İHRACAT ÇEŞİTLENDİRİLMESİNİN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA (1995-2019)
Author :
Abstract
İktisat literatüründe genel olarak bir ülkenin ekonomik büyümesinde dış ticaretin önemli bir yer tuttuğu yönünde bir yaklaşım söz konusudur. Özellikle ülkenin ihracatının artması toplam çıktı miktarında da bir artış sağlayacağı görüşü, ampirik literatürde de önemli bir yere sahiptir. Burada önemli olan ihracatın ekonomik büyüme üzerinde nasıl bir geçiş mekanizmasıyla etki sağlayacağıdır. İhracat gelirlerinde istikrar sağlamanın önemli yollarından biri ihracat çeşitlendirmesini sağlamaktır. Bu çalışmada 1995-2019 dönemine ait Türkiye ekonomisi verileri kullanılarak ihracat çeşitlendirmesinin ekonomik büyüme üzerine etkileri incelenmiştir. Modelde, ekonomik büyümeyi ifade etmesi için sabit fiyatlarla kişi başı gayrisafi yurtiçi hâsıla değişkeni bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Açıklayıcı değişkenler ise sermayeye yapılan net ilaveler, işgücüne katılım oranı ve Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı tarafından hesaplanan ihracatta ürün çeşitlendirmesi endeksi olarak modele dâhil edilmiştir. Modele dahil edilen değişkenlerin durağanlık analizleri için ADF ve PP birim kök testleri, değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisinin tespiti için ise ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Elde edilen ampirik bulgulara göre ihracatta ürün çeşitliliği ekonomik büyüme üzerinde olumlu etkilere sahiptir.
Keywords
Abstract
There is a general opinion in the economic literature that foreign trade has an important place in economic growth. Especially, the view of increase in the export will provide an increase in the total output has an important place in the empirical literature. In this situation the important thing is how export will provide economic growth. One of the important way to stabilize export revenues is to ensure export diversification. In this study, the effects of export diversification on economic growth were investigated by using the data of the Turkish economy fort he period 1995-2019. In the model, gross domestic product per capita constant prices ise used as dependent variable to express economic growth. Independent variables are included in the model as net flows on capital, labor force participation rate and product diversification index in export calculated by United Nations Conference on Trade and Development. ADF and PP unit root tests were used for stationarity analysis of the varibles included in the model, and the ARDL bounds test was used to determine the cointegration relationship between variables. According to the empirical findings, product diversity in exports has positive effects on economic growth.
Keywords
- Abdullahi, A. I. (2017). ‘‘Does Export Diversification Boost Economic Growth in Sub Saharan Africa
- Abdullahi, A. I. (2017). ‘‘Does Export Diversification Boost Economic Growth in Sub Saharan Africa Countries?’’, Master Dissertation, Södertörn University School of Social Science, Stockholm.
- Acaravcı, A. & Kargı, G. (2015). ‘‘Türkiye’de İhracatın Çeşitlendirilmesi ve Ekonomik Büyüme’’, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 1(1): 1-16.
- Ağazade, S. (2020). ‘‘İhracatın Çeşitlendirilmesi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Geçiş Ekonomileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma’’, Avrasya Etüdleri Dergisi, 26(57); 33-54.
- Akar, G. & Ay, A. (2019). ‘‘Ürün ve Ülke Açısından İhracat Çeiştlendirmesi: Türkiye Üzerine BirDeğerlendirme’’, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1): 116-127.
- Altıner, A.; Ayran Cihan, K. & Bozkurt, E. (2018). Export Diversification and Growth: A BootstrapCausality Analysis for Selected Emerging Market Economies’’, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(3); 24-36.
- Altun, M. & Benli, M. (2021). ‘‘İhracatta Ürün Çeşitliliği ce Türkiye’nin Büyüme Performansı’’, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 67: 138-158.
- Arip, M. A.; Yee, L. S. & Karim, B. A. (2010). Export Diversification and Economic Growth in Malaysia. MPRA Paper No: 20588.
- Ayrancı, E. (2009). ‘‘Türkiye’nin Ekonomik Açıdan Küreselleşmesinin Yoğunlaşma Vasıtasıyla Ölçülmesi ve Konu Hakkında Bir Araştırma’’, Anadolu Bil MYO Dergisi, 4(16): 50-64.
- Cadot, O.; Celine, C. & Strauss-Kahn, V. (2011). ‘‘Export Diversification: What’s Behind the Hump?’’, Review of Economic and Statictics, 93(2): 590-605.
- Can, M. & Doğan, B. (2015). ‘‘İthalat ve İhracat Ürün Çeşitlendirme İlişkisi: Türkiye Örnekleminde Nedensellik Analizi’’, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(3): 191-199.
- Cunda G. & Hatırlı, S. A. (2019). ‘‘Doğrudan Yabancı Yatırımların Türkiye’nin İhracat Ürün ÇeşitliliğiÜzerine Etkisi: Granger Nedensellik Analizi’’, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(12): 129-142.
- Değer, M. K. (2010). ‘‘İhracatta Ürün Çeşitliliği ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Deneyimi (1980-2006)’’. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2): 259-287.
- Ghatak, S.; Milner, C. & Utkulu, U. (1997). ‘‘Exports, Exports Composition and Growth: Cointegration and Causality Evidence for Malaysia’’, Applied Economics, 29(2): 213-223.
- Greenway, D.; Morgan, W. & Wright, P. (1999). ‘‘Exports, Export Composition and Growth’’, Journal of International Trade & Economic Development, 8(1): 41-51.
- Kösekahyaoğlu, L. (2007). ‘‘Türkiye Dış Ticaretinde Ürün ve Ülke Bazında Yoğunlaşma: 1980-2005 Dönemi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz’’, İ.Ü. Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 36: 15-34.
- Kuzmenko, E.; Smutka, L.; Pankov, M. & Efimova, N. (2017). ‘‘The Success of Economic Policies inRussia: Dependence on Crude Oil vs. Export Diversification’’, Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 65(1): 299-310.
- Lakeç, O. (2019). ‘‘Türkiye’de Ara Teknolojili İmalat Sanayi Sektörlerinin Rekabet Gücü Analizi’’, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Lederman, D. & Maloney, W.F. (2003). Trade Structure and Growth. Worldbank Group Policy Research Working Paper No: 3025.
- Manga, M. (2019). ‘‘Orta Gelir Tuzağı Bağlamında İhracatta Ürün Çeşitliliği ile Ekonomik BüyümeArasındaki İlişkinin İncelenmesi’’, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1): 145-168.
- Mathee, M. & Naude, W. (2007). Export Diversity and Regional Growth: Empirical Evidence from SouthAfrica. UNU World Institute for Development Economics Research (UNU-WİDER), Research Paper 11: 1-McIntyre, A.; Li, M. X.; Wang, K. & Yun, H. (2018). Economic Benefits of Export Diversification in Small States. IMF Working Paper No: 18/86.
- Munir, K. & Javed Z. (2018). ‘‘Export Composition and Economic Growth: Evidence from South Asian Countries’’, South Asian Journal of Business Studies, 7(2): 225-240.
- Osakwe, P. N.; Santos-Paulino, A. U. & Dogan, B. (2018). ‘‘Trade Dependence, Liberalization, and Exports Diversification in Developing Countries’’, Journal of African Trade, 5(2018): 19-34.
- Pesaran, H. & Shin, Y. (1998). ‘‘An Autoregressive Distributed-Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis’’, Econometric Society Monographs, 31: 371-413.
- Pifieres, S.A. G. De & Ferrantino, M. (1995). ‘‘Export Diversification and Structural Dynamics in the Growth Process: The Case of Chile’’, Journal of Devepolment Economics, 52(2): 375-391.
- Taş, İ. (2011). ‘‘Türkiye’de İhracat Çeşitlendirmesi ve Büyüme İlişkisi’’, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
