Ethnoeducational Base Of “Kazakh Aru” Special Course Teaching In The Kazakh State Women’s Teacher Training University
Author :
Abstract
In the article author takes stand for necessity of promulgating the historical individuals – aru displays and morals and also socialization possibilities of it during the special course education “Kazakh aru” in the Kazakh state women’s teacher training university in Kazakhstan. The article discusses the rationale and definitions of the concepts concerning women's education, the basic components that make up the content of a special course, covering it issues. The program «Great kazakh steppe historical individual women» (Uly Kazak dalasynda otken tarihi dara tulga-arular) daughters of the great history of the Kazakh steppe: think about the future generation of women leaders and patriotic heroes headed by mothers and grandmothers genius, love, feeling proud of precious lives and properties of the individual who are learning, promoting, based on imitating life. In this program will be consider the educational-knowledge attains of kazakh women which are listed below. Educational attains: will get acquainted with life of individual historical figure of kazakh steppe; will absorb the knowledge of everyone's peculiarities and features; will know how to make the model of human honorable peculiarities. Knowledge attains: acquired glorifying of image of individual historical figures; adopted the honorable peculiarities of mothers and women; command, govern a country, activity, power which cheer up heroism and aura of patriotism are appreciated; women's good qualities and human peculiarities would know to appraise. "Traditional family education" (Dasturli otbasy tarbiesy) through this program family education in the context of the present and future pedagogical knowledge and experience in order to deduce that the family is the main source of education for girls-students of the relevant factors and explain the role of the daughter of Kazakh, and national education will focus on topical issues. During the study of the special program educational and knowledge attains will build up. Educational attains: get knowledge in the context of theoretical-scientific in family pedagogy, pedagogy of the mother, pedagogy of the father;study the laws related to family and marriage, national peculiarities of history essense, and aspects for future generation's education; from kazakh standard level to social level's education types: education of daughter-in-law, abdominal education, girl's education, boy's education, generation's education etc. teaching; as a future teacher find out ways and methods to work with parents, ethno-social roles in family, and know legal capability. Knowledge attains: to research the meaning of social-pedagogical in kazakh ethno-pedagogic traditions, to implement into life attains; to be ready for family issues: incline to social role, acquire the norms of good behavior, to save a community, respect to family members, fidelity to carry out duty; appreciate the value things in social life of marriage and through family behaviors and traditions as parents, mother-in-law.
Keywords
Abstract
Автор Қазақстандағы Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінде «Қазақ аруы» арнайы курсын оқытудың маңызы этнопедагогикалық негіздері және оның әлеуметтендірушілік мүмкіндіктерін мақаласына арқау етеді. Мақалада қыз тәрбиесіне қатысты ұғымдардың анықтамалары мен негіздемелері қарастырылып, арнайы курстың мазмұнын құрайтын негізгі компоненттері, оны қамтыған мәселелері көрсетілген. «Ұлы қазақ даласында өткен тарихи дара тұлға-арулар» бағдарламасы ұлы дала тарихында өткен қазақ қыздары: қол бастаған көсемдеріміз бен елжанды батыр арулардың, ұрпағының болашағын ойлаған аналарымыз бен кемеңгер әжелеріміздің, махаббатқа тұрақты, сезімі асқақ асыл жандардың өмірі мен жеке-дара қасиеттерін оқып-үйрену, дәріптеу, өміріне үлгі тұтуды арқау етеді. Бұл бағдарлама қазақ аруларының білім-білік дағдыларын төмендегіше қарастырады. Білімділік дағдысы: қазақ даласында өткен тарихи дара тұлғалардың өмірімен оқып танысады; жеке-дара қасиеттері мен ерекшеліктерін оқып-талдауды меңгереді; адами абзал қасиеттерінің моделін жасай біледі. Біліктілік дағдысы: тарихта өткен дара тұлға әйелдер бейнесін дәріптеуді меңгерген; аналар мен арулардың абзал қасиетін бойына сіңірген; қолбасшылық, ел басқару, қайраткерлік, батырлық сияқты елжандылық рухты тудырушы күштерді бағалайды; әйелдер бойындағы асыл сапалар мен пенделік қасиеттерді сараптай біледі. «Дәстүрлі отбасы тәрбиесі» бағдарламасы арқылы отбасы тәрбиесінің бүгіні мен болашағын этнопедагогикалық білім мен тәжірибе тұрғысынан игерту мақсатында студент-қыздарға тәрбиенің негізгі көзі – отбасы екендігін және оған қатысты факторлар мен қазақ қызының рөлін ұғындырып, ұлттық тәрбиенің өзекті мәселелеріне баса көңіл бөлінеді. Аталмыш бағдарламаны оқып-үйрену барысында білім, білік дағдылары қалыптасады. Білімділік дағдысы: отбасы педагогикасы, ана педагогикасы, әке педагогикасы тұрғысында ғылыми-теориялық білім игеру; отбасы мен неке мәселесіне қатысты заңдар, тарихи негіздердің ұлттық ерекшеліктерге, ұлттың ұрпақ тәрбиесіне арқау болатын аспектілерін оқып-үйрену; қазақ отбасының тұрмыстық деңгейден қоғамдық деңгейге дейінгі тәрбие түрлерінен: келін тәрбиесі, құрсақ тәрбиесі, қыз бала тәрбиесі, ер бала тәрбиесі, тек тәрбиесі т.б. дәрістену; болашақ ұстаз ретінде ата-анамен жұмыс істеу түрлері мен әдіс-тәсілдерін, отбасы мүшелерінің этноәлеуметтік рөлдерін анықтау, құқықтық мүмкіндігін білу. Біліктілік дағдысы: қазақ этнопедагогикасы дәстүрлерінің әлеуметтік-педагогикалық мәнін зерттеп, өмір сүру дағдыларына ендіру; отбасылық өмірдің қыр-сырына даярлық: әлеуметтік рөлдерге бейімділік, сапалық мінез-құлыққа сай нормаларды меңгеру, ынтымақ-ымыра сақтаушылық, отбасы мүшелеріне құрмет, парыз өтеуге адалдық; неке салтының отбасылық ата-әке, ана-ене салты арқылы әдет-ғұрыптардың, дәстүрлердің құнды мұраттарын қоғамдағы әлеуметтік өмір салтына ұластыра білу.
Keywords
- 1. Konyrbayeva S. Қазақ қызы ару да қылықты болсын десек...//Қазақ әдебиеті 52(1) (3109) 25. 12. 2008. 42-43 бб.
- 2. Қазақ тілінің сөздігі. –Алматы: Дайк-Пресс, 1999. – 776 б.
- 3. Buyrabay B. Тектілік деген ұғым бар немесе «Қызға қырық үйден тыю қала берді қара күңнен тыю» деген қазақ, соны білген. //Ислам және өркениет. –2003. мамыр. - №5 (29).
- 4. Suleymenov O. Язык письма. – Алматы: Рим, 1998. - 502 с.
- 5. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Педагогика және психология. – Алматы: Мектеп, 2002. - 256 б.
- 6. Omarova G. Дәстүрлі қазақ мәдениеті //Ақиқат журналы. –2004. -№1. 54-б.
- 7. Kenzheakhmetuly S. Жеті қазына (екінші кітап). – Алматы: Ана тілі, 2003. 82,83-б.
- 8. Nelidov S. Егерде балаңыз 100% сіздікі болсын десеңіз, етегін жел ашпаған қызға үйленіңіз //Ислам және өркениет. –2003, мамыр. -№5 (29).
- 9. Zharykbayev K. Қазақ психологиясының тарихы. /Ред: М.Қазбеков,– Алматы: Қазақстан, 1996, - 160 б.
- 10. Torekululy N. Билер сөзі – ақылдың көзі. – Алматы: Қазақстан, 1996. -240 б. Akhmetova Z. Қазақ тәлімінің кәусары //«Аружан» журналы. –2006. -№4. 18-19 бб.
- 11. Akhmetova Z. Қазақ тәлімінің кәусары //«Аружан» журналы. –2006. -№4. 18-19 бб
