Cam Tavan Mı Yoksa Kraliçe Arı Sendromu Mu? Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma
Author :
Abstract
Cam tavan sendromu genel anlamda işletmelerde var olduğu düşünülen görünmez bir üst sınır anlamına gelmektedir. İşletmelerde kadınların veya azınlıkların işletme içerisinde üst düzey pozisyonlara yükselmelerini engelleyen yapay bir engele atıfta bulunan bir kuramdır. Kraliçe arı sendromu ise işletme içerisinde yönetici veya karar verme pozisyonundaki kadınların astları olan kadınlara daha eleştirel yaklaşması veya bazı durumlarda engelleyici davranması olarak tanımlanmaktadır. Kraliçe arı, işletmelerdeki hırslı ve başarılı kadınların diğer kadın çalışanların başarılı olmasına izin vermemesi ve bunun için gerekirse kıdemini de kullanmasını içermektedir. İngiltere'nin ilk kadın başbakanı Margaret Thatcher, kabinesindeki ve yönetimindeki diğer kadınların kariyerlerini ilerletmediği için kraliçe arı olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada beş yıldızlı konaklama işletmelerinde çalışan kadın çalışanların cam tavan ve kraliçe arı sendromu algı düzeylerinin belirlenmesi ve bu değişkenlerden hangilerinin kadın çalışanlar üzerinde daha fazla etkiye sahip olduğunun tespiti amaçlanmaktadır. Bu kapsamda İstanbul ilinde faaliyet gösteren beş yıldızlı konaklama işletmelerinde çalışmakta olan 244 kadın çalışandan elde edilen veriler SPSS istatistiki veri programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda cam tavan sendromu boyutları inkâr etme, kaçınma, dayanıklılık ve kabullenme şeklinde kraliçe arı sendromu ölçeği boyutları ise destek, yapı ve yeterlilik şeklinde adlandırılmıştır. Ayrıca ilgili boyutların tümünün konaklama işletmelerinde çalışan kadın çalışanlar üzerinde belli bir düzeyde etkiye sahip oldukları da belirlenmiştir.
Keywords
Abstract
Glass ceiling syndrome generally means an invisible upper limit that is thought to exist in businesses. It is a theory that refers to an artificial barrier in businesses that prevents female or minorities from rising to senior positions within the business. Queen bee syndrome, on the other hand, is defined as the fact that female in managerial or decision-making positions in the enterprise approach female who are their subordinates more critically or in some cases act as an obstacle. Queen bee includes that ambitious and successful female in businesses do not allow other female employees to be successful and use their seniority if necessary. Margaret Thatcher, Britain's first female prime minister, is described as a queen bee for not advancing the careers of other female in her cabinet and administration. In this study, it is aimed to determine the glass ceiling and queen bee syndrome perception levels of female employees working in five-star accommodation establishments and to determine which of these variables have more impact on female employees. In this context, the data obtained from 244 female employees working in five-star accommodation enterprises operating in Istanbul were analyzed through the SPSS statistical data program. As a result of the research, the glass ceiling syndrome dimensions were named as denial, withdrawal, resilience and acceptance and the queen bee syndrome scale dimensions were named as support, structure and competence. It has also been determined that all of the relevant dimensions have a certain level of effect on female employees working in accommodation businesses.
Keywords
- Akdöl, B. & Menteş, S. A. (2017). Kadınların Yönetici Pozisyonlarında Yaşadıkları Zorluklar ve
- Akdöl, B. & Menteş, S. A. (2017). Kadınların Yönetici Pozisyonlarında Yaşadıkları Zorluklar veLider Üye Etkileşiminde Cinsiyetin Rolü. Business and Management Studies: An International Journal, 5(3): 859-879.
- Akman İmamoğlu, G. & Akman, Y. (2016). Kraliçe Arı Sendromu Bağlamında KadınÖğretmenlerin Kadın Yöneticilere İlişkin Görüşleri. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(3): 748-763.
- Akpinar-Sposito, C. (2013). Career barriers for female executives and the Glass Ceiling Syndrome: The CaseStudy Comparison Between French and Turkish Female Executives. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 75, 488-497.
- Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (Geliştirilmiş Beşinci Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
- Aslanargun, E. (2012). Do Female Principals Really Face with Barriers in Schools? Critics of Glass Ceiling Syndrome in Turkey. International Online Journal of Educational Sciences, 4(2), 255-264.
- Ayrancı, E. & Gürbüz, T. (2012). Considering Glass Ceiling in Turkey: Ideas of Executives in EducationSector Regarding Female in the Workplace. International Journal of Human Resource Studies, 2(4): 126-151.Babic, A. & Hansez, I. (2021). The Glass Ceiling for Female Managers: Antecedents and Consequences for Work-Family Interface and Well-Being at Work. Frontiers in Psychology, 12, 1-17.
- Baykal, E., Soyalp, E. & Yeşil, R. (2020). Queen Bee Syndrome: A Modern Dilemma of Working Female andIts Effects on Turnover Intentions. In: Strategic Outlook for Innovative Work Behaviours (pp. 165-178). Springer, Cham.
- Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32: 470-483.
- Büyükyaprak, F. (2015). Çalışan Kadın Personelin Kariyer Gelişimi Engellerinden Cam Tavan Sendromu:Millî Eğitim Bakanlığı Merkez Teşkilatı Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara.
- Çelen, O. & Tuna, M. (2021). Konaklama İşletmelerindeki Kadın Çalışanların Kraliçe Arı SendromuAlgılarının Ölçülmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(3), 2127-2148.
- Derks, B., Ellemers, N., Van Laar, C. & De Groot, K. (2011). Do Sexist Organizational Cultures Create the Queen Bee?. British Journal of Social Psychology, 50(3), 519-535.
- Durmuş, B., Yurtkoru, E. S. & Çinko, M. (2010). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi (Tıpkı Üçüncü Basım). İstanbul: Beta Yayıncılık.
- Eren, R. & Aydın, A. (2019). Perceptions and Attitudes of Culinary Students Towards Food and Beverage Industry in Turkey, Journal of Culinary Science and
- Johnson, Z. & Mathur-Helm, B. (2011). Experiences With Queen Bees: A South African Study Exploring theReluctance of Female Executives to Promote Other Female in the Workplace. South African Journal of Business Management, 42(4), 47-55.
- Harvey, C. (2018). When Queen Bees Attack Female Stop Advancing: Recognising and Addressing FemaleBullying in the Workplace. Development and Learning in Organizations: An International Journal, 32(5), 1-4.Kılıç, T. (2017). Relationship Between Glass Ceiling Syndrome and Self-Efficacy: In Health Sector. European Journal of Multidisciplinary Studies, 2(3), 84-87.
- Öztürk, U. C. & Cevher, E. (2015). İşyerinde Tacizin Pembe Hali: Kadınların Kadınlara Uyguladığı Mobbing. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34(1), 151-174.
- Sarıoğlu, B. Z. (2018). Cam Tavan Sendromu: Ölçek Uyarlama Çalışması ve Demografik Değişkenler Açısından Bir Analiz. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
- Sever, H. (2021). The Relationship Between Glass Ceiling Syndrome and Organizational Silence of FemaleEmployees in the Aviation Sector. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (47), 139-155.
- Şengül, H., Çınar, F. & Bulut, A. (2019). The Perception of Queen Bee Phenomenon in Nurses: Qualitative Study in Health Sector. J Clin Pract, 22, 906-912.
- Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson.
- T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021). Turizm İstatistikleri. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9851/turizm- istatistikleri.html, Erişim Tarihi: 18.09.2021.
- Uysal, H. T. & Ak, M. (2020). Invisible Barriers in Career Processes: Glass Ceiling Syndrome and Career Anchors. Agathos, 11(2), 255-285.
- Wuertele, R. (2017). The Influence of the Queen Bee Syndrome on the Attitudes, Behaviors and Emerging Leadership Styles of the Millennials, Unpublished Master Thesis, Linnaeus University, Sweden.
