Author :
Abstract
Bilge Kağan, kardeşi Kül Tigin’in vefatı karşısında içten üzülmüştür. Bunun için kardeşinin hatırasını yaşatmak amacıyla yazıt ve çevresindeki yapıları hazırladı. Yazıtın önemi Türk tarihinin ilk yazılı belgeleri özelliğini taşımasıdır. Türk adıyla devlet kuran Kök Türkler, Orhun Abideleri ile tarihimize ışık tutmuşlardır. Orhun Abideleri, dönem hakkında bilgiler aktaran ana kaynak özelliğine sahiptir. Türkler ile ilgili pek çok alanda bilgiler anlatmaktadır. Yazıt bilgileri ile Türk tarihinin bir kesiti aydınlatılmış olmaktaydı. Makale konusu Kül Tigin yazıtının güney cephesinde bulunan on üç satırlık metin kısmıdır. Metnin içeriği kısa olmasına rağmen zengin bilgiler vermektedir. Türk alfabesi ile yazılmış yazıt, bugün Moğolistan sınırları içerisindedir. I. Kök Türk Devleti’nin yıkılış nedenleri açıklanmaktadır. Bilge Kağan, Türklerin ülke dışına gitmemelerini istemektedir. Metinde Türk milletine, beylerine dikkatli olmaları için çağrılar yer almaktadır. Türk devlet adamlarının sorumluluklarının yanında halkın devlete bağlılığı da istenmektedir. Hakan, halkın yaşam tarzının değişikliğe uğradığında yıkım ile sonlanacağını hatırlatmaktadır. Yazıtın orijinal satırları dikkate alınarak, satır geçişleri numaralandırılmıştır. Metnin satırlar, değerlendirilerek açıklama yoluna gidilmiştir.
Keywords
Abstract
Bilge Kagan was deeply saddened by the passing of his brother Kül Tigin. For this purpose, he prepared the inscription and the surrounding structures in order to keep his brother's memory alive. The importance of the inscription is that it is the first written documents in Turkish history. The Kök Turks, who established a state with the name of Turk, shed light on our history with their Orhun Monuments. Orhun Monuments have the main resource feature that conveys information about the period. The subject of the article is the thirteen-line text section of Kül Tigin inscription on the southern façade. Although the content of the text is short, it provides rich information. The inscription, written in Turkish alphabet, is now within the borders of Mongolia. The reasons for the collapse of the First Kök Turkish State are explained. In addition to the responsibilities of Turkish statesmen, the loyalty of the people to the state is also desired. Bilge Kagan wants Turks not to go out of the country. The text calls on the Turkish nation and its gentlemen to be careful. Hakan reminds that when the way of life of the people is changed, it will end in destruction. Line transitions are numbered, taking into account the original lines of the inscription. The lines of the text were evaluated and explained.
Keywords
- Alyılmaz, C. (2002). “Orhun Yazıtları”, Türkler Yeni Türkiye Yayınları, (3): 754-764, Ankara.
- Alyılmaz, C. (2002). “Orhun Yazıtları”, Türkler Yeni Türkiye Yayınları, (3): 754-764, Ankara.
- Ercilasun, A. B.(2004). Başlangıcından Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara. Ergin, M. (1970). Orhun Abideleri, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
- Kafesoğlu, İ. (2000). Türk Millî Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Kaplan, M. (2002). “Göktürk Yazıtları”, Türkler Yeni Türkiye Yayınları, (3): 735-739, Ankara.Kurat, A. N. (2002). “Göktürk Kağanlığı”. Türkler Yeni Türkiye Yayınları, (2): 49-78, Ankara. Köprülü, M. F. (1980). Türk Edebiyatı Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Orkun, H. N. (1994). Eski Türk Yazıtları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.Öğel, B. (1979). Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Kömen Yayınları, Ankara. Öztürk, A. (1996). Ötüken Türk Kitabeleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Taşağıl, A. (2002). ”Göktürk Kağanlığı Göktürkler”, Türkler Yeni Türkiye Yayınları, (2): 15-48, Ankara. Taşağıl, A. (2003). Gök-Türkler I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
- Taşağıl, A(2004). Gök-Türkler III, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara:
- Tekin, T.(1998). Orhun Yazıtları Kül Tigin, Bilge Kağan Tunyukuk. Simurg Yayınevi, İstanbul.
