Author:
Abstract
Tabiatın kendini yenilerken insanlara verdiği zarar afet olarak tanımlanmıştır. Dünya’nın ortasındaki magma tabakası ve üzerinde oluşan katmanların hareketliliği Dünya’nın yaşanabilir olmasını sağlamaktadır. Bu durumun canlılara sağladığı olumlu şartların yanı sıra olumsuz şartlar da vardır. Akarsuların, toprak hareketlerinin (heyelan), yer kabuğu hareketlerinin (deprem) ve meteorolojik olayların (yağışlar, fırtına, yıldırım) canlılara verdiği zararlar afet olarak vasıflandırılmıştır. Afetlerin meydana gelmesinde insanların yerleşim yerlerini seçmedeki isabetsizlikleri de önemli rol oynamaktadır. Bingöl, Türkiye’de afetlerin en fazla zarar verdiği illerden biridir. Bingöl’ün tamamı birinci derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Bunun yanı sıra, heyelanlı alanların çokluğu ve akarsu vadilerinde yapılan yerleşimler, il genelinde heyelan ve su baskınlarının yoğun olarak görülmesine yol açmıştır. Dağlık bir arazisi olan Bingöl’de görülen ölümlü afetlerden biri de kaya düşmesidir. Bir tarih araştırması olan bu makale, yalnızca 1934-1972 yılları arasındaki arşiv belgelerine ulaşılması nedeniyle bu dönemle sınırlandırılmıştır. Ancak konunun daha iyi anlaşılabilmesi için söz konusu yılların dışındaki dönemlere ilişkin verilere de yer verilmiştir. Çalışmada afetlerin büyük bir kısmını depremlerin oluşturduğu görülmüştür. Plansız ve bilinçsiz yapılaşma depremde can kayıplarını artıran bir unsur olmuştur.
Keywords
Abstract
The damage given to people by the environment while renewing itself has been identified as disaster. The magma layer in the center of the Earth and the mobility of the layers formed on it ensures the habitability of the Earth. There are adverse conditions, as well as favorable conditions provided to the living creatures by this situation. The damage given to the living creatures by the rivers, land movements (landslides), earth crust movements (earthquakes) and meteorological events (rainfall, storms, lightning) are characterized as disaster. People’s mistakes in choosing the places for settlement play an important role in occurrences of disasters. Bingöl is one of the provinces that the disasters damaged the most in Turkey. Bingöl is fully located on the first degree earthquake zone. Moreover, abundance of the landslide sites and the settlements on the river valleys led to landslides and floods to be seen intensely. Rockfall is one of the fatal disasters seen in Bingöl which has a mountainous terrain. This article, which is a history research, is limited with the years between 1934-1972, because only archive records of that period is available. However, the data from other periods are also included in the paper in order for the subject to be better understood. It is seen in this study that majority of the disasters consists of earthquakes. Unplanned and unconscious housing has been a factor boosting casualties of the earthquake.