Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı evli kadınlarda aile planlaması yöntem seçimi ve kullanımını etkileyen faktörleri Muğla ili örneğinde incelemektir. Analitik kesitsel tipte olan bu araştırmadü. Araştırmanın evrenini 14098, örneklemini 450 evli kadın oluşturdu. Araştırmaya dahil edilen 15-49 yaş, evli ve yalnızca aile planlaması hizmeti almak amacıyla başvuran kadınların seçiminde olasılıksız örnekleme yöntemi kullanıldı. Veriler araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan Anket Formu kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare testi kullanıldı. Verilerin önemliliği için p değerinin 0.05’in altında olması anlamlı kabul edildi.
Bu çalışmada yaş ortalaması 30.36±6.69 kadınların gebelik sayısı 2.47±1.36, yaşayan çocuk sayısı 1.8±0.11 ve son iki gebelik arasında geçen süre 2.68±2.03’dür. Kadınların %89.6’nın gebelikten korunmakta, %56.7’si rahim içi aracın en etkili yöntem olduğunu düşünmekte, %34.7’si aile planlaması yöntemi olarak rahim içi araç kullanmakta, %47.2’si etkili ve güvenilir bulduğu yöntemi kullanmaktadır. Rahim içi araç kullananların %48.6’sı, bariyer yöntem kullananların %25.0’ı, tıbbi olmayan yöntem kullananların %13.5’i, hormonal yöntem kullananların %6.0’sı ve gönüllü cerrahi sterilizasyon kullananların %6.9’u yöntemi etkili ve güvenilir buldukları için tercih etmektedirler. Aile planlaması yöntem seçimi ve kullanımında yaş (p<0.01), eş eğitimi (p<0.01), evlilik süresi (p<0.001), gebelik sayısı (p<0.001), doğum sayısı (p<0.01), yaşayan çocuk sayısı (p<0.001), istemeden gebe kalma durumu (p<0.01), son iki gebelik arasında geçen süre (p<0.01) etkili olduğu, eğitim, ideal çocuk sayısı, spontan abortus ve küretaj olma durumunun etkili olmadığı görüldü (p>0.05)
Kadınların çoğunluğunun tıbbi yöntem tercih ettiği, yöntem tercihlerinde etkinlik ve güvenilirliği ön planda tuttukları ve en fazla iki çocuk istedikleri belirlendi. Kadınların etkin aile planlaması yöntem seçiminde tanımlayıcı ve doğurganlık özellikleri göz önüne alınarak bireyselleştirilmiş danışmanlık verilmelidir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine the factors affecting selection and use of family planning method in married women in the Muğla province sample. This research, which is an analytical cross-sectional type, was carried out in the Health Centers No.I and II and the Mother-and-Child Health and Family Planning Center in the city center of Muğla. The population of the study was 14098, the sample consisted of 450 married women. The convenience sampling method was used in the selection of women. Women aged 15-49 who were married and applied solely to receive family planning services were included in the study. The data were collected using the Questionnaire Form prepared by the researcher in line with the literature. Descriptive statistics and chi-square test were used in the analysis of the data (p<0.05).
In this study, the mean age was 30.36±6.69, the number of pregnancies was 2.47±1.36, the number of surviving children was 1.8±0.11, the time between the last two pregnancies was 2.68±2.03 years. 89.6% of women are protected from pregnancy, 56.7% think that the intrauterine device is the most effective method, 34.7% use intrauterine device as a family planning method, 47.2% use the method that they find effective and reliable. 48.6% of women using intrauterine devices, 25.0% using barrier methods, 13.5% using non-medical methods, 6.0% using hormonal methods and 6.9% using voluntary surgical sterilization; prefer the method because they find the method effective and reliable. In the selection and usage of family planning method; the factors such as, age (p<0.01), spouse education (p<0.01), duration of marriage (p<0.001), number of pregnancies (p<0.001), number of births (p<0.01), number of surviving children (p<0.001), unintentional conception (p<0.01), the time between the last two pregnancies (p<0.01) were effective but factors such as education, ideal number of children, spontaneous abortion and curettage were not effective (p> 0.05).
It was determined that most of the women preferred a medical method, they prioritized efficiency and reliability in their method preferences, and they wanted maximum of two children. Individualized counseling should be given by considering the descriptive and fertility characteristics of women in the selection of effective family planning methods.
Keywords
- 1. WHO (2010). “The ABC’s of Family Planning”. (09/05/2021 tarihinde (https://www.who.int/pmnch/media/mnchnews/2010/dshaw_abc_familyplanning.pdf?ua=1 adresinden ulaşıldı).
- 2. World Health Organization Department of Reproductive Health and Research (WHO/RHR) and Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health/Center for Communication Programs (CCP), Knowledge for Health Project. Family Planning: A Global Handbook for Providers (2018 update). Baltimore and Geneva: CCP and WHO, 2018.
- 3. WHO (2020). “Reproductive health in the Western Pacific”. (09/05/2021 tarihinde https://www.who.int/westernpacific/health-topics/reproductivehealth#:~:text=Reproductive%20health%20is%20a%20state,to%20its%20functions%20and%20processes. adresinden ulaşıldı).
- 4. Lowe P. (2016). “Reproductive Health and Maternal Sacrifice”. Women, Choice And Responsibility. London: Macmillan Publishers.
- 5. Toros A. (1999). “1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması”. Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü Ankara, Türkiye. (09/05/2021 tarihinde http://www.hips.hacettepe.edu.tr/pdf/TNSA1998AnaRapor.pdf adresinden ulaşıldı).
- 6. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2019). “2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Temel Bulgular”. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye. (09/05/2021 tarihinde http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf adresinden ulaşıldı).
- 7. Ünalan T. & Koç İ. (1999). “1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması”. Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü Ankara, Türkiye. (09/05/2021 tarihinde http://www.hips.hacettepe.edu.tr/pdf/TNSA1998
- 8. Cayan A, & Karaçam Z. (2013). “Factors concerning the attitudes of married women toward family planning in Aydın, Turkey: A cross-sectional study”. Iran J Nurs Midwifery Res., 18(4):323-8.
- 9. Karadağ G,; Koçak HS, & Yılmaz M. (2013). “Kadınların gebeliği önleyici yöntemleri kullanma ve tercih etme nedenleri”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1):13-25.
- 10. Tanrıverdi G,; Özkan A, & Şenveli Ş. (2008). “Çanakkale’deki kadınların aile planlaması yöntemlerini tercih nedenleri”. Fırat Tıp Dergisi, 13(4):251-4.
- 11. Kocaöz S,; Peksoy S, & Atabekoğlu CS. (2013). “Kadınların gebelikten önce kullandığı ve doğum sonrası dönemde kullanmayı tercih ettiği kontraseptif yöntemler”. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1):1-8.
- 12. Mavi Aydoğdu S.G., & Akça E. (2018). “Amasya il merkezindeki aile sağlığı merkezlerine başvuran kadınların aile planlaması yöntem kullanımı ve etkileyen faktörler”. STED, 27(6): 384-91.
- 13. Balcı BK. (2015). “Rize ili Çayeli ilçesinde kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran hastalar arasında kontraseptif yöntem seçimi”. Ortadoğu Tıp Dergisi, 7(1):1- 4.
- 14. Doğru HY.; Oktay G., İşgüder ÇK., Özsoy AZ., Çakmak B., Delibaş İB. ve ark. (2016). “Yaş gruplarına göre kadınların aile planlamasına bakışları ve seçtikleri yöntemlerin değerlendirilmesi: Tersiyer tek merkez deneyimi”. Dicle Tıp Dergisi, 43(3):413-8.
- 15. Tohma YA,, Özdeğirmenci Ö, Çoşkun B, Çolak E, Dilbaz B, Erkaya S. (2014). “İstemli gebelik sonlandırılması, bir aile planlaması yöntemi midir?”. Jinekoloji- Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 11(4):110-2.
- 16. Çalışkan BG.; Doğan B., & Olçum GG. (2014). “Kırsal bölgede yaşayan kadınların aile planlaması yöntemi tercihlerine yaş ve eğitimin etkisi”. Türk Aile Hek Derg, 18(4):189-94.
