Author :
Abstract
İnsanlık tarihinde estetik kaygılar sonucu önemli hale gelen boya ve boyar maddeler var olanı güzel ve farklı kılmak için kullanılmıştır. Kimyasal boya üretimine kadar geçen süreçte boyar madde olarak bitkiler, böcek ve deniz canlılarının kabuklarından faydalanılmış farklı renk skalaları elde edilmiştir. Türkiye’de yaklaşık 150 farklı bitki türünden boya elde edilmektedir. Yetiştiği yöreye göre endemik bitki özelliği gösteren bu bitkilerden elde edilen renkler genellikle pastel tonlarındadır. Son yıllarda doğa ve doğala dönüşle birlikte oldukça dikkat çekici hale gelen doğal boyacılıkla günümüzde eco-frendly ürünler elde edilmektedir. Bu bitkilerden birisi de doğal boyacılıkta önemli yere sahip, geçmişten günümüze dokumacılık başta olmak üzere farklı endüstri dallarında halen kullanılmakta olan kök boyadır. Bu çalışmada kırmızı ve tonlarını elde etme de kullanılan çok yıllık bitki olan kökboya bitkisi ile Denizli’nin yöresel dokumalarından olan Buldan Bezi renklendirilmiştir. Kökboya bitkisinden ekstrakt elde edilmiş üç farklı mordanla ve mordansız boyama yöntemi ile batik tekniğinden yola çıkılarak yeni yüzeyler elde etmek amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Paints and dyes, which have become important in the history of humanity as a result of aesthetic concerns, have been used to make the existing thing beautiful and different. In the process until the production of chemical dyes, different color scales are obtained by using the shells of plants, insects and sea creatures as dyestuffs. In Turkey, dyes are obtained from approximately 150 different plant species. The colors obtained from these plants, which are endemic according to the region where they grow, are in pastel tones. Today, eco-frendly products are produced with natural dyeing, which has become quite remarkable with the return to nature and nature in recent years. One of these plants is madder, which has an important place in natural dyeing activities and is still used in different industrial branches from past to present, especially weaving. In this study, Buldan Cloth, which is one of the local weavings of Denizli, is colored with madder, which is used to obtain the perennial plant red and its shades. It is aimed to obtain new surfaces by using batik technique with three different dyeing methods with mordant and without mordant
Keywords
- Canikli, N. (1989). “Kökboya (Rubia tinctorum L.)’dan Elde Edilen Renkler ve Bu Renklerin Yün
- Canikli, N. (1989). “Kökboya (Rubia tinctorum L.)’dan Elde Edilen Renkler ve Bu Renklerin YünHalı İplikleri Üzerindeki Işık ve Sürtünme Haslıkları”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Erdoğan, Z. (1996). “Buldan Dokumacılığı ve İlçede Üretilen Düz Dokumaların Bazı Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Eşberk, T. ve Köşker, Ö. (1945). “Kökboya (Rubia tinctorum L.)” Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Dergisi, 4(1): 376-384.
- Eşberk, T (1947). “Yurdumuzda Yetişen Boya Bitkilerinden Köy Sanatlarında Faydalanma Usulleri, Kökboya: Birkaç Reçete”. Türk Tekstil Mecmuası, (7):11-13.
- Harmancıoğlu, M. (1955). Türkiye’de Bulunan Önemli Bitki Boyalarından Elde Olunan RenklerinÇeşitli Müessirlere Karşı Yün Üzerindeki Haslık Dereceleri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 77. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
- Kayabaşı, N. ve Dellal, G. (2006). “Türkiye’de Farklı Koyun Irklarından Elde Edilen YünlerinKökboya ile Verdikleri Renklerin Subjektif ve Objektif Yöntemlerle Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10 ( 3): 334-340.
- Sarı, H. K. ve Akduman, Ç. (2017). “Buldan Bezinin Ceviz Kabuğu (Junglans regia L.) veKökboya (Rubia tinctorum L.) İle Boyanması”, II. Uluslararası Akdenı̇z Sanat Sempozyumu DoğalBoya Sempozyumu Çalıştay Sergisi, 10-11 Mayıs 2017, Akdeniz Üniversitesi, 104-108, Antalya.
- Uğurlu, A. ve Uğurlu S. (2006). “Yörenin Kültürel Kimliği Olarak Buldan Bezi”,Buldan Sempozyumu, 23-24 Kasım 2006, 275-280, Denizli.
- Vankar PS, (2000). “Chemistry of Natural Dyes”, Resonance (5), 73-80.
