İDEOLOJİK SOSYOLOJİ ÖĞRETİMİ: HALK FIRKASI PROGRAMI DOĞRULTUSUNDA YAZILAN İLK DERS KİTABI (NECMEDDİN SADAK)
Author :
Abstract
Bu çalışmada Necmettin Sadak tarafından 1937 yılında ortaöğretim sosyoloji öğretim programı doğrultusunda yazılan lise sosyoloji kitabının içeriği, sosyoloji-ideoloji ilişkisi ve eğitimin siyasal işlevi çerçevesinde incelenmiştir. 1924 yılından itibaren sosyoloji dersinin lise müfredatlarında yer almasına paralel olarak ders kitabı eksikliği ortaya çıkmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen ve tek kitabın kullanıldığı dönemde ideolojik olmayan içeriği ile 1924 programı doğrultusunda Ali Kami, Mehmet İzzet gibi yazarlar tarafından yazılan İçtimaiyat kitapları uzun yıllar kullanılmıştır. 1935 yılında yenilenen program içeriğinde ise özel bir vurgu ile ders kitaplarında “inkılâpların Halk Fırkası programında yer alan şekli ile” ders kitaplarında yer alması gereğinden hareketle Mehmet İzzet’in kitabı yürürlükten kaldırılmış, yerine dönemin Cumhuriyet Halk Partisi Sivas milletvekili Necmettin Sadak’a yazdırılan sosyoloji kitabı kabul edilmiştir. Eğitimin vatandaş yetiştirme amacına yönelik olarak temel işlevlerinden birisi olan siyasal işlevi, incelenen ders kitabının içeriğinde sosyoloji öğretiminin olması gereken asıl işlevinin önüne geçmektedir. Bu durum tarihsel-dönemsel şartlar dikkate alındığında mazur görülebilir. Kitap içeriğinde dönemin pozitivist bilim anlayışının, toplumsal yapıyı çözümleme ve kavratmanın ötesinde toplumsal değişme ve Cumhuriyet reformlarının tanıtımı ve benimsetilmesine dönük içerik, somut olarak bütün konu başlıklarında ortaya çıkmaktadır. Halk Fırkası programı içeriğinin bu bağlamda kitapta somutlaştığı en temel unsur ise her konu çerçevesinde yapılan Osmanlı ve Cumhuriyet karşılaştırması şeklindedir.
Keywords
Abstract
In the current study, the sociology course book which was written by Necmettin Sadak in 1937 according to high school sociology curriculum was analyzed from the view point of the relationship between sociology and ideology and the political function of education. From 1924, in paralel with taking place in high school programs sociology course books were written by different writers. Mehmet Izzet’s and Ali Kamis books were used until 1935. Sociology curriculum was changed in 1935 according to new Republican Peoples Party (CHP) program. The aim of the new program was to adopt curriculum to principles of Revolution as it was in RPP’s party program. After Mehmet Izzet’s book “Ictimaiyat” abrogated, a new book was accepted for high schools which was written by RPP Sivas Deputy Necmettin Sadak. There is different content in the book. In this content educations political function was seen different from its real function. The positivist science and society approach is metodogically used in the book to understand the social structure and social change. The main aim of the book content is to introduce and to get Turkish people to accept the princeples of Turkish revolutions according to RPP’s party program. There is a comparison approach about Ottoman and Republic era in the book.
Keywords
- Akyüz, Y.(1994). Türk Eğitim Tarihi, İstanbul, Kültür Koleji Yayınları
- Akyüz, Y.(1994). Türk Eğitim Tarihi, İstanbul, Kültür Koleji Yayınları
- Arslanoğlu, İ.(2001).Ortaöğretimde Sosyoloji Öğretimi, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi.
- ---------------(2001). Ortaöğretimde Sosyoloji Ders Kitapları, Kastamonu Eğitim Dergisi, 68-70
- Beydoğan, H. Ö.(1988). Lise Sosyoloji Dersi Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Tan, M.(1987). “Ortaöğretim Kurumlarında Sosyoloji Öğretimi”, Ortaöğretim Kurumlarında Sosyal Bilimler Öğretimi ve Sorunları, Ankara, TED Yayınları.
- Varol, M.(1982). Tek Parti Döneminde Ortaöğretimde Sosyoloji Öğretimi, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 121-147.
- Zabun, B.(2002). Türkiye’de Ortaöğretimde Sosyoloji Öğretimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
