LOOKING AT SOCIAL CHANGES THROUGHOUT THE CINEMA: READING THE PLACE OF COMEDY IN TURKISH CINEMA VIA TOURIST ÖMER, ŞABAN AND RECEP İVEDİK
Author:
Abstract
Toplumların ekonomik, kültürel, politik, soysal değişim ve dönüşümlerinden beslenen sinema; değişen toplumsal değerlerden yaşam tarzına, göçten kentsel dönüşüme, ekonomik yapıdan politik kültüre kadar pek çok olguyu yansıtır. Türk sineması da benzer şekilde değişen toplumsal yapının yankısı ve yansımasıdır. Türk güldürü sineması özelinde incelendiğinde ise 1960’ların gündelik hayata dair sıcak ve samimi mahalle komedisinden 1980’lerin toplumsal sorunlara eğilen eleştirel komedisine ve oradan da 2000’li yılların mesaj vermekten ve düşündürmekten uzak kaba komedisine doğru uzanan bir çizgiyi takip etmek mümkündür. Türkiye’deki toplumsal değişimi komedi filmleri üzerinden okumayı hedefleyen bu çalışmada, önemli değişimlerin yaşandığı dönemlerin temel özelliklerini yansıtmak üzere Türk sinemasının sembol komedi tiplemeleri olan Turist Ömer, İnek Şaban ve Recep İvedik seçilmiştir. 1960’lı yılların yersiz yurtsuzluğunu ve müphemliğini temsil eden Turist Ömer’in aksine Anadolu’nun kırsalında bir yerlere ait İnek Şaban’ına, oradan da 2000’li yılların büyük binalar arasında sıkışan gecekondu mahallelerinin varoş kültüre evrilmesini temsil eden Recep İvedik’e uzanan bir sürecin peşinde, toplumsal değişimlerin sinematik yansımaları incelenecektir.
Keywords
Abstract
Cinema fed by the economic, cultural, political, social changes and transformations of societies; It reflects many phenomena from changing social values to lifestyle, from migration to urban transformation, from economic structure to political culture. Similarly, Turkish cinema is the echo and reflection of the changing social structure. When Turkish comedy cinema is analyzed in particular, it is possible to follow a line from the warm and friendly neighborhood comedy of the 1960s to the critical comedy of the 1980s that focuses on social problems, and from there to the vulgar comedy of the 2000s, which is far from giving a message and making one think. In this study, which aims to read the social change in Turkey through comedy films, Turist Ömer, İnek Şaban and Recep İvedik, who are the symbol comedy types of Turkish cinema, were chosen to reflect the basic features of the periods in which important changes were experienced. From Turist Ömer, who represents the homelessness and ambivalence of the 1960s, to İnek Şaban who belongs somewhere in the rural areas of Anatolia and to Recep İvedik who represents the evolution of shantytowns stuck between big buildings of the 2000s into suburban culture will be examined in the lights of cinematic reflections of social changes.