Halid Ahmed Salıh Doktora Tezi, Temel İslam Bilimleri ABD Tez Danışmanı Doç. Dr. Recep ASLAN Ocak 2021. VI+160 Bu çalışmada Ebû Dâvûd’un es-Süneni ve İbn Mâce’nin es-Süneninde bulunan ve muhaddisler tarafından mevzu olduğuna ilişkin tenkid edilmiş rivâyetler araştırılmıştır. İslam’ın temel kaynaklarından sünnetin önemli iki eseri olan bu iki kaynak, her ne kadar birçok sahih hadisi ihtiva eden Kütüb-ı Sitte olsa da içinde tenkide maruz kalmış rivâyetler de mevcuttur. Müslüman âlimler, hadislere karşı gösterdikleri büyük öneme binaen sahih hadislere mevzu ve zayıf rivâyetlerin girmesini engellemek için tedvin döneminden itibaren Cerh ve Ta’dil kuralları dâhilinde birçok hadis ile iligili tenkid faaliyetlerini başlatarak, bu tür rivâyetletlerin sahih hadislerle karışmasını engellemeyi hedeflemişlerdir. Bu kapsamda birçok hadis kitaplarıyla alakalı farklı çalışmalar yapılmıştır. Ancak Ebû Dâvûd’un es-Süneni ve İbn Mâce’nin es-Süneninde tenkid edilen rivâyetlerin metin ve isnad bakımından ele alan doyurucu bir çalışma yapılmamıştır. Dolayısıyla bu çalışmada her iki eserde bulunan bu tür rivâyetler, ayrı ayrı ele alınarak muhaddislerin ilgili rivâyetlere dair görüşleri değerlendirilmiş ve konu ile alakalı deteylı bir inceleme yapılmıştır. Bu kapsamda her iki eserde bulunan ve mevzu hadis olduğuna dair âlimlerin görüşleri araştırılmış, Cerh ve Ta’dil âlimlerinin ortaya koydukları ölçüler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Çalışmada araştırmaya dayalı eleştirel yaklaşım çerçevesinde hareket edilmiştir. Çalışmanın giriş kısmında, sünnet, nakd kavramları ile mevzu kavramı ve mevzu rivâyetlerin hükmü ele alınmıştır. Birinci bölümde Ebû Dâvûd’un hayatı ve Süneni hakkında genel bir malumat verildikten sonra muhaddislerin bu eserde eleştirdikleri rivâyetler ele alınmıştır. İkinci bölümde ise İbn Mace’nin hayatı ve sünenine genel bir bakıştan sonra bu eserde âlimlerce mevzu olmakla eleştirlmiş rivâyetler değerlendirilmiştir. Çalışma, araştırmada elde edilen hususların zikredildiği bir sonuç ile sona erdirilmiştir.

In this study, the studies of Ebu Davud’s es-Süneni and Mâce's es-Sünenin were investigated by the muhaddis. These two works from Kütüb-ı Sitte, although there are many hadiths in them, some of the hadiths have been exposed to the ciritisizm. Hadith imams subjected the hadiths to many critiques within the rules of Cerh and Ta'dil from the period of tedvin in place to distinguish between the subject matter and the weak rumors, and managed to prevent such verses from mixing with the real hadiths by revealing their infirmities. In this context, different studies have been carried out related to many hadith books. However, there was no satisfactory study that dealt with the text and isnad of the verses that were discussed in Ebu Dâvûd's es-Süneni and Ibn Mâce's es-Sünenin. Therefore, in this study, such periods in both works were dealt with separately and the opinions of the muhaddis on the relevant verses were evaluated and a detailed examination was conducted on the subject. In this context, the opinions of the scholars regarding the hadiths in both works and which were evaluated by scholars as saying that the subject matter was the subject matter were conveyed, and the opinions of the scholars about these verses were investigated and put forward within the framework of the rules of Cerh and Ta'dil science. In the study, it was acted within the framework of a critical approach based on research. In the introduction of the study, the concepts of circumcision, cash and subject matter related to the conceptual framework are discussed. In the first chapter, a general information about Ebu Dâvûd's life and reputation was given and then evaluated by considering the verses that the muhaddis had in this work. In the second chapter, after an overview of Ibn Mace's life and reputation, the verses that were evaluated by scholars were evaluated in this work. In addition, our opinions about the issues reached in the study were shared. The study ended with the mention of important issues reached in the research.