Pakistan İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İskender Mirza’nın Türkiye’yi Ziyareti ve Türkiye-Pakistan İlişkilerine Etkisi
Author :
Abstract
Pakistan’ın kurulduğu günden itibaren Türkiye ile Pakistan arasındaki ilişkiler genel itibariyle olumlu bir seyir takip etti. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) tehdidi ve Türk ve Pakistanlılar arasındaki tarihi bağlar iki ülkenin yakınlaşmasında etkili oldu. İki devlet arasında 1951’de Dostluk Antlaşması, 1953’te Kültür Antlaşması ve 1954’te Dostane İş birliği Antlaşması imzalandı. İki devlet 1955’te İngiltere, İran ve Irak’ın da dahil olduğu Bağdat Paktı’nı kurarak ilişkilerini geliştirdiler. Elbette bu süreçte Türkiye ve Pakistan’ın birbirlerine yaptıkları karşılıklı üst düzey ziyaretler etkili oldu. Söz konusu ziyaretlerden biri de Pakistan İslam Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olan Tümgeneral İskender Mirza’nın Türkiye’ye yaptığı ziyaretti. İskender Mirza’nın 15-29 Temmuz 1956 tarihleri arasında gerçekleştirdiği bu ziyarette kendisine hem yöneticiler hem halk tarafından büyük bir ilgi gösterildi. Basın gün gün Mirza’nın ziyaretleri hakkında kamuoyunu bilgilendirdi. İskender Mirza, Ankara’dan başladığı ziyaretlerini daha sonra Bursa ve İstanbul’da da devam ettirdi. Çeşitli kurum ve tarihi yerleri ziyaret etmenin yanında İskender Mirza ve maiyetindekiler, başta Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakanı Adnan Menderes başta olmak üzere pek çok görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmelerde Bağdat Paktı çerçevesinde uluslararası ve bölgesel sorunlar üzerine duruldu, siyasi ve iktisadi alanlar başta olmak üzere ikili ilişkilerin nasıl geliştirilebileceği hakkında görüşmeler yapıldı. Bu çalışmada İskender Mirza’nın ziyareti, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, Cumhuriyet Gazetesi ve telif ve tetkik eserler ışığında incelendi.
Keywords
Abstract
Since the establishment of Pakistan, relations between Turkey and Pakistan have generally followed a positive course. The threat posed by the Soviet Union (USSR) and the historical ties between Turks and Pakistanis played a significant role in bringing the two countries closer. The two states signed Treaty of Friendship in 1951, Agreement for Cultural in 1953 and Agreement for Friendly Cooperation in 1954. In 1955, the two countries further developed their relations by forming the Baghdad Pact along with the United Kingdom, Iran, and Iraq. Of course, mutual high-level visits between Turkey and Pakistan during this period also had a significant impact on strengthening ties. One such visit was made by Major General Iskander Mirza, the first President of the Islamic Republic of Pakistan, to Turkey. During this visit, which took place between July 15–29, 1956, Mirza received great attention from both the officials and the public. The press provided daily coverage to inform the public about his visit. Starting his visit in Ankara, Iskander Mirza also visited Bursa and Istanbul. In addition to visiting various institutions and historical sites, Iskander Mirza and his delegation held many meetings, most notably with the President of the Republic of Turkey, Celal Bayar, and Prime Minister Adnan Menderes. These meetings focused on international and regional issues within the framework of the Baghdad Pact and included discussions on how to further develop bilateral relations, particularly in political and economic fields. This study examines Iskander Mirza's visit in light of documents from the Turkish Presidential State Archives, the Ministry of Foreign Affairs' Turkish Diplomatic Archive, Cumhuriyet newspaper, and various copyrighted and research works.
