Author :
Abstract
ABD ve İngiltere’nin desteği ile Türkiye’nin öncülüğünde “Orta Doğu Savunma Paktı” kurma çalışmaları 2 Nisan 1954’te Pakistan ile Türkiye arasında imzalanan Dostluk Anlaşması ile başlamış ve Irak’ın pakta katılması ile birlikte 24 Şubat 1955’te Bağdat Paktı’nın kurulması tamamlanmıştır. Irak’ın Bağdat Paktı’na katılımı Suriye Baas Partisi ve Mısır yönetimi tarafından sert bir şekilde eleştirilerek Bağdat Paktı’na karşı bir Arap Paktı’nın hazırlıklarına başlanılmıştır.Bu süreçte Mısır, Ürdün ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin Sovyetler Birliği ile yakın siyasi, ekonomik ve askeri ilişkiler kurması üzerine ABD ve müttefikleri Sovyetler Birliği’nin bölgede yayılmasını önlemek için başvurduğu tedbirler Orta Doğu’da “Bölgesel Soğuk Savaş” dönemini başlatmıştır. Suriye’nin Sovyetler Birliği desteği ile aşırı bir şekilde silahlanması komşularında büyük bir tedirginlik uyandırmıştır. Türkiye, batısında Bulgaristan’ın, kuzeyde Sovyetler Birliği’nin Komünist rejime sahip olması ve şimdi de güneyde Suriye’nin Komünist devletlerle yakın işbirliği içine girmesi sarılma korkusu yaşamasına neden olmuştur. Kuşatılma sendromu yaşayan Türkiye, Suriye yönetimine gözdağı vermek için Silahlı Kuvvetlerine Suriye sınırında Eylül 1957’de askeri manevralar yaptırması 1957 Krizi olarak adlandırılan süreci ortaya çıkarmıştır.
Keywords
Abstract
The US and the UK with the support of Turkey under the leadership of the "Middle East Defense Pact" building work 2 April 1954 began with the Friendship Agreement signed between Pakistan, Turkey and Iraq with the participation pact February 24, 1955 Baghdad Pact has been completed. Iraq's participation in the Baghdad Pact was harshly criticized by the Syrian Ba'ath Party and the Egyptian government, and preparations for an Arab Pact began against the Baghdad Pact. In this process, when the countries such as Egypt, Jordan and Saudi Arabia established close political, economic and military relations with the Soviet Union, the US and its allies began to initiate the ül Regional Cold War yakın period in the Middle East. The excessive arming of Syria with the support of the Soviet Union has aroused great anxiety in its neighbors. Turkey, west Bulgaria, having in the north of the Soviet Union's Communist regime and now live in fear of winding is caused to engage in close cooperation with the Communist state in southern Syria. Besieged syndrome living in Turkey, Syria to intimidate the government taking Armed Forces of the Syrian border, military maneuvers in September 1957 have revealed a process called the 1957 crisis.
Keywords
- ACHCAR, Gılbert, Kaynayan Ortadoğu: Marksist Aynada Ortadoğu, Çev. Rida Şimşekel, İthaki Yayınları, İstanbul 2004.
- AKBAŞ, Zafer, “ABD’nin Ortadoğu Politikalarının Sürdürülebilirliği ve Ortadoğu’da GüçMücadelesi” History Studies International Journal Of History, ABD ve Büyük Ortadoğu İlişkileri Özel Sayısı, 2011.
- 2 MERCAN, H. Hüseyin, Suriye: Rejim ve Dış Politika, Açılık Kitap Yayıncılık, İstanbul 2012, s. 55-56.BALCI, Ali, Türkiye Dış Politikası İlkeler, Aktörler ve Uygulamalar, Alfa Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul 2017.
- BENLİ ALTUNIŞIK, Meliha, “Orta Doğu ve ABD: Yeni Bir Döneme Girilirken”, Orta Doğu Etütleri, , C. 1, S. 1, s. 70, Temmuz 2009
- ÇAĞRI, Erhan, “Avrupa’nın İntiharı ve İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Temel Sorunlar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 51, S. 1, s. 265, 1996.
- ÇİMEN, Mehmet, Milli Güvenlik Stratejisi Açısından Hafız Esad Dönemi Türkiye-Suriye İlişkileri,(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İstanbul 2016.
- DAM, Nikolaos Van, Suriye’de İktidar Mücadelesi, Çev. Semih İdiz, Aslı Falay Çalkıvik, İletişim Yayınları, Kahire 1996.
- Eisenhower Doktrini için bkz. https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=389245 (31.07.2017).
- GERGER, Haluk, Tük Dış Politikasının Ekonomi Politiği: Soğuk Savaştan Yeni Dünya Düzenine, 3. Baskı, Yordam Kitap, İstanbul 2012.
- GÖKTEPE, Cihat, SEYDİ, Süleyman, “Soğuk Savaş Başlangıcında Türk Dış Politikası”, Bilig Dergisi, Kış 2015.
- https://www.academia.edu/30727027/1957_T%C3%9CRK%C4%B0YE_SUR%C4%B0YE_KR% C4%B0Z%C4%B0 (25.07.2017).
- KOÇ, Engin, “ABD Dış Politika Doktrinlerinin Ortadoğu’ya Yansıması”, II. Uluslararası Çin’denAdriyatik’e Sosyal Bilimler Kongresi: Kongre Kitabı, İktisadi Kalkınma ve Sosyal Araştırma Derneği Yay,. Hatay Mayıs 2016.
- KORKMAZ, Sait, “Menderes Dönemi Türkiye-Suriye İlişkileri (1950-1960), Asia Minor Studies Dergisi, C. 4, S. 7, s. 62, Ocak 2016.
- KURAS, Fatih, “Suriye’de Baas Hareketi”, Ed. Ümit Özdağ, Küçük Ortadoğu Suriye, Kripto Yayınevi, s. 39-60, Ankara 2012.
- KÜÇÜKVATAN, Mahir, 1957 Türkiye-Suriye Bulanımı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir 2011.
- MERCAN, H. Hüseyin, Suriye: Rejim ve Dış Politika, Açılık Kitap Yayıncılık, İstanbul 2012.
- MÜTERCİMLER, Erol, ÖKE, Mim Kemal, Düşler ve Entrikalar Demokrat Parti Dönemi Türk Dış Politikası, Alfa Yayınevi, İstanbul 2004.
- OĞUZAY, Sabri Cumhur, Türkiye-Suriye İlişkilerinde Su ve Terör Sorunu, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009.
- ORAN, Baskın, Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, İletişim Yayınları, İstanbul 2016.
- ÖZEL, Merve Suna, “Rusya’nın Sıcak Denizlerdeki Son Kalesi: Suriye”, Ed. Ümit Özdağ, Küçük Ortadoğu Suriye, Kripto Yayınevi, Ankara 2012.
- SARI, Emre, XX. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Nokta E-Book Publishing Yayıncılık, Antalya 2016.
- SEYDİ, Süleyman, “Demokrat Parti’nin Dış Politikada Alternatif Arayışı (1957–1960)”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 14, s. 4, 2011/2.
- Suriye buhranı için bkz. https://gizliilimler.tr.gg/1957-Suriye-Buhran%26%23305%3B.htm (31.07.2017)
- Suriye buhranı için bkz. https://ismailhakkialtuntas.com/2012/10/30/1957-suriye-buhrani/ (31.07.2017).
- Süveyş Buhranı için bkz. http://www.mustafaalbayrak06.com/tr/?p=65 (16.09.2016).
- ŞEN, Sabahattin, Ortadoğu’da İdeolojik Bulanım: Suriye Baas Partisi ve İdeolojisi, Birey Yayıncılık, İstanbul 2004.
- TURHAN, Alper, Türkiye-Suriye İlişkilerinde Süreklilik: Çatışma-Yumuşama Dönemleri ve ArapBaharı Süreci, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dumlupınar Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Kütahya 2012.
