Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı; işten ayrılma davranışını açıklamada 2001 yılında yazına kazandırılmış (Mitchell vd., 2001) işe gömülmüşlük kavramını ve işyerindeki sonuçlarını açıklamak; ulusal ve uluslararası literatürdeki araştırma örneklerini tarayarak işverenlerin bu kavram aracılığıyla çalışanlarını elde tutmalarına yardımcı olmaktır. Uzun senelerdir işten ayrılmayı açıklamak için kullanılan iş tatmini ve örgütsel bağlılık gibi tutumlarla farklı olarak işe gömülmüşlük, hem de işten ayrılma davranışını daha kapsamlı açıklamaya katkıda bulunmakta hem de çalışanların neden ayrıldığından çok neden işyerinde kaldıklarını inceleyerek pozitif psikolojiye vurgu yapmaktadır. Her ne kadar işe gömülmüşlükle işte kalma, performans, üretkenlik dışı davranışlar arasında işverenleri mutlu edecek ilişkiler kurulmuş olsa da yeni araştırmalar, ayrılmak istese de o işyerinde takılı kalan insanların hem sağlık durumlarında kötüleşme hem de üretkenlik dışı davranışlarında artış görülebildiğini göstermektedir. İşe gömülmüşlük kavramının Türkiye’deki gelişimini incelemek amacıyla; 2001-2024 yılları arasında Türkiye’de yapılmış, bağımlı veya aracı değişken olarak işe gömülmüşlüğü kullanan, Türkçe ve İngilizce dillerinde yazılmış akademik makaleler Google Scholar üzerinden taranmıştır. Yerel yazındaki araştırmaların daha çok işe gömülmüşlüğün öncellerini araştırmaya yönelik olduğu, sonuçlarını araştıran çalışmaların da pozitif etkilere ulaştığı gözlemlenmiştir. Hem bu kavramı daha iyi anlamak hem de olası negatif sonuçlarına karşı yöntemler geliştirmek amacıyla, bu konuda daha fazla araştırma yapılmasına yönelik öneriler sunulmuştur. Bu amaçlar doğrultusunda, makalenin Türkçe yazılmasının fayda sağlayacağına karar verilmiştir.
Keywords
Abstract
The purpose of this study is to explain the concept of job embeddedness and its effects, which was introduced to the literature in 2001 (Mitchell et al., 2001) in explaining turnover behavior, and to help employers retain their employees through this concept by scanning research examples in national and international publications. Job attitudes such as job satisfaction and organizational commitment have been used for many years to explain turnover intention. Unlike these attitudes, job embeddedness both contributes to a more comprehensive explanation of turnover behavior and emphasizes positive psychology as it examines why employees stay at the workplace rather than why they leave. Although the research shows promising and pleasing relationships between job embeddedness and retention, performance, and counter productive work behaviors, new research also show that people who stay stuck in that workplace even though they want to leave may experience both a deterioration in their health and an increase in counter productive work behaviors. In order to examine the development of the concept of job embeddedness in Turkey; academic articles written in Turkish or English, conducted in Turkey between 2001 and 2024, using job embeddedness as the dependent or mediating variable, were scanned through Google Scholar. It has been observed that the research in the local literature is mostly keen on the antecedents of this concept and the ones that have investigated the consequences have reached mostly positive effects. In the discussion part, suggestions have been made for further research on this subject in order to better understand this concept and to develop methods against its possible negative consequences. For these purposes, it was decided that it would be beneficial to write this article in Turkish.
