Author :
Abstract
Nassların, sübûtu katî, delâleti hükümlere katî olabileceği gibi zannî de olabilir. Nassların, sübûtu ve delâleti katî olan hükümlerinin her türlü yoruma kapalı olduğu görüşü hâkimdir. Öte yandan nassların, sübutu katî, hükme delâleti zannî olanlar ile sübûtu zannî, hükme delâleti katî olanlar veyahut hem sübutu hem de delâleti zannî olanları da bulunmaktadır. Zannî nasslar, daha geniş bir alanı kapsamaktadır. Bu tür nasslar, müçtehidin içtihat alanı olup değişime ve yoruma açık olduğu görüşü hâkimdir. Neticede nass ve içtihat alanı diye iki alan bulunmaktadır. Müçtehidin alanı, nassların zannî alanıdır. Bu bağlamda nassların, katî ve zannî alanlarının birbirinden ayrılması gerekir. Katî alanların zamanlar üstü genel geçer, evrensel ilkeler olup değişime ve yoruma kapalıdır. Zannî alan, sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik ve sosyal-siyaset gibi disiplinlere bağlı olduğundan; bu alanda şartlar ve sosyal gerçeklik sürekli değişimi ve terakkiyi zorladığından; bu alan sürekli tecdidi de gerekli kılar. İslâm huku-kunun bütün çağlara hitabı, bu zannî alandaki (özel) nassların hükme delâletinin, genel vahiy olan aklın içtihat dinamizmiyle sağlanır. Müçtehitler, problemlerin çözümünde, bu zannî nasslardan hüküm istinbat ederken; mantıksal istinbat metotlarını, usul denetim yöntemlerini benimsemişlerdir. Sosyal hukuk alanındaki nassların, doğru anlaşılması, yorumlanması ve uygulanması hiç kuşkusuz ayrı bir tecrübe, metodoloji ve üslu-bu gerektirir. Öyle ki Müslümanlar, Kur’ân’ın hükümlerinin katî ve zannî, genel ve özel olduğuna bakmaksızın vahyolunduğu dönemden kıyamete kadar geçerli ve evrensel olduğuna inanırlar. Keza Müslümanlar, Kur’ân intizamının gerçekleşmesinin temel rüknünün bu nassların anlaşılmasında yattığına da inanırlar. Bütün problemin, bu nassların doğru anlaşılması, yorumlanması ve uygulanması olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan Müçte-hitler ve bilginler, İslâm hukukuna yürürlük sağlamak için tarihten günümüze “eserciler ve reyciler” temelinde, ya “kıyası” genişletmişler, ya “istihsan ve istislah” yöntemini benimsemişler ya da, din ve şeriat ayrımı, nesh kuramı, şûrâ ile icmâ prensibi, illetin değişimi ilkesi, mekâsıd teorisi, tarihsellik ve evrensellik yöntemi, örf ve adet hukuku, hakikat ve mecaz gibi farklı kavramlara yükledikleri benzer anlamlar ile aynı gayenin tahakkuku için yürürlük sağlamaya çalışmışlardır. Bu durumda, içtihat alanında, ciddi bir kavram kargaşası yaşandığından, farklı kavramlarla ayni gayeye yönelseler de kavramlara yükledikleri anlam farklılığından kavram dövüşü yasanmış, sonuçta yazılı veya sözlü ittihat da çoğunlukla sağlana-mamıştır. Bu bağlamda çalışmamızda nassların doğru anlaşılması, yorumlanması ve uygulanması konusunda en büyük etkiye sahip olduğunu düşündüğümüz içtihadın mana değeri üzerinde durulacaktır.
Keywords
Abstract
Nasss can have exact existence but also can have probable existence. It is clear that Sübut and Delalet of Nass is closed to all kinds os interpre-tation. On the other hand, it is most certainly, provision of sübutu Nass delaleti zannî those with sübutu zannî delâleti and sübutu as well as an exact ones or zannî ones. Zannî nass, covers a wide range of subjects. This type of nass, you are open to interpretation and change case area just mujtahid well versed is predominant. There are two different fields as Nass and İçtihat.Field of Müçtehid is probable field of Nass. Without a doubt, exact and probable fields of Nass separation, it is most certainly the de facto universal principles, the time fields is supra-change and zannî areas are closed to interpretation, the lawyer's case is the field this field of socio-cultural, socio-economic and social-political are intertwined with such discipline. They correspond to all ages of Islamic law, this zannî nasslarin delaleti and case law in the area are provided with dynamism. Each of the mujtahid who is the solution of the problem, while this method of logical terms of istinbat Nass zannî and control method also. The interpretation and correct understanding of the Nass in social law undoubtly requires a separate methodology and style. Likewise, regardles of Quran’s rules are exact or probable, general or special, Muslims believe that Quran is valid and universal from coming to World to end of the World. Likewise, the Muslims believe that it is important to understand these Nass to come true Quran’s orders. It is understood that all of the problem is interpreting, understanding and applying of these Nass correctly. On the other hand, Müçtehit and scholars to ensure that applicable to Islamic law also expanded, or if you and compare the equality or istislah and istihlah method, religion and şeriat, were abrogated, the consensus of the historicity of the malady, mekâsıd, and different concepts such as customs attributed meanings are the same as they want to provide applicable for the purpose of accrual. In this case, the İçtihat field has a serious confusion of the concept that has mostly written and spoken from the Union. In this context, the study of the interpretation and implementation of nass are properly understood, the biggest influ-ence when it comes to what we think is the case will focus on the value and meaning.
Keywords
- Apaydın, H. Yunus, Fıkhın Kaynakları ( Nass ve İçtihat), Ay Yayıncılık, Ankara 2017.
- Apaydın, H. Yunus, Fıkhın Kaynakları ( Nass ve İçtihat), Ay Yayıncılık, Ankara 2017. Ali Haydar, Dürerü’l-Hükkâm Şerhu Mecelleti’l-Ahkâm, (Arapça), Beyrut trs.
- Atar, Fahrettin, Fıkıh Usulü, MÜİFY, İstanbul 1988.
- Acar, İsmail, “Osmanlı Kanunnameleri ve İslâm Ceza Hukuku”, D.E.Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı XIII/XIV, 2001.
- Aral, Vecdi, Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, Filiz Kitabevi, İstanbul 1991. Bilge, Necip, Hukuk Başlangıcı, Turhan Kitabevi, Ankara 1990.
- Bulaç, Ali; “Kur’ân, Tarih ve Tarihsellik”, Kur’ân’ı Kerim, Tarihselcilik ve Hermenötik, Işık Yayınları, İzmir 2003.
- ; “Kur’ân’ı Okuma Biçimi Olarak Hermenötik”, İslâmî Araştırmalar Dergisi, C. 9, S. 2, Ankara 1996.
- Cin, Halil, “İslâm Hukukunun Dinamizi”, Adlı Makale, Diyanet Dergisi, Ankara 1981.
- Cevzi İbn Kayyım, Muhâmmed b. Ebu Bekr, İ’lâmü’l-Muvakkıin an Rabbi’l-Âlemin, Beyrut 1993. Çiftçi, Adil; “Fazlurrahman İle İslâm’ı Yeniden Düşünmek”, Kitabiyat, Ankara 2000.
- Demir, Recep; “Kur’ân Tefsirinde Tarihselci Yöntem”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya 2004.
- Dönmez, İbrahim Kâfi; “Fıkıh Usulü İncelemeleri”, İsam Yayınları, İstanbul 2014. , Fıkıh Usulü İncelemeleri, İstanbul, 2014
- Ebu Zehra, Muhâmmed; İslâm Hukuk Metodolojisi Fıkıh Usûlü, (çev. Abdulkadir Şener), Fecr Yayınevi, 11. bs., Ankara 2013.
- Erturhan, Sabri; “İslâm Ceza Hukuku Etrafındaki Tartışmalar”, Rağbet Yayınları, İstanbul 2008.
- Fazlurrahman; “İslâm ve Çağdaşlık”, (çev. Alparslan Açıkgenç, M. Hayri Kırbaşoğlu), Ankara Okulu Yayınları, 1996.
- : “İslâm”, (çev. Mehmet Aydın ve Mehmet Dağ), Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2004.: “Tarih Boyunca İslâmi Metodoloji Sorunu”, (çev. Salih Akdemir), Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1995.
- Garaudy, Roger; “20. Yüzyıl Biyografisi Garaudy’nin Felsefi Vasiyetleri”, (çev. Ahmet Zeki Ünal), Fecr Yayınevi, Ankara 1998.
- Görmez, Mehmet; “Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Sorunu”, Ankara 1997.
- Güler, İlhami; “Sabit Din Dinamik Şeriat”, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1999. Güriz, Adnan, Hukuk Başlangıcı, Siyasal Kitabevi, Ankara 1997.
- Kahraman, Abdullah; “Çağdaş Fakihler İçtihat Kapısını Açabildi mi? (İçtihat Teorisi ve Günümüzde İçtihat)”, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2009.
- Karaman, Hayreddin, İslâm Hukukunda İçtihat, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1985.
- Karadavi, Yusuf; “İslâm Hukuku Evrensellik-Süreklilik”, (çev. Yusuf Işıcık, Ahmet Yaman), Nida Yayıncılık, 2. bs., İstanbul 2014.
- Kotan, Şevket; “Kur’ân ve Tarihselcilik”, Beyan Yayınları, İstanbul 2001.
- Koca, Ferhat, İslâm Hukuk MetodolojisindeTahsis, İsam Yayınları, İstanbul 1996.
- : “İslam Hukuk Usulünde Daraltıcı Yorum Metodu Olarak Tahsis”, İslami Araştırmalar Dergisi, C.16, sayı.3, Konya 2003.
- Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, İstanbul 1992.
- Özcan, Zeki; “Teleolojik Hermenötik”, Alfa Yayınları, İstanbul 2000.
- Öztürk, Hamdullah Bayram; “Kur’ân-ı Kerim Açısından Tarihselci Yaklaşım”, Sakarya Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya 2003.
- Öztürk, Mehmet; “Hz. Ömer’in İçtihatlarının Fıkhi İlkelerdeki Karşılığına Bakışlar”, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, s. 2, 2014.
- Öztürk, Mustafa; “Kur’ân’ın Tarihsel Bir Hitap Oluşu Keyfiyeti”, İslâmî İlimler Dergisi, Çorum Çağrı Eğitim Vakfı, Yıl 1, S. 2, Ankara 2006.
- Suyûtî, Celâleddîn, el-Eşbâh ve’n-nezâir, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye 1990.
- Şa’ban, Zekiyyüddin; “İslâm Hukuk İlminin Esasları (Usûlü’lFıkh)”, (çev. İbrahim Kafi Dönmez), 18.bs., Ankara 2013.
- Şimşek, Murat; “İslâm Hukukunda Bağlayıcılık Bakımından Hz. Peygamber’in İctihat ve Tasarrufları”, Diyanet Vakfı Yayınları, 2. bs., Ankara 2011.
- Şâtıbî, Ebû İshâq, el-Muafakât fi Usûlu’ş- Şerîa (Neşir, A. Dıraz), IV, Beyrut trs. : el- İ’tisâm, Beyrut 1991.
