Author :
Abstract
Yoğunlaşma kavramı, ürün piyasasında alıcı ve satıcıların sayı ve büyüklük bakımından dağılımı olarak tanımlanmaktadır. Yoğunlaşma ile sektördeki firma sayısı ve rekabet gücü arasında ters yönlü bir ilişki vardır. Yoğunlaşma arttıkça, piyasadaki firma sayısı azalmakta ve buna bağlı olarak da sektörün rekabet gücü düşmektedir. Gelişmekte Olan Ülkeler’in en önemli ekonomik sorunu, büyük boyutlara ulaşan cari işlemler açığıdır. Bu açığı da azaltabilmenin en etkin yolu, ülkelerin ihracatını artırıp dış ticaret açığını azaltacak politikalara öncelik vermeleridir. Türkiye’nin de diğer Gelişmekte Olan ülkeler’de olduğu gibi, dış ticaret stratejisi, öncelikli olarak ihracatını arttırarak dış ticaret açığını azaltmaktır. İhracatta yoğunlaşmanın azaltılması, ekonomi politikası uygulayıcıları tarafından önemli bir hedef olarak karşımıza çıkmaktadır. İhracatta yoğunlaşmanın azaltılması başka bir ifadeyle ürün çeşitlendirmesinin arttırılması, Türkiye’nin küresel ekonomide rekabet avantajı elde etmesinde önemli bir rol oynayacaktır. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinin demir çelik sektörü ihracatının yoğunlaşma analizinin 2000-2017 dönemi itibariyle yapılması amaçlanmıştır. Demir çelik sektörüne ait dokuz alt sektörün yoğunlaşması, Standart Uluslararası Ticaret Sınıflaması’na (Standard International Trade Classification -SITC Rev.3) göre üç dijitli veriler ile Yoğunlaşma Oranı (CR-1 ve CR-4) ve Gini-Hirschman İndeksi (GHI) kullanılarak incelenmiştir. CR-1, CR-4 ve GHI İndeks sonuçlarına göre, 2000-2017 dönemi için Türkiye demir çelik alt sektörlerinin yoğunlaşma oranı düşük ve ürün çeşitlendirmesi fazladır. Türkiye ekonomisi demir çelik sektöründe yoğunlaşma oranı özellikle 2011 yılından sonra düzenli bir şekilde azalma eğilimi göstermiştir. Böylece rekabet gücünün en yüksek olduğu dönem 2011-2017 dönemi olmuştur. Sektör yoğunlaşma oranının en yüksek olduğu yıl, 2008 yılı olmuştur. Dolayısıyla 2008 yılında dünya ekonomisinde yaşanan küresel finans krizlerin, Türkiye demir çelik sektörü ihracatı üzerinde olumsuz etkiler yarattığı söylenebilir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, incelenen dönemde Türkiye demir çelik sektörünün rekabet gücü yüksek olup, tam rekabet piyasasına yakın bir piyasa yapısı sergilediği gözlenmiştir. Demir çelik sektörü Türkiye’nin küresel rekabet gücünün korunması ve artırılmasında kilit bir sektör olma özelliğini korumaktadır.
Keywords
Abstract
The concept of concentration is defined as the distribution of buyers and sellers in terms of number and size in the product market. There is an inverse relationship between the number of firms in the sector and the competitiveness. As concentration increases, the number of firms in the market decreases and accordingly, the competitiveness of the sector decreases. The most important economic problem of the Developing Countries is the current account deficit which has reached large dimensions. The most effective way to reduce this deficit is that countries give priority to policies that increase their exports and reduce foreign trade deficit. as in other countries, foreign trade strategy of Turkey, primarily to reduce the foreign trade deficit by increasing exports. Reducing the concentration in exports is an important target by economic policy practitioners. Increasing the concentration reduction in the export product diversification in other words, Turkey will play an important role in achieving competitive advantage in the global economy. In this study, the export of iron and steel industry concentration analysis of Turkey's economy is aimed to make for the 2000-2017 period. The concentration of the nine sub-sectors of the iron and steel sector was analyzed using three-digit data and the Concentration Rates (CR-1 and CR-4) and the Gini-Hirschman Index (GHI) according to the Standard International Trade Classification (SITC Rev-3). According to CR-1, CR-4 and GHI Index results, Turkey concentration ratios of iron and steel sub-sector is low and product diversification is high for the 2000-2017 period. Turkey's economy in the iron and steel industry concentration ratio showed a decreasing trend in an orderly manner, especially after the year 2011. The year in which the sector concentration ratio was highest was 2008. Thus, in 2008 the global financial crisis in the world economy, Turkey can have an adverse effect on exports of iron and steel industry. According to the findings obtained from the study, it analyzed period in Turkey is highly competitive iron and steel sector, has been observed to exhibit a market structure close to full competition. Iron and steel sector maintains the distinction of being a key sector in the protection and enhancement of Turkey's global competitiveness.
Keywords
- Ayrancı, E. (2009). “Türkiye’nin Ekonomik Açıdan Küreselleşmesinin Yoğunlaşma Vasıtasıyla Ölçülmesi ve Konu Hakkında Bir Araştırma”, ABMYO Dergisi, (16): 50-64.
- Bashimow, G. (2017). “Dış Ticarette Ürün Bakımından Yoğunlaşma: Orta Asya Ülkeleri Örneği”, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(12): 37-50.
- Cadot, O., Strauss-Kahn, V. & Carrere, C. (2011). “Export Diversification: What’s Behind The Hump?”, The Review of Economics and Statistics, 93(2): 590-605.
- Doğan, S. & Soyyiğit Kaya, S. (2011). “Gümrük Birliği Sonrasında (1996-2009) Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Dış Ticaretinin Ülke ve Fasıl Bazlı Yoğunlaşma Analizi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (14): 1-18.
- Erkan, B. & Sunay, Z.F. (2016). “Türkiye’nin İhracatının Yoğunlaşma Perspektifinde Analizi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7): 1823-1842.
- Hesse, H. (2008). “Export Diversification and Economic Growth”, The World Bank Commission on Growth and Development, 21: 1-25.
- Hirschman, A.O. (1945). National Power and The Structure of Foreign Trade, Berkeley, CA: University of California Press, Londan, England.
- Ildırar, M. & Kıral, E. (2018). “Piyasa Yapısı ve Yoğunlaşma: Türk Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Analiz”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1): 93-117.
- Işık, C. (2013). “Türkiye İmalat Sanayiinde Rekabet Derecesi ve Yoğunlaşma Düzeyi”, Ekev Akademi Dergisi, 17(57): 246-254.
- Kostakoğlu, F. (2015). “İnternet Servis Sağlayıcıları Piyasasına Yönelik Yoğunlaşma Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(25): 129-140.
- Kösekahyaoğlu, L. (2007). “Türkiye Dış Ticaretinde Ürün ve Ülke Bazında Yoğunlaşma:1980-2005 Dönemi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 36: 15-34.
- Naude, W. & Rossouw, R. (2008). “Export Diversification and Specialization in South Africa: Extent and Impact”, World Institute for Development Economic Research, 93: 1-36.
- Önder, K. (2016). “Türkiye Bisküvi, Çikolatalı ve Şekerli Mamuller Sektörü: Firma Yoğunlaşma Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(2): 179-208.
- Pavic, I., Galetic, F. & Kramaric T. (2012). “Level of Concentration in Banking Markets and Length of EU Membership”, International Scholarly and Scientific Research & Innovation 6(1): 56-60.
- Pehlivanoğlu, F. & Tekçe, E. (2013). “Türkiye Elektrik Enerjisi Piyasasında Herfindahl-Hirschman ve CRm Endeksleri İle Yoğunlaşma Analizi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2): 363-385.
- Polat, Ç. (2007). “Yoğunlaşma ve Piyasa Yapısı İlişkisi Çerçevesinde Türk Çimento Sektörünün Yapısal Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2): 97-116.
- Salim, S. & Ojha, Sandhya N. (2004). “Commodity Diversification and Geographic Concentration on Indian Seafood Exports”, Southern Economist, 15: 23-24.
- Saraçoğlu, D.Ş. (2017). “Çin Halk Cumhuriyeti ile Türkiye Arasında Dış Ticaretin Gelişimi ve Türkiye’de İmalat Sanayinde Sektörel İstihdama Etkisi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(1): 151-182.
- Tatlı, H. (2018). “Piyasa Yoğunluğunun Ölçülmesi: Beyaz Eşya Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(Özel Sayı): 64-84.
- Yolaç, S. (2005). “Türkiye İmalat Sanayiinde Yoğunlaşma”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50(1): 1088-1100.
