RİSK VE TEHLİKE KAVRAMLARININ SOSYOLOJİK ANALİZİ: RİSK TOPLUMU KURAMI VE COVİD-19 BAĞLAMINDA YAŞAMSAL GÜVENSİZLİĞİN SÜREKLİLİĞİ
Author :
Abstract
İnsanlık, geçmişten günümüze kadar olan süreçte, savaş, terör saldırısı ve salgın hastalıklar gibi birçok risk, tehlike ve tehditlerle karşı karşıya kalmıştır. Ancak, insan yaşamını tehdit eden ve gelecekte ortaya çıkması beklenen birçok risk ve tehlikelerin olduğu da düşünülmektedir. Bu nedenle can güvenliğini koruma isteği, diğer bir deyişle güvende olma isteği, hiçbir sınıf, zümre ve ırk ayrımı olmaksızın tüm insanlık için karşılanması gereken önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir. Can güvenliğini koruma isteği ve güvende olma ihtiyacı, günümüz bağlamında değerlendirildiğinde, Covid-19 salgını nedeniyle karşılanması gereken temel zorunluluk haline dönüşmüştür. Bu düşüncelerden hareketle, can güvenliğini koruma isteği veya güvende olma isteği insanlık tarihinin her döneminde gündemden düşmeyerek yaşamsal güvensizliğin sürdürülmesine yardımcı olmaktadır. Günümüzde, insanlığın can güvenliğini tehdit eden son olay ise, Covid-19 salgını olmuştur. Bu bağlamda, toplumların ve salgın hastalıklar nezdinde Covid-19 virüsünün toplumsal alandaki etkilerinin anlaşılması açısından Ulrich Beck’in “Risk Toplumu Kuramı” önem teşkil eden kuramlardan biridir. Çünkü literatürde, bu kuram günümüz toplumlarında meydana gelen çeşitli risk, tehdit ve tehlike kaynaklarının daha iyi anlaşılması için yararlanılan önemli kaynaklardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu makalede, tarihsel tarama modeli ve doküman incelemesi tekniği kullanılarak, geçmişten günümüze yaşamsal güvensizliğin nedenleri ve yarattığı toplumsal sorunlar, Ulrich Beck’in sosyal bilimlere kazandırdığı “risk toplumu kuramı” bağlamında analiz edilmektedir.
Keywords
Abstract
In the process from past to present, humanity has faced many risks, dangers and threats that have managed to exist and have not yet existed, such as war, terrorist attacks and epidemics. For this reason, the desire to protect life safety, in other words, the desire to be safe, has become an important need that must be met for all humanity, regardless of any class, group or race. When the desire to protect life safety, in other words, the need to be safe is evaluated in the context of today, it has been understood that it has become the main necessity to be met due to the Covid-19 epidemic. Based on these thoughts, the desire to protect life safety or the desire to be safe has not fallen off the agenda in every period of human history, helping to maintain vital insecurity. In today's context, the last event that threatens the life safety of humanity has been the emergence of the "Covid-19" epidemic, as it is called in the literature. Ulrich Beck's "Risk Society Theory" is one of the important theories in terms of understanding the effects of the Covid-19 virus in the social field in today's society and epidemics. Because, in the literature, this theory has emerged as one of the important sources used to better understand the various sources of risk, threat and danger in today's societies. In this article, using the historical scanning model and document analysis technique, the reasons for the insecurity in life that have survived from the past to the present and the social problems it creates are evaluated in the context of “the risk society theory” that Ulrich Beck brought to social sciences.
Keywords
- Bahar, A. (2020). “Polislik perspektifinden dijital misenformasyon ve dezenformasyon: Covid-19 örnek
- Bahar, A. (2020). “Polislik perspektifinden dijital misenformasyon ve dezenformasyon: Covid-19 örnekolayı bağlamında bir analiz”. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(30), 2760-2794. DOI: 10.26466/opus.783266.
- Beck, U. (1986). Risk Toplumu (Çev.: Kazım Özdoğan, Bülent Doğan), İthaki Yayınları, İstanbul. Beck, U. (1992a). Risk Society: Towards a New Modernity, Sage Publications, London.
- Beck, U.(1992b). World Risk Society, Polity Pres, Cambridge.
- Beck, U. Giddens, A. &Lash, S. (1994). Reflexive Modernization, PolityPress, Cambridge. Beck, U. (2005). Siyasallığın icadı. (Çev.: Nihat Ülner) İletişim Yayınları, İstanbul.
- Beck, U. (2011). Risk Toplumu: Başka Bir Modernliğe Doğru, (Çev.: Kazım Özdoğan ve Bülent Doğan), İthaki Yayınları, İstanbul.
- Bertalanffy, von L. (1972), “The History and Status of General Systems Theory”, Academy of Managementjoumal, Vol. 15, No. 4, pp. 407—426.
- Çakır, B. (2011). Belirsizlik ve Korkunun Yeni Düzenin Oluşmasına Katkısı, Sosyoloji Konferansları, 36: 63-82, http://dergipark.gov.tr/iusoskon/issue/9516/118896 (Erişim tarihi: 10.01.2018).
- Ertürk, D. (2018). “Risk toplumu: Belirsizlik, Korku Ve Güven Arayışı Arasında Özne”, Electronic Turkish Studies, 275-289. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStu-dies.13105.
- Furedi, F. (2001). Korku kültürü, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Gates, B. (2020). “Responding to Covid-19-a once-in-a-entury Pandemic?”, New England Journal of Medicine, 382(18), 1677-1679.
- Gencer, M. (2021). “Risk Toplumu Bağlamında Yurttaş Gazeteciliği ve Korku Kültürünün Yayılması”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(27) , 55-66.
- Giddens, A. (2000). Elimizden Kaçıp Giden Dünya, (Çev.: Osman Akınhay), Alfa Yayınları, İstanbul.
- Günerigök, M. (2015). Risk Toplumu ve Din: Sosyolojik Bir İnceleme, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
- Günerigök, M. (2018). Risk Toplumu ve Din -Yeni Bir Sosyolojiye Doğru-, Maarif Mektepleri Yayınları, Ankara.
- Hobbes, T. (1987). De Cive (The English Version), At The Clarendon Press, Oxford.
- ILO, (2020). ILO Monitor 2nd Edition: COVID-19 and The World of Work Updated Estimates and Analysis. ILO. Nisan 2020.
- Janoff-Bulman, R., & Timko, C. (1987). Coping with traumatic life events: In Coping with negative life events, Springer, Boston.
- Karakaş, M. (2020). “Covid-19 Salgınının Çok Boyutlu Sosyolojisi ve Yeni Normal Meselesi”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 40, 541–573. https://doi.org/10.26650/SJ.2020.40.1.0048.
- Koçak, H. & Memiş, K. (2017). “Ulrich Beck’in Risk Toplum Teorisi Bağlamında Güvenlik ve Özgürlük İkilemi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,19(2), 251-265.
- Koyuncu, A. A. & Delibaş, K. (2012). “Risk Toplumu ve Siyasal Eylem: Risk Olgusunun Türk Siyasetine Yansıması”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1), 160-177.
- Koyuncu A. A. & Günerigök, M. (2019). Bauman ve Postmodernite. Çizgi Yayınları, Konya.Koyuncu, A. A. (2019), Özgürlüğün Bir İmkanı Olarak Belirsizlik: Bauman Bağlamında Bir Değerlendirme. EKEV Akademi Dergisi, ICOAEF Özel Sayısı, 21-38.
- OECD, (2020). Interim Economic Assessment Coronavirus: The World Economy at Risk. https://www.oecd.org/economic-outlook/.
- Özdemir, H. (2005). Salgın Hastalıklardan Ölümler 1914 –1918. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları XVI Dizi, Sayı 104.
- Semenza, J. C., Rocklöv, J., Penttinen, P. & Lindgren, E., (2016). “Observed and Projected Drivers of Emerging Infectious Diseases in Europe”, Annals of the New York Academy of Sciences, 1382(1), 73..
- Somer, E. ve Öztürk, E. (2021, Mart 20). Corona virüsü değil ‘ispirt’ öldürdü. Sabah. https://www.sabah.com.tr/yasam/2020/03/20/koronavirus-degil-ispirt-öldürdü adresinden erişilmiştir.
- Turkish Academy of Sciences. (2020, April 17). COVID-19 Pandemi Değerlendirme Raporu. http://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/suresiz-yayinlar/raporlar/covid-19-pandemi degerlendirme-raporu.
- UNCTAD, (2020). Investment Trends Monitor. 26 Mart 2020.
- Yıldırım, S. (2020). “Salgınların Sosyal-Psikolojik Görünümü: Covid-19 (Koronavirüs) Pandemi Örneği”, Turkish Studies, 15(4), 1331-1351.
- Yılmaz M. & Tiraki Z. (2016). “Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Ölçülür?”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(4), 142-147.
- World Health Organization. (2020), Munich Security Conference [Available from: https://www.who.int/dg/speeches/detail/muni ch-security-conference.
- World Health Organization. (2021). Names The New Coronavirus: COVID 19, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51177538).
