S., Yenilmez, F. & Yenilmez, Ç. (2018). “ÜniversiteÖğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ve İlişkili Olabilecek Faktörlerin Değerlendirilmesi”, Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3(2): 40-9.
- Dağ, İ. (1990). Kontrol Odağı, Stresle Başaçıkma Stratejileri ve Psikolojik Belirti Gösterme İlişkileri, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Demirtaş, H. & Özer, N. (2007). “Öğretmen Adaylarının Zaman Yönetimi Becerileri ile AkademikBaşarısı Arasındaki İlişkisi”, Eğitimde Politika Analizleri ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2(1): 44- 56.
- Deniz, M. E. (2002). Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stratejileri ve Sosyal BeceriDüzeylerinin TA-Baskın Ben Durumları ve Bazı Özlük Niteliklerine Göre Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Deniz, M. E., Avşaroğlu, S. & Hamarta, E. (2004). “Psikolojik Danışma Servisine BaşvuranÜniversite Öğrencilerinin Psikolojik Belirti Düzeylerinin İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17-18: 139-152.
- Dewe, P. J., O'Driscoll, M. P. & Cooper, C. L. (2010). Coping with Work Tress: A Review and Critique. Wiley-Blackwell, West Sussex.
- Dikerel, M. (2008). Resmi İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Liderlik Davranışları ile Karar VermeStratejileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Kartal İlçesi Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Yedi Tepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Doğan, Ö. (2018). “Zaman Yönetimi ve Akademik Başarı İlişkisi: Artvin Çoruh Üniversitesi, Hopaİktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde Bir Uygulama”, AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1):149-174.
- Durmaz, M., Hüseyinli, T. & Güçlü, C. (2016). “Zaman Yönetimi Becerileri ile Akademik Başarı Arasındaki İlişki”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7): 2291-2303.
- Ferrari, J. R. (1994). “Dysfunctional Procrastination and Its Relationship with Self-Esteem,Interpersonal Dependency, and Self-Defeating Behaviors”, Personality andIndividual Differences, 17(5): 673-679.
- Ferrari, J. R., Jonhson, J. L. & McCown, W. G. (1995). Procrastination and Task Avoidance: Theory, Research and Treatment, Plenum Press, New York.
- Ferrari, J. R. & Scher, S. J. (2000). “Toward an Understanding of Academic and Nonacademic Tasks Procrastinated by Students: The Use of Daily Logs”, Psychology in the Schools, 37: 359-366.
- Gözel, E. (2009). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Zaman Yönetimi Hakkındaki Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Gülebağlan, C. (2003). Öğretmenlerin İşleri Son Ana Erteleme Eğilimlerinin, Mesleki YeterlilikAlgıları, Mesleki Deneyimleri ve Branşları Bakımından Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Hill, M. B., Hill, D. A., Chabot, A. E. & Barrall, J. F. (1978). “A Survey of College Faculty and Student Procrastination”, College Student Journal, 12: 256-262.
- Kachgal, M. M., Hansen, S. & Nutter, J. (2001). “Academic Procrastination Prevention/İntervation: Strategies and Recommedations”, Journal of Developmental Education, 25(1): 14-24
- Kandemir, M. (2010). Akademik Erteleme Davranışını Açıklayıcı Bir Model, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Karasar, N. (1984). Bilimsel Araştırma Metodu, Hacetepe Taş Kitapçılık, Ankara.
- Kesici, Ş. (2002). Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stratejilerinin Psikolojik İhtiyaç Örüntülerive Özlük Niteliklerine Göre Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Knaus, W. J. (1998). Do İt Now! Break the Procrastination Habit (Second edition), John Wiley & Sons Inc., New York.
- Köse, A. (2002). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Birinci Sınıf Öğrencilerinin Cinsiyet ve AlgılananSosyo Ekonomik Düzey Açısından Psikolojik İhtiyaçları ve Karar Verme Stratejilerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Lazarus, R. S. (1993). “From Psychological Stress to the Emotions: A History of Changing Outlook”, Annual Review of Psychology, 44: 1-21.
- Mann, L., Harmoni, R. & Power, C. (1989). “Adolescent Decision-Making, the Development of Competence”, Journal of Adolescence, 12: 265-278.
- McCown, W. & Johnson, J. (1991). “Personality and Chronic Procrastination by University StudentsDuring an Academic Examination Period”, Personality and Individual Differences, 12: 413-415.
- Milgram, N., Mey-Tal, G. & Levison, Y. (1998). “Procrastination, Generalized or Specific, in College Students and Their Parents”, Personality and İndividual Differences, 25: 297-316.
- Misra, R. & McKean, M. (2000). “College Students' Academic Stress and Its Relation to TheirAnxiety, Time Management, and Leisure Satisfaction”, American Journal of Health Studies, 16(1): 41.
- Nutt, P. C. (1990). “Strategic Decisions Made by Top-Executives and Middle Managers with Data and Process Dominant Styles”, Journal of Managemmt Studies, 27(2): 173-194.
- Osipow, S. H. & Reed, R. (1985). “Decision-Making Styles and Career Indecision Incollege Students”, Journal of Vocational Behavior, 27: 368-373.
- Owens, M. A. & Newbegin, I. (1997). “Procrastination in High School Achievement: A Causal Structural Model”, Journal of Social Behavior & Personality, 12: 869-888.
- Palmer, S. (1999). Definitions of Stres, Centre for Stress Management, London.
- Phillips, S. D., Pazienza, N. Y. & Ferrin, H. H. (1984). “Decision Making Styles And Problem Solving Appraisal”, Journal of Counseling Psychology, 31: 497-502.
- Renk, K. & Creasey, G. (2003). “The Relationship of Gender, Gender Identity and Coping Strategies in Late Adolescents”, Journal of Adolescence, 26:159-168.
- Roberts, M. S. (1997). Yaşamı Ertelemeyin, (Çev. Levent Kartal), Mavi Okyanus Yayıncılık, İstanbul.
- Rosario, P., Costa, M., Núñez, J. C., González-Pienda, J., Solano, P. & Valle, A. (2009). “AcademicProcrastination: Associations with Personal, School and Family Variables”, Spanish Journal of Psychology, 12(1):118-127.
- Ross. S.E., Niebling B.C. & Heckert T.M.(1999). “Sources of Stress Among College Students”, Social Psychology, 61(5): 841-6.
- Rothblum, E. D., Solomon, L. J. & Murakami, J. (1986). “Affective, Cognitive, and BehavioralDifferences Between High and Low Procrastinators”, Journal of Counseling Psychology, 33(4): 387-Scheier, M. F. & Carver, C. S. (1992). “Effects of Optimism on Psychological and Physical Well-Being: Theoretical Overview and Empirical Update”, Cognitive therapy and research, 16(2): 201-Senecal, C., Koestner, R. & Vallerand, J. (1995). “Self-Regulation and Academic Procrastination”, The Journal of Social Psychology, 135(5): 607-619.
- Schouwenburg, H. C. (2004). Trait Procrastination in Academic Settings: An Overview of Students Who Engage in Task Delays. In H. C.
- Scott, S. G. & Bruce, R. A. (1995). “Decision Making Style, the Development and of a New Measur”, Educational and Psychological Measurement, 55(5): 818-831.
- Sinangil, H. K. (1992). “Yönetici Adaylarında Karar Verme ile Kaygı İlişkileri. VII.Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları”, Türk Psikologlar Derneği, Ankara, 171-177.
- Solomon, L. J. & Rothblum, E. D. (1984). “Academic Procrastination: Frequency and Cognitive Behavioral Correlates”, Journal of Counseling Psychology, 31: 503–509.
- Steel, P. (2007). “The Nature of Procrastination: A Meta-Analytic and Theoretical Review of Quintessential Self-Regulatory Failure”, Psychological Bulletin, 133: 65−94.
- Sternberg, R. J. (2009). Thinking Styles, Cambridge University Pres, (Çev: Esin Güngör), SEV Yayıncılık, İstanbul.
- Sugötüren, M., Mülazımoğlu Ballı, Ö. & Gökçe, H. (2011). “Spor Bilimleri ve TeknolojisiYüksekokulunda Öğrenim Gören Öğrencilerin Zaman Yönetimi Davranışları”, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(3): 91-96.
- Sürük, N. (1994). Üniversite Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Bazı DeğişkenlerAçısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.Şahin, K. (2014). Lise Öğretmenlerinin Zaman Yönetimi Hakkındaki Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
- Şahin, N., Rugancı, N., Taş, Y., Kuyucu, S. & Sezgin, K. (1992). “Stress Related Factors andEffectiveness of Coping Among University Students”, International Journal of Psychology, 27: 355-Tanrıöğen, A. & İşcan, S. (2009). “Time Management Skills of Pamukkale University Students andTheir Effects on Academic Achievement”, Eurasian Journal of Educational Research, 35: 93-108.
- Taş, M. (2017). Öğretmenlerin Sanal Kaytarma Davranışları ile Zaman Yönetimi BecerileriArasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
- Taşdelen, A. (2002). Öğretmen Adaylarının Farklı Psiko Sosyal Değişkenlere Göre Karar Verme Stilleri, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Tiryaki, M. G. (1997). Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Trueman, M., & Hartley, J. (1996). “A Comparison Between the Time-Management Skills andAcademic Performance of Mature and Traditional-Entry University Students”, Higher Education, 32(2): 199-215.
- Türkmen, M. (2005). Gençlik ve Spor Müdürlüğü Merkez Örgütünde Zaman Yönetimi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Türküm, S. (2001). “Stresle Başa Çıkma Biçimi, İyimserlik, Bilişsel Çarpıtma Düzeyleri vePsikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutumlar Arasındaki İlişkiler: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1(2): 1-16.
- Uçman, P. (1990). “Ülkemizde Çalışan Kadınlarda Stresle Başa Çıkma ve Psikolojik Rahatsızlıklar”, Psikoloji Dergisi, 7(24): 58-75.
- Uzun, Ö. B. (2005). Academic procrastination: prevalance, self-reported reasons, gender differenceand its relation with academic achievement. Masters Thesis, Middle East Technical University,Yavaş, Ü., Öztürk, G., Açıkel, C. H. & Özer, M. (2012). “Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Zaman Yönetimi Becerilerinin Değerlendirilmesi”, TAF Prev Med Bull, 11(1): 5-10.
- Yenilmez, R. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşteki Zaman Tuzakları ve Baş Etme Yöntemleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Yerlikaya, E. E. & İnanç, B. (2007). Algılanan Stres Ölçeğinin Türkçe Çevirisinin Psikometrik Özellikleri, IX. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 17-19 Ekim, İzmir.
- Yılmaz, N. E. (1993). Üniversite Öğrencilerinde Stres Düzeyleri, Psikopatoloji ve Stresle Başa Çıkma, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
