Author:
Abstract
İşletme yönetimleri tarafından hazırlanıp sunulan finansal tablolar, bazen yöneticilerin özel hedeflerine ulaşmak için uyguladıkları politikalar nedeniyle gerçeği yansıtamayabilir. Finansal tabloların doğru ve güvenilir olmasının önüne geçen bu uygulamalar; yaratıcı muhasebe uygulamaları veya finansal bilgi manipülasyonları olarak adlandırılabilir. Uluslararası literatürde söz konusu yaratıcı muhasebe uygulamalarının varlığının araştırılması, finansal manipülasyonların tespit edilmesi, kurumsal yönetimin etkinliğinin, denetim komitelerin etkinliğinin ve işletmelerde hile ve usulsüzlüklerin araştırılmasında kâr yönetimi önemli bir unsur olarak kabul görmektedir. 1985 yılında Healy’nin, kişisel teşvik primlerini arttırmak isteyen yöneticilerin kârı arttırıcı yönde kâr yönetimi uygulayıp uygulamadıklarını test etmek amacıyla gerçekleştirdiği çalışmada ortaya attığı ihtiyari tahakkuk modeli, aradan geçen otuz yılda birçok yazar tarafından geliştirilerek günümüze ondan fazla modelin ulaşmasına öncülük etmiştir. Söz konusu modeller, uluslararası literatürde 1985’den itibaren kar yönetiminin tespit edilmesinde bir ölçüt olarak yaygın şekilde kullanılırken, Türkiye’de gerçekleştirilen çalışmalarda, ihtiyari tahakkuk modellerinin kullanımına 2000 yıllarından itibaren rastlanmaktadır. Diğer yandan, söz konusu modellerin ihtiyari tahakkukları tahmin edebilme ve kâr yönetimini ortaya çıkarabilme yetileri ve sonuçlarının karşılaştırılabilir olup olmadığı uluslararası literatür tarafından tartışılmaya devam ederken, Türkiye örnekleminde bu modellerin kullanım oranının ortaya konması bu çalışmanın motivasyonunu oluşturmuştur. Bu kapsamda, bu çalışmanın amacı Türkiye’de gerçekleştirilmiş olan ampirik çalışmalarda ihtiyari tahakkuk modellerinin kullanımında; model tercihlerini ve kullanım sıklıklarını ortaya koymaktır. Bu kapsamda, Türkiye’de ihtiyari tahakkuk modellerini kullanarak gerçekleştirilmiş çalışmalar taranmış ve değerlendirilmek üzere 92 ampirik araştırma tespit edilmiştir. Değerlendirme sonucunda yaygın bilinen ihtiyari tahakkuk modellerinden, Modifiye Edilmiş Jones Model (1995), Beneish Model (1997) ve Kothari Model (2005)’in ulusal literatürümüzde en fazla tercih edilen modeller oldukları görülmüştür.
Keywords
Abstract
Financial statements that are prepared and presented by business management may not reflect the truth sometimes because of the policies implemented by executives to reach special purposes. These applications which obstruct being financial statements correct and reliable can be defined as financial information manipulations or creative accounting applications. Profit management is accepted as an essential factor in researching the existence of related creative accounting applications in international literature; specifying financial manipulations; also researching efficiency of corporate governance and audit committee and investigating trickery and irregularities in enterprises. The discretionary accrual model that was mooted by Healy in research performed to test whether executives who want to increase their personal bonus apply profit management toward increasing the profit. This related model that is 1985 dated has led more than 10 models to reach today by improving several authors. While related models have been used as a criterion to determine the profit management in a widespread manner since 1985, the use of discretionary accrual models in studies in Turkey can be seen as from the 2000s. On the other hand, while the international literature continues to argue whether the skills of related models to estimate the discretionary accruals and reveal the profit management and its conclusions are comparable, revealing the usage rate of these model in Turkey case is the motivation of this study. In this context, the purpose of this research was to show the model preferences and frequency of use in the use of discretionary accrual models in empirical studies in Turkey. In this direction, the studies that were performed by using discretionary accrual models were reviewed; 92 empirical studies were determined. It is seen at the end of evaluation that Modified Jones Model (1995), Beneish Model (1997) and Kothari Model (2005) that are from among the most known discretionary accrual models are the most preferred models in our literature.