Author :
Abstract
Hz. Peygamberin sünneti olan evlilik, aradaki husumetin çözülmesinde, taraflar arasında akrabalık bağı kurulmasında, temiz bir neslin devamında, bireyin fiziki, maddi ve manevi ihtiyaçlarının giderilmesinde oldukça önemlidir. Evlilik müessesesi devletler arası siyasette de oldukça mühimdir. Sahip olunan toprakların genişletilmesi ya da onların emniyet altına alınması genellikle akrabalık bağı tesis edilerek gerçekleştirilmiştir. Müslümanların dini ve dünyevi lideri durumunda olan Abbasi Hilafeti ile Büyük Selçuklu Devleti arasında da bu tarz siyasi evlilikler yaşanmıştır. Ancak iki taraf arasında gerçekleşen izdivaçların bazısı olumsuz olarak sonuçlanmıştır. Nitekim Abbasi Halifeleri ile evlenen Türk Hatunlarının bazısı evine dönmek zorunda kalmıştır. Bu durum da iki hanedanlık arasında yaşanan ilişkilerin gerginleşmesine sebebiyet vermiştir. Esasen taraflar da birbirlerine karşı bir üstünlük yarışı içinde olmuş ve bu nedenle Haçlı Seferleri sırasında Müslümanların beklediği yardımı yapamamışlardır. Bu çalışmada Abbasi Hilafeti ile Büyük Selçuklu Hanedanlığı arasında gerçekleşen evliliklere değinilmiş ve Selçukluların soylarını Hz. Peygamberin akrabaları ile birleştirilmek için verdikleri çaba gösterilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Marriage, which is the Sunnah of the Prophet, is very important in resolving the hostility, the parties being relatives, for a clean generation to continue, in meeting the physical, material and spiritual needs of the individual. The marriage institution is also very important in interstate politics. Such political marriages have allowed the expansion of the lands owned or the protection of the borders. Political marriages took place between the religious and worldly leader of the Muslims, the Abbasid Caliphate and the Great Seljuk State. However, some of these marriages have resulted negatively. So much so that some women belonging to the Seljuk Dynasty, who married the Abbasid Caliphs, had to return home. This situation caused a diplomatic crisis between the two dynasties. Essentially, the parties were in a race of superiority against each other and therefore could not really fight against the Crusaders. In this study, the marriages between the Abbasid Caliphate and the Great Seljuk Dynasty were mentioned and the efforts made by the Seljuks to unite their descendants with the relatives of the Prophet were tried to be shown.
Keywords
- Abû'l-Farac, G. (1987). Abû'l-Farac Tarihi (Cilt 2) (Çev.: Ömer Rıza Doğrul), TTK Yayınları,
- Abû'l-Farac, G. (1987). Abû'l-Farac Tarihi (Cilt 2) (Çev.: Ömer Rıza Doğrul), TTK Yayınları, Ankara.
- Adalıoğlu, H. H. (1996). "Büyük Selçuklu Devleti ile Abbâsî Halifeliği Münasebetleri", Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Aydın, M. Â. (2003). "Mehir". Diyanet İslam Ansiklopedisi, XXVIII: 389-391, Ankara.
- Bezer, G. Ö. (2006). "Müslim b. Kureyş". Diyanet İslam Ansiklopedisi, XXXII: 94-96, İstanbul. Bezer, G. Ö. (2011). "Terken Hatun". Diyanet İslam Ansiklopedisi, XL: 510, İstanbul.
- Ebü'l-Fidâ. (1997). El-Muhtasar fî Ahbârî'l-Beşer (Cilt 2) (Çev.: Mahmud Reyyûb), Dâru'l-Kütübi'l- İlmiyye, Beyrut.
- el-Azîmî, E. A. (2006). Azîmî Tarihi (Çev.: A. Sevim), TTK Yayınları, Ankara.el-Kalkaşendî. (2019). Halifelik Kurumu ve Tarihi (Çev.: Ramazan Şeşen), Yeditepe Yayınları, İstanbul.
- er-Râvendî, M.A.S.(1957). Râhatu's-Sudûr ve Âyetü's-Sürûr (Gönüllerin Rahatı ve Sevinç Alameti) (Cilt I-II), (Çev.: Ahmed Ateş), TTK Yayınları, Ankara.
- Haarmann, U. (2001). Geschichte der arabischen Welt C.H. Beck, München.
- Hartmann, A. (2006). "Muktedî-Biemrillâh". Diyanet İslam Ansiklopedisi, XXXI: 142-143,İbn Hallikân, E.-A. Ş. (1994). Vefeyâtü'l-A'yân ve Enbâu Ebnâiz-Zaman (Cilt I-V) (Çev.: İhsan Abbas) Darû Sâdır, Beyrut.
- İbn Kalânisî, İ. (2015). Zeyl Târih-i Dimaşk (Şam Tarihine Zeyl) (Çev.: Onur Özatağ), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- İbn Kesîr. (2017). El-Bidâye ve'n-Nihâye (Cilt 12) (Çev.: Mehmet Keskin), Çağrı Yayınları, İbn Tağriberdî. (ty.). en-Nücûmu'z-Zâhire fî Mülükî Mısır ve'l-Kâhire (Cilt V), Kahire.
- İbnü'l-Adîm, K. (2011). Bugyetü't-taleb fî Tarihi Haleb (Biyografilerle Selçuklular Tarihi- Seçmeler) (Çev.: Ali Sevim), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- İbnü'l-Adîm, K. (2014). Zübdetü'l-Haleb min Târîhi (Haleb'de Selçuklular) (Çev.: Ali Sevim), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- İbnü'l-Cevzî, E.-F. A. (2014). el-Muntazam fî Târihi'l-Mülûk ve'l-Ümem'de Selçuklular (Çev.: Ali Sevim), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- İbnü'l-Esîr. (2016). El-Kâmil fi't-Tarih (Cilt 8) (Çev.: Ahmet Ağırakça, Beşir Eryarsoy, vd.), Ocak Yayıncılık, İstanbul.
- Kafesoğlu, İ. (1953). Sultan Melikşah Devrinde Büyük Selçuklu İmparatorluğu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
- Kafesoğlu, İ. (1989). "Alparslan". Diyanet İslam Ansiklopedisi, II: 526-530, İstanbul.
- Kitapçı, Z. (1994). Abbasî Hilafetinde Selçuklu Hâtunları, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya.
- Kitapçı, Z. (1994). "Asrın Olayı Büyük Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey'in Halife el-Kâim'in KızıSeyyide ile Evlenmesi ve Bazı Tarihi Gerçekler", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1: 13-42.
- Maalouf, A. (2019). Arapların Gözünden Haçlı Seferi (Çev.: Ali Berktay), Yapı Kredi Yayınları,Mateos, U. (2019). Urfalı Mateos Vekayi-nâmesi (952-1136) ve Papaz Grigor'un Zeyli (1136-1162) (Çev.: Hırant D. Andreasyan), TTK Yayınları, Ankara.
- Merçil, E. (1997). Müslüman-Türk Devletleri Tarihi, TTK Yayınları, Ankara.
- Nazmi-zâde Murteza. (2014). Gülşen-i Hulefâ (Tahlil ve metin tenk. Mehmet Karataş), TTK Yayınları, Ankara.
- Nizâmü'l-Mülk. (1982). Siyâset-Nâme (Çev.: Mehmet Altan Köymen), Kültür ve Turizm Bakanlığı Özaydın, A. (1994). "Dübeys b. Sadaka". Diyanet İslam Ansiklopedisi, X: 14, İstanbul.
- Özaydın, A. (2001). "Kâim-Biemrillâh". Diyanet İslam Ansiklopedisi, XXIV: 210-211, İstanbul. Özaydın, A. (2004). "Melikşah". Diyanet İslam Ansiklopedisi, XXIX: 54-57, Ankara.
- Özaydın, A. (2009). "Sencer". Diyanet İslam Ansiklopedisi, XXXVI: 507-511, İstanbul.
- Özgüdenli, O. G. (2006). "Müsterşid-Billâh". Diyanet İslam Ansiklopedisi, XXXII: 145-147,Reşidü'd-dîn Fazlullah. (2010). Câmi'ü't-Tevârih (Çev.: Erkan Göksu, H. Hüseyin Güneş), Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
- Sallâbî, A. M. (2018). Selçuklular (Çev.: Şerafettin Şenaslan, Necmeddin Salihoğlu), Ravza Yayınları, İstanbul.
- Sıbt İbnü'l-Cevzî. (2011). Mir'âtü'z-Zaman fî Târîhi'l-Â'yân'da Selçuklular, TTK Yayınları, Ankara. Sümer, F. (1954). "Eski Türk Kadınları", Türk Yurdu, 3 (236): 191-194.
- Sümer, F. (2009). "Selçuklular". Diyanet islam Ansiklopedisi, XXXVI: 365-371, İstanbul.Usta, A. (2019). Doğunun ve Batının Hâkimleri Selçuklular, Yeditepe Yayınları, İstanbul.Yazıcı, N. (2013). İlk Türk-İslam Devletleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
