Author :
Abstract
Malatya iline bağlı Arapgir ilçesi coğrafi olarak dağlık, engebeli arazi yapısındadır. Geçmiş, dokuma merkezî özelliğinin yanı sıra tarihî ticari yol üzerinde yer almaktaydı. Bu yönüyle geleneksel zanaatların gelişimine katkıda bulunmaktaydı. Bu zanaatlardan palan yapımı XX. yüzyılın ikinci yarısına kadar beş dükkânı 15 esnafı ile önemini korumaktaydı. Arapgir’deki palan; at, katır ve merkep için yapılırdı. Ulaşımın hayvanlar vasıtasıyla yapılması, bu zanaatı revaçta meslekler arasında yerini sağlamlaştırmaktaydı. Motorlu taşıtların yaygınlaşmasıyla beraber hayvan gücüne duyulan bağlılık azaldı. İlçede yeni teknolojik gelişmeler tamamen olmasa bile kullanıma başlayınca geleneksel meslekler yavaş yavaş önemini kaybetmeye ve iş bulamamaya başladı. Diğer geleneksel meslekler gibi palan yapımı da gelişme karşısında tutunamadı. Geçmişte aranılan meslek vasfını kaybetti. Coğrafi şartlar ve ekonomik gerekçelerle hayvan gücünden yararlananların varlığı bir nebze olsa da günümüze kadar bu mesleğin sürdürülmesinde etkilidir. Arapgir’de mesleği yürüten esnafın sayısının azalması karşısında var olan ustanın yerini alabilecek kimse de bulunmamaktadır. Bu durumda hayvan ile nakil yolunu tercih edenleri dışarıya yöneltecektir. Bulunmadığından hayvanlar üzerine farklı örtüler konularak taşımaya gidilecektir. Uygun olmayan örtülerin kullanılması da hayvanlara zarar verilecektir. Mesleğin devamı için ustalarının ekonomik kaygılarının giderilmesi gerekmektedir. Zanaatı devam ettirecek esnafın yetiştirilmesi belde sakinlerinin duyarlı olmasına bağlıdır. Kamu işbirliğiyle çözüm yolları arayışında olmak, muhtemel zanaatı yaşatmaya devam edecektir. Yaylalarda göçer yaşamın varlığı, mesleğin devamı açısından önem taşımaktadır. Maddi kültürün yaşatılması gelecek nesiller için birer değer olacaktır.
Keywords
Abstract
Arapgir district of Malatya province is geographically mountainous, rugged terrain. The past was located on the historical commercial road as well as its weaving central feature. In this respect, it contributed to the development of traditional crafts. From these crafts, saddlemakers XX. by the second half of the century, its five shops had retained their importance with 15 tradesmen. Saddle in Arapgir; the horse was prepared for mule and donkey. The fact that transportation was carried out through animals solidified this craft among the professions in demand. With the proliferation of motor vehicles, the commitment to animal power has decreased. When new technological developments started to be used in the district, if not completely, traditional professions gradually began to lose importance and could not find a job. Saddle makers, like other traditional professions, could not hold on to the development. He lost his profession qualification sought in the past. The presence of those who benefit from animal power due to geographical conditions and economic reasons is somewhat effective in maintaining this profession to this day. In the face of the decrease in the number of tradesmen carrying out the profession in Arapgir, there is no one who can replace the existing master. In this case, it will direct those who prefer the way of transport with the animal to the outside. Since it is not found, different covers will be placed on the animals and transport will be carried. The use of inappropriate coverings will also harm the animals. In order to continue the profession, the economic concerns of its masters must be addressed. The cultivation of artisans who will continue the craft depends on the sensitivity of the residents of the town. Seeking solutions in cooperation with the public will continue to perpetuate the possible craft. The existence of nomadic life in the Highlands is important for the continuation of the profession. Sustaining material culture will be a value for future generations.
Keywords
- Acıpayam, O. (1976). Zanaat Terimler Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- Acıpayam, O. (1976). Zanaat Terimler Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- Aksoy, Ö. A. (1998). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 1 - Atasözleri Sözlüğü, İnkılap Kitabevi, İstanbul.Baykara T.( 2001). Türk Kültür Tarihine Bakışlar, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara. Çelebi, E. (1314). Evliya Çelebi Seyahatnamesi I, İkdam Matbaası, Dersaadet.
- Devellioğlu, F.(1984). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitapevi Yayınları, Ankara.
- Durmuş, İ. (2017). “Bozkır Kültür Çevresinde At, Göçer-Ev ve Demir”, Asya Araştırmaları Dergisi, 1(1):19- 35.
- Edman, I. (1991). Sanat ve İnsan, ( Çev. : Turhan Oğuzkan), Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul. Eren, H.(1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Bizim Büro Basımevi, Ankara.
- Kafesoğlu, İ. (1991).”At”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, (4): 26-28, İstanbul. Kafesoğlu, İ. (2000). Türk Milli Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Kahraman, S.& Dağlı, Y. (2008). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi İstanbul, 1 (2) Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- Kala, A. (1995). “Esnaf”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, (11): 423-430, İstanbul.
- Koca, K. (2002).“Eski Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat”, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, (3): 15-37 Ankara.
- Koç, T. (2009). “Sanat”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, (36): 90-93, İstanbul.Levent, C. (2011). “ Arapgir Tarihi “ , Basılmamış Çalışmalar, Arapgir.
- Merçil, E. (2000). Türkiye Selçuklularından Meslekler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
- Özbel, K. ( 1945). El Sanatları I Anadolu çorapları Kılavuz Kitaplar: IX, C.H.P. Halkevleri Bürosu, Ankara.Öztürk, İ. ( 2005). “Türk el Sanatlarının Günümüzdeki Durumu (Tarihçe, Sorunlar, Öneriler)”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, (7): 67-75.
- Pakalın, M. Z. (1983 ). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 2-3, Milli Eğitim Bakanlığı. Basımevi, İstanbul.
- Sözen, M. & Tanyeli, U. (1999). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul. Şükun, Z. (1996). Farsça Türkçe Lügat I, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
- Taner, N. (1986).”Bir Halk Sanatı olarak Semercilik ve Türkiye’de Bu Sanatla İlgili Terim, Deyim veAraçlar”, III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri V, 23-27 Haziran 1986, Maddi Kültür, Başbakanlık Basımevi, 377-398, Ankara.
- Yılmaz, T. (1998). Niğde İl Merkezi ve Bor ilçesinde Palancılık, Kültür Bakanlığı Türk Halk Kültürü Araştırmaları Yayınları, Ankara.
