II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ MUHALİF PARTİLERİNDEN AHRAR FIRKASI İLE HÜRRİYET VE İTİLÂF FIRKASI’NIN İDEOLOJİK AÇIDAN KARŞILAŞTIRILMASI
Author :
Abstract
II. Meşrutiyet dönemi Türk siyasal hayatı açısından birçok ilke ortam hazırlayışı, dinamik oluşu ve önemli izler bırakması nedeniyle oldukça önemli bir dönemdir. Bu çalışmada, II. Meşrutiyet döneminin önemli muhalif partilerinden Ahrar Fırkası ile Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nın siyasi yaşamlarına göz atılarak her iki partinin ideolojik açıdan taşıdığı farklılıklar ortaya konulmuştur. Gerek Ahrar Partisi gerekse Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nın İttihat ve Terakki Cemiyeti muhalifliğinde aynı noktada durdukları görülmüştür. Ayrıca her iki parti de liberal düşünceleri benimseyip devlet yönetiminde adem-i merkeziyetçi bir anlayışı benimsemiştir. Bu çerçevede her iki parti de Türk sağında mevcut olan liberal muhafazakâr düşüncenin taşıyıcısı ve savunucusu olmuştur.
Keywords
Abstract
The Second Constitutional Monarchy era can be described as an important period in terms of Turkish political life. In this study, the political lives of the Ahrar Party and the Hürriyet and Itilaf Party were examined and the ideological differences between these parties were tried to be revealed. It has been observed that both parties stand at the same point in opposition to the Committee of Union and Progress. Also both parties adopted liberal ideas and adopted a decentralized understanding in state administration. Both parties are the bearers/defenders of the liberal conservative thought that exists in the Turkish right.
Keywords
- Ahmad, F.; Rustow, D. (1976), “İkinci Meşrutiyet Döneminde Meclisler: 1908-1918”, Güney-Doğu Avrupa
- Ahmad, F.; Rustow, D. (1976), “İkinci Meşrutiyet Döneminde Meclisler: 1908-1918”, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, sayı: 4-5, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi.
- Akşin, S. (1972). 31 Mart Olayına Değin Sabahattin Bey ve Ahrar Fıkrası. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 27 (03).
- Ataay, F. (2019), Türkiye Demokrasi Tarihi-1789’dan günümüze, Ankara: Nika Yayınevi.
- Aydoğan, E., Mahmutoğlu, T. B. (2018). Osmanlı’dan Cumhuriyete Milli İradenin Oluşum Aşaması: Seçimler(1908-1923). Social Sciences Studies Journal, vol.4, no.25, s. 5269-5285.
- Birecikli, İ.B. (2008), “Yüzüncü Yılında II. Meşrutiyet’in İlanı Üzerine Bir İnceleme”, Gazi Akademik Bakış, cilt:2, sayı:3, s.211-226.
- Birinci, A. (1998), “Hürriyet ve İtilâf Fırkası”, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 18, s. 507-511, https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/18/C18006211.pdf (16.09.2020).
- Börklüoğlu, L. (2020), Tanzimattan Günümüze Türk Siyasal Hayatı, Bursa: Dora Basım-Yayın, 2. baskı. Çavdar, T. (1995), Türkiye’nin Demokrasi Tarihi(1839-1950), Ankara: İmge Kitabevi, 6. baskı.
- Fedayi, C. (2019), Osmanlı’dan günümüze Türkiye’de sağ siyaset, Ankara: Kadim Yayınları.
- Hanioğlu, Ş. (2017), “Olağanüstülüğün dayanılmaz cazibesi”, www.sabah.com.tr/yazarlar/hanioglu /2017/02/19/olaganustulugun-dayanilmaz-cazibesi. (16.09.2020).
- İslamoğlu, A. (2017), II. Meşrutiyet döneminde Siyasal Muhalefet (1908-1913), İstanbul: Bilimevi Basın Yayın A.Ş., 2. baskı.
- Kaan, O. (2008), “II. Meşrutiyet Döneminde Muhalefet: Ahrar Fırkası”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi A.B.D (Basılmamış doktora tezi).
- Kalaycı, H. (2011), Prens Sabahattin’in Ahrar Fırkasının Sosyolojik Analizi, Türk Yurdu Dergisi, Kasım 2011, Cilt:31, Sayı:291.
- Kaluç, Ş. (2009), “Osmanlı Ahrar Fırkasının Kuruluşu, Faaliyetleri ve Sonu”, Liberal Düşünce Dergisi, sayı: 53-54, s. 191-227.
- Seyitdanlıoğlu, M. (1997), “Osmanlı Ahrar Fırkası: Programı, İç tüzüğü, Beyannameleri”, Liberal Düşünce dergisi, cilt: 2, sayı: 6, Bahar 97, s. 101-117.
- Tansü, Y.E.; Özçörekçi, C. (2020), “Ahrâr Fırkası”, Tarih ve Gelecek Dergisi, cilt:6, sayı:2, s.232-242. Tekin, Y.; Okutan, M.Ç. (2011), Türk Siyasal Hayatı, Ankara: Orion Kitabevi.
- Tunaya, T. Z. (1988), “Türkiye’de Siyasal Partiler”, Cilt:1, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 2. baskı.
- Yiğit, Y. (2014), “İttihat Ve Terakki Fırkası İçinde Parti İçi Muhalefet: Hizb-i Cedit Hareketi”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XIV/28 (2014-Bahar/Spring), s.103-125.
- Zeyrek, S. (2013), “II. Meşrutiyet Döneminde İktidar-Muhalefet Çekişmeleri Üzerine Genel Bir Bakış”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 6/2, s. 25-58.
- https://www.dunyabulteni.net/olaylar/93-harbi-1877-78-osmanli-rus-savasi-h406060.html, “93 Harbi (1877- 78 Osmanlı Rus savaşı)”, (17.09.2020).
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Meclis-i_Meb%C3%BBsan, “Meclis-i Mebusan”, (16.09.2020).
