Author :
Abstract
19. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın başlarında Türkistan’da yaşamış olan Ḫıṣlet, çok yönlü bir şahsiyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Şair olmasının yanı sıra mütefekkir, mütercim, antoloji yazarı, nâşir ve hattat olarak da değişik kaynaklarda zikredilmiştir. Döneminde şairliğinin yanında yaptığı sadeleştirme ve tercüme faaliyetleri ile de ön plana çıkmış, Türkistan’ın önemli şair ve mütefekkirlerinden biri olan Sıdkî Handeylıkî ile birlikte antoloji tarzında eserler hazırlamıştır. Yaşadığı dönemde çok fazla değeri anlaşılamayan şairlerden biridir. 20. yüzyılda ortaya çıkan Ceditçilik hareketinden sonra namı iyice kaybolan Ḫıṣlet, kendini marangozluk ve imaret işlerine vermiş, hayatının geri kalanını bu şekilde geçirmeyi tercih etmiştir. Şiirleri bestelenen, antolojileri beğenilen Ḫıṣlet’in Arap ve Fars edebiyatından çocuklara yönelik rivayet ve masalları derleyerek tercüme ettiği de bilinmektedir. Bu derlemeleri daha sonra bir mecmuada toplamıştır. Faal bir şahıs olan Ḫıṣlet’in yayıncılık işleri ile de uğraştığı kaydedilmiştir. Bu makalede son dönem Çağatay-Özbek edebiyatı şairlerinden Ḫıṣlet ve onun Armuġan-ı Ḫıṣlet adlı eseri üzerinde duracağız. Öncelikli olarak Ḫıṣlet’in hayatı hakkında bilgi verecek, eserini tanıtacak ve eserin dil özelliklerini ele alacağız.
Keywords
Abstract
Hislet, who lived in the late 19th century and early 20th century in Turkestan, is a multi-faceted personality. Besides being a poet, he was also mentioned in several sources as a thinker, translator, anthology writer, editor and calligrapher. He came to the fore with his poetry as well as simplification and translation works in his era, and he produced anthology works with Sidqi Handeyliki, one of the important poets and thinkers of Turkestan. He is one of the poets who were not appreciated while he lived. Hislet, who lost his fame after the Jadidism movement which emerged in the 20th century, dedicated himself to carpentry and construction works, and chose live like that in the rest of his life. Hislet, whose poems have been composed and his anthologies were liked, is also known with his translations of tales and stories he collected from Arab and Fars literature for children. These collected works were then gathered in a journal. It was reported that Hislet, who was an active personality, also worked on publishing works. In this article, we will discuss Hislet, one of the poets of the recent Chagatai-Uzbet literature, and his work titled Armugan-i Hislet. Primarily, we will provide information about the life of Hislet, introduce his work and will discuss language properties of his work.
Keywords
- İLTEBİR, A. B. (2004). “Hıslet”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası EdebiyatçılarıAnsiklopedisi, c. 5: 51, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
- KIZILTUNÇ, R. (2009). “Klasik Doğu Edebiyatlarında Bir Derleme Olarak Beyaz ve Beyaz Geleneği”, Turkish Studies, c. 4, sy. 8: 1866-189, Erzincan.
- Özbekistan Edebiyat Tarihi. (1978). “Beyaz”, c. 4: 37, Özbekistan SSR FEN Neşriyatı, Taşkent. Özbekistan Millî Ansiklopedisi (ÖMA). 2005. c. 9: 427, Devlet İlmî Neşriyatı, Taşkent.
- Özbek-Sovyet Ansiklopedisi (ÖSA). (1979). c. 12: 316, Taşkent.
- STEINGASS, F. J. (1892 [rep. 1998]). A Comprehensive Persian-English Dictionary, Beirut.
- ŞEMSEDDİN S. (2015). Kâmûs-ı Türkî, (haz. Paşa Yavuzaraslan), 2. bsk., Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- TOPÇU, F. (2014). “Ḫıṣlet’in Armuġan-ı Ḫıṣlet Adlı Eseri (1-121 Sayfalar Arası”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
